Bajtek
| Częstotliwość |
miesięcznik, w roku 1990 dwumiesięcznik |
|---|---|
| Państwo | |
| Wydawca |
RSW „Prasa-Książka-Ruch”, od 1989 – Wydawnictwo Bajtek |
| Tematyka |
informatyka |
| Pierwszy numer |
1985 |
| Ostatni numer |
1996 (2016) |
| Redaktor naczelny |
Waldemar Siwiński, Jarosław Młodzki, Wojciech Jabłoński, Tomasz Grochowski, Jacek Trojański |
| Średni nakład |
55 tys. egz. |
| Format | |
| Liczba stron |
68 |
| ISSN | |
Bajtek – jedno z pierwszych wydawanych w Polsce popularnych czasopism poświęconych tematyce komputerowej.
Ukazywał się w latach 1985–1996. „Bajtek” traktował o wielu dziedzinach informatyki i był skierowany do użytkowników raczkującego dopiero rynku komputerów domowych (m.in. ZX Spectrum, Amstrad, Atari, Commodore, Amiga), za cel stawiając sobie „zwalczanie analfabetyzmu komputerowego”[1]. Przeznaczony był dla dzieci i młodzieży, ale czytany przez szerszą grupę wiekową. Bajtek był pierwszym czasopismem komputerowym mówiącym o grach i jednym z symboli polskich początków rozpowszechniania się komputerów domowych w czasach PRL[2]. Integrował środowisko informatyczne i młodych pasjonatów dopiero co raczkującej w kraju informatyki. Wydawnictwo prowadziło także powiązany z czasopismem, jeden z pierwszych w Polsce BBS.
Pierwszy numer „Bajtka” wydało we wrześniu 1985 roku Krajowe Wydawnictwo Czasopism kierowane przez Macieja Hoffmana, jako comiesięczny dodatek do „Sztandaru Młodych” i „Odrodzenia”. Tytuł wymyślił i redagował Władysław Majewski, wówczas redaktor wkładki „Przegląd – Komputer” w tygodniku „Przegląd Techniczny”. Do końca roku ukazały się cztery numery drukowane na papierze gazetowym odstąpionym przez „Sztandar Młodych” – papier był wówczas reglamentowany – w nakładzie po 50 tysięcy egzemplarzy każdy[3]. „Bajtek” był wielkim sukcesem handlowym – mimo relatywnie wysokiej ceny, ponad 200 tysięcy nakładu (od numeru piątego) sprzedawano bez zwrotów[4].
„Bajtek” podawał wiedzę w sposób przystępny, co znalazło uznanie m.in. u Krzysztofa Gradowskiego, reżysera filmu Pan Kleks w kosmosie. Redakcja przywiązywała uwagę do edukacji młodych użytkowników, na przykład w artykułach z cyklu „Tylko dla przedszkolaków”, gdzie uczono programowania, często prostych gier[5]
Jesienią 1985 ówczesny redaktor naczelny „Sztandaru” Aleksander Kwaśniewski mianowany został ministrem do spraw młodzieży. Jego pierwszą decyzją było przekształcenie „Bajtka” w dodatek do „Sztandaru Młodych”, z którym był on związany do 1989 roku. Następnie, do 1996 roku był niezależnym miesięcznikiem wydawanym przez spółdzielnię wydawniczą „Bajtek”, którą założyli jego redaktorzy.
Pismo poza sekcją nowości i gier, podzielone było na tzw. klany, czyli strony dotyczące danego rodzaju komputera (Atari – szef klanu: Wojciech Zientara, Commodore – szef: Klaudiusz Dybowski, ZX Spectrum – szef: Marcin Przasnyski i Amstrad – szef: Jarosław Młodzki). Tym samym „Bajtek” starał się obejmować wszystkie rodzaje komputerów domowych w Polsce. Dopiero po 1988 w piśmie pojawił się klan IBM, wcześniej koszty i zastosowanie komputerów PC nie skłaniały do uznawania ich za komputery domowe.
Jedna z organizowanych w Warszawie giełd komputerowych „Emmet” przy ul. Grzybowskiej nosiła nazwę „Giełdy Bajtka” – redakcja czasopisma zgłaszała również projekt utworzenia giełdy. W numerze 10/1989 Bajtek opublikował Ultimatum dla „Giełdy Bajtka”[6], w którym sprzeciwił się m.in. rezerwacjom stoisk na giełdzie, nieopodatkowanej wymianie walut i przede wszystkim szeroko praktykowanemu na giełdzie „Emmet” piractwu komputerowemu. Z uwagi na przedstawienie przez organizatora giełdy listu zawierającego tylko częściowe usprawiedliwienie i stwierdzenie, jakoby „Bajtek” nie był w sytuacji umożliwiającej stawianie warunków, pismo wycofało swoje poparcie dla giełdy „Emmet”[7].
Przez cały okres istnienia czasopisma ukazało się około 130 numerów, w tym kilka łączonych (dwumiesięcznych), a także kilka numerów specjalnych („Tylko o Atari”, „Tylko o Commodore”, „Tylko dla początkujących”). Spółdzielnia „Bajtek” wydawała też pisma „Moje Atari” (1990–1991), „Atari Magazyn” (1993–1994) oraz „Commodore & Amiga” (1992–1995), przeznaczone dla użytkowników tylko tych rodzajów komputerów, jak też „Top Secret” – czasopismo poświęcone grom komputerowym.
W 1986 roku pierwszy zespół „Bajtka” stworzył wraz z Krajowym Wydawnictwem Czasopism miesięcznik „Komputer”. W 1991 roku magazyn „Komputer” został kupiony przez wydawnictwo IDG i wydaje je jako miesięcznik „PC World” (do listopada 2008 roku włącznie czasopismo nosiło nazwę „PC World Komputer”).
W czerwcu 2016 roku został wydany nowy numer specjalny „Bajtka” (oznaczony jako numer 135), który można było okazjonalnie kupić podczas warszawskiej imprezy Pixel Heaven[8].
W roku 2020 firma Retronics wprowadziła do sprzedaży cztery pierwsze zremasterowane wydania „Bajtka”, na kredowym papierze[9]. Do sprzedaży trafiły też kolejne numery, a nawet całe roczniki pisma.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zbigniew Siedlecki, Waldemar Siwiński. RUN, czyli zaczynamy. „Bajtek”. 01/1985, s. 2, wrzesień 1985. Krajowe Wydawnictwo Czasopism RSW „Prasa-Książka-Ruch”. (pol.).
- ↑ Fulko de Lorche: Kultowe gazety – Bajtek 11/1986 – ostatnia puszka. 2011-02-12. [dostęp 2011-07-01]. (pol.).
- ↑ Bartłomiej Kluska, Bartosz Rozwadowski: Bajty polskie. Sosnowiec: 2014, s. 30. ISBN 978-83-927229-2-2.
- ↑ Historia PRL. Wielka Kolekcja 1944–1989, tom 22, 1984–1985 ISBN 978-83-7558-528-5.
- ↑ Kluska i Rozwadowski, s. 37–38.
- ↑ Marcin Przasnyski. Ultimatum dla Giełdy „Bajtka”. „Bajtek”. 10/1989, s. 3–4, 1989. RSW „Prasa-Książka-Ruch”, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza. ISSN 0860-1674.
- ↑ Giełda „Bajtka” nie istnieje. „Bajtek”. 1–2/90, s. 3, styczeń 1990. Oficyna Wydawnicza „Sztandar Młodych”. ISSN 0860-1674. (pol.).
- ↑ Filip Dąb-Mirowski: Pixel Heaven 2016 – relacja z imprezy na RetroGraczy. TwojePC.pl, 2016-06-09. [dostęp 2017-06-10].
- ↑ Jerzy Dudek: Retronics zapowiada wznowienie Bajtków z 1985 roku w wersji Redux. 2020-10-20. [dostęp 2020-12-03]. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Bajtek Reduks. t2e.pl/reduksy. próba odtworzenia numerów Bajtka, o możliwie zbliżonej zawartości i wyglądzie, w formacie elektronicznym (PDF).