Gwiazdoszczetka ochrowa
Asterostroma cervicolor | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
gwiazdoszczetka ochrowa |
Nazwa systematyczna | |
Asterostroma cervicolor (Berk. & M.A. Curtis) Massee J. Linn. Soc., Bot. 25(no. 170): 155 (1889) |
Gwiazdoszczetka ochrowa (Asterostroma cervicolor (Berk. & M.A. Curtis) Massee) – gatunek grzybów z rodziny powłocznicowatych (Peniophoraceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]- Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum
Asterostroma, Peniophoraceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisali w roku 1873 Miles Joseph Berkeley i Moses Ashley Curtis nadając mu nazwę Corticium cervicolor[2]. Obecną nazwę, uznaną przez Index Fungorum, nadał mu w 1889 George Edward Massee przenosząc go do rodzaju gwiazdoszczetka (Asterostroma)[1]. Nazwa Asterostroma oznacza „gwiezdne ciało” i opisuje osobliwą formę asterosetae w grzybni oglądanej pod mikroskopem. Większość miąższu wydaje się być złożona ze struktur podobnych do gwiazd[3].
- Corticium cervicolor Berk. & M.A. Curtis 1873
- Terana cervicolor (Berk. & M.A. Curtis) Kuntze 1891
- Asterostroma cellare Henn. 1908
- Asterostroma ochroleucum Bres. ex Torrend 1913
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w roku 1999[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Owocnik (bazydiokarp) o grubości od 1,5 do 3,0 µm, rozpostarty, rozproszony, tworzący luźno przylegające łaty. Kolor od żółtego do brązowego. Powierzchnia gładka do delikatnie gąbczastej. Brzeg włóknisto-kłaczkowaty[6][7].
- Cechy mikroskopowe
Miąższ złożony z cienkościennych, luźno ułożonych, hialinowych strzępek, szerokość 1,5–3 μm; asterosetae gwiaździste, grubościenne, jasnobrązowe, do 123 μm długości, z 4–5 promieniami, czasami dychotomicznie rozgałęzionymi, o średnicy 2–5 μm. Cystydy wrzecionowate, cienkościenne, 48–52 × 10–13 μm. Podstawka (basidium) od cylindrycznej do wybrzuszonej, 40–50 × 5–8 μm, 4-sterygmowa. Bazydiospory jajowate do kulistych, z tępymi brodawkami, o wymiarach 5,2–7,2 × 4,5–5 μm. Wysyp zarodników biały[6][7].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje w obu Amerykach (Kanada, Stany Zjednoczone, Meksyk, Grenada, Argentyna), Europie (Hiszpania, Portugalia, Francja, Wielka Brytania, Niemcy, Dania, Szwecja, Polska) i Azji (Indie, Nepal, Japonia) oraz Mikronezji[8]. W Polsce znany z sześciu stanowisk[9]. Saprotrof, powoduje białą i brunatną zgniliznę drewna[3]. W lasach występuje na kłodach sosnowych[7][10], a czasami też jodłowych[9][11]. Występuje także w pomieszczeniach zamkniętych na wilgotnym drewnie konstrukcyjnym i porastając mury[12][13][14]. Kategoria zagrożenia E (Wymierające – krytycznie zagrożone)[15]. Pojawia się od lipca do marca[7].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]- Asterostroma gaillardii – różnice między obydwoma taksonami są szczególnie widoczne w kształcie zarodników: wypukłych, z brodawkami o długości do 1,5 μm u Asterostroma gaillardii i kulistych, z brodawkami o długości do 0,5 μm u gwiazdoszczetki ochrowej (Asterostroma cervicolor)[16].
- Asterostroma laxum – zarodniki nie posiadają brodawek[17].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum – Names Record [online], www.indexfungorum.org [dostęp 2020-05-01] .
- ↑ Index Fungorum – Names Record [online], www.indexfungorum.org [dostęp 2020-05-01] .
- ↑ a b Brian Ridout , Timber Decay in Buildings: The Conservation Approach to Treatment, „APT Bulletin: The Journal of Preservation Technology”, 32 (1), 2001, s. 58–60, DOI: 10.2307/1504694, ISSN 0848-8525, JSTOR: 1504694 [dostęp 2020-05-01] .
- ↑ Species Fungorum – GSD Species [online], www.speciesfungorum.org [dostęp 2020-05-01] .
- ↑ Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b Jin Sung Lee i inni, Unrecorded Higher Fungi of the Songnisan National Park, synapse.koreamed.org, s. 70, DOI: 10.4489/myco.2004.32.2.068 [dostęp 2020-05-01] .
- ↑ a b c d Asterostroma cervicolor, [w:] Edward Angus Burt , The Thelephoraceae of North America. XIII. Cladoderris, Hypolyssus, Cymatella, Skepperia, Cytidia, Solenia, Matruchotia, Microstroma, Protocoronospora, and Asterostroma, „Annals of the Missouri Botanical Garden”, 11 (1), 1924, s. 1–36, DOI: 10.2307/2394094, ISSN 0026-6493, JSTOR: 2394094 [dostęp 2020-05-01] .
- ↑ Maps of Asterostroma cervicolor, Discover Life [dostęp 2020-05-01] .
- ↑ a b Błażej Gierczyk i inni, Grzyby projektowanego Turnickiego Parku Narodowego i jego otuliny – wstępne wyniki badań, [w:] Mariusz Daniel Boćkowski, Iwona Bara, Radosław Michalski (red.), Projektowany Turnicki Park Narodowy. Stan walorów przyrodniczych – 35 lat od pierwszego projektu parku narodowego na Pogórzu Karpackim, Nowosiółki Dydyńskie: Fundacja Dziedzictwo Przyrodnicze, 2018, s. 185, ISBN 978-83-950568-2-6 .
- ↑ Fragmenta chorologica occidentalia (Fungi), 138-173, „Anales del Jardín Botánico de Madrid”, 42 (2), 1986, s. 501, ISSN 0211-1322 .
- ↑ Ilya Viner , Polyporoid and corticioid Basidiomycetes in pristine forests of the Pechora-Ilych Nature Reserve, Komi Republic, Russia, „Folia Cryptogamica Estonica”, 52, 2015, s. 81–88, DOI: 10.12697/fce.2015.52.10, ISSN 1736-7786 [dostęp 2020-05-01] (ang.).
- ↑ Olaf Schmidt , Indoor wood-decay basidiomycetes: damage, causal fungi, physiology, identification and characterization, prevention and control, „Mycological Progress”, 6 (4), 2007, s. 261–279, DOI: 10.1007/s11557-007-0534-0, ISSN 1617-416X [dostęp 2020-05-01] (ang.).
- ↑ Ilze Irbe , Ingeborga Andersone , Wood Decay Fungi in Latvian Buildings Including Cultural Monuments, Italy: Firenze University Press, DOI: 10.1400/151126, ISBN 978-88-6453-165-6 [dostęp 2020-05-01] .
- ↑ T. Huckfeldt , O. Schmidt , H. Quader , Ökologische Untersuchungen am Echten Hausschwamm und weiteren Hausfäulepilzen, „Holz als Roh- und Werkstoff”, 63 (3), 2005, s. 209–219, DOI: 10.1007/s00107-004-0559-x, ISSN 0018-3768 [dostęp 2020-05-01] (niem.).
- ↑ Zarzycki K. Mirek Z. , Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Wojewoda W., Szeląg Z., Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .
- ↑ M. Teresa Telleria , Ireneia Melo , Margarita Dueñas , An annotated list of the Aphyllophorales of the Balearic Islands, „Mycotaxon”, 65, 1997, s. 357, ISSN 0093-4666 .
- ↑ Thomas Læssøe , Jens H. Petersen , Fungi of Temperate Europe, Princeston and Oxford: Princeston University Press, 2019, s. 1030, ISBN 978-0-691-18037-3 .