Bajgiel
Bajgiel (niem. Bügel – „pałąk”, od biegen – „wyginać”[1]) – żydowskie pieczywo wypiekane od XVII wieku[2]. Często bywa mylony z obwarzankiem[3].
Bajgiel został wymyślony w Europie Środkowej, prawdopodobnie w Krakowie, jak wskazuje dokument z 1610 wzmiankujący bajgle jako prezenty dawane kobietom po urodzeniu dziecka. Inne, częste wyjaśnienie pochodzenia bajgla głosi, że przybył on do Polski jako prezent z Wiednia, na cześć zwycięstwa króla Jana Sobieskiego nad Turkami w 1683[4].
Ok. 1900 emigranci żydowscy przenieśli bajgle na Manhattan. Piekarze do 1950 wyrabiali je ręcznie, później zaczęto je produkować maszynowo, co spowodowało szybką, opłacalną produkcję żydowskiego pieczywa[4].
W 1927 pochodzący z Białegostoku piekarz, Harry Lender przybył do New Haven w Connecticut i założył pierwszą w Stanach Zjednoczonych fabrykę bajgli poza Nowym Jorkiem. Jego firma jako pierwsza wyprodukowała mrożone bajgle, a wprowadzając bajgle do supermarketów rozpowszechniła je wśród mas[4].
Obecnie dwa miasta znane są z wyrobu bajgli: Nowy Jork i Montreal; w Nowym Jorku bajgle są tak popularne, że wypadki przy ich krojeniu są główną przyczyną przyjęć na ostry dyżur w niedzielne poranki[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Władysław Kopaliński: bajgiel. W: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych [on-line]. slownik-online.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-02)].
- ↑ Historia bajgla (j.ang.)
- ↑ Krakowscy piekarze: obwarzanek to nie bajgiel, wiadomosci.gazeta.pl
- ↑ a b c op. cit.
- ↑ Ronald D. Siegel, "Uważność. Trening pokonywania codziennych trudności", str. 49, wyd. Czarna Owca, 2011
