Bacewiczy
_(2).jpg) Siedziba Niezabytowskich, widok sprzed 1918 r. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet |
Bacewiczy |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
Położenie na mapie obwodu mohylewskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
 53°23′55,3″N 29°13′51,3″E/53,398694 29,230917
| |
Bacewiczy (biał. Бацэвічы; ros. Бацевичи, Bacewiczi) – agromiasteczko na Białorusi, w obwodzie mohylewskim, w rejonie kliczewskim, około 28 km na północ od Bobrujska, nad rzeką Olsą[1]. W 2009 roku liczyło 730 mieszkańców[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Obszerne dobra bacewskie były własnością rodziny Haraburdów herbu Abdank, później przez pewien czas były własnością Radziwiłłów, od których majątek ten w 1696 roku kupili Bacewicze. Kilkanaście lat później ziemia ta przeszła na własność Stanisława Niezabytowskiego. W rękach jego rodziny dobra te pozostawały aż do I wojny światowej.
Ostatnim ich właścicielem przed zaborem sowieckim był Karol Niezabytowski (1865–1952).
Wieś szlachecka położona była w końcu XVIII wieku w powiecie orszańskim województwa witebskiego[3].
Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego Bacewicze w 1860 roku liczyły 109 mieszkańców, 12 domów i znaczną fabrykę terpentyny[1]. Od 1924 roku jest siedzibą jednego z 12 sielsowietów rejonu kliczewskiego.
W Bacewiczach urodził się m.in. Arkadź Smolicz.
Podczas okupacji hitlerowskiej, we wrześniu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 100 osób. W lutym 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali. Sprawcą zbrodni było Einsatzkommando 8[4].
W kulturze[edytuj | edytuj kod]
Między innymi majątek w Bacewiczach opisywał w 1929 roku prof. Antoni Urbański w pracy Memento kresowe. Majątek pod zmienioną nazwą (jako Kuncewicze) występuje również w powieści Nadberezyńcy Floriana Czarnyszewicza.
Dawny pałac[edytuj | edytuj kod]
W XVIII i XIX wieku istniał tu prawdopodobnie modrzewiowy dwór, który spłonął w 1900 roku. W 1909 roku na jego miejscu wybudowano dwukondygnacyjny, dziewięcioosiowy, neorenesansowy pałac. Pałac był znany z bogatych kolekcji starych zegarów i porcelany, m.in. kolekcji 500 sztuk XVIII-wiecznej porcelany wiedeńskiej.
W pałacu, pośrodku traktu ogrodowego, w miejscu, gdzie zwykle znajduje się główny salon, znajdował się ogromny ogród zimowy, wysokości dwóch kondygnacji (ogrzewany centralnym ogrzewaniem funkcjonującym w całym budynku), spełniający również funkcję salonu. W ogrodzie zimowym hodowano wśród wielu gatunków roślin egzotycznych, m.in. palmy daktylowe. Z pałacu rozciągał się obszerny widok na rozlewiska rzeki Olsy[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Bacewicze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 76.
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu mohylewskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 102.
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1645.
- ↑ Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 1: Województwa mińskie, mścisławskie, połockie, witebskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 16–18, ISBN 83-04-03713-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość).