Baszta Tczewska
 nr rej. A-1019 z 30.03.1983[1]
| |
 Baszta Tczewska | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
Wodna 8, 83-200 Starogard Gdański |
| Typ budynku |
baszta |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje |
cztery |
| Rozpoczęcie budowy |
I połowa XIV wieku |
| Ukończenie budowy |
1309–1339 |
| Ważniejsze przebudowy |
1986 |
Położenie na mapie Starogardu Gdańskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu starogardzkiego  | |
 53°58′06,1395″N 18°32′03,5590″E/53,968372 18,534322
| |
Baszta Tczewska (Młyńska) – zabytkowa baszta w Starogardzie Gdańskim. Mieści się przy ulicy Wodnej 8. Od 30 marca 1983 roku w rejestrze zabytków[3].
Stanowi część trasy turystycznej "Korona i Krzyż"[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Baszta Tczewska stanowiła część systemu obronnego miasta w czasach krzyżackich. Obecna Baszta jest rekonstrukcją swojej średniowiecznej poprzedniczki, której budowę rozpoczęto w I połowie XIV wieku, gdy do osady Starigrod przybył budowniczy – Teodot z Florencji. Nie wiadomo dokładnie, kiedy rozpoczęto i zakończono budowę Baszty. Niewątpliwie czas jej wzniesienia przypadł na okres między rokiem 1309 a 1339.
Była ona jedną z czterech strażnic miejskich, prowadzących do różnych miast. Baszta Tczewska została posadowiona na kamiennych fundamentach. Przed nią znajdował się głęboki rów z wodą, który stanowił element infrastruktury obronnej miasta. Dostęp do miasta umożliwiał most zwodzony, obsługiwany przez załogę Baszty.
Druga nazwa obiektu – Baszta Młyńska – odnosiła się do zamieszkujących niedaleko budowli młynarzy, którzy pracowali w pobliskim młynie wodnym. Młynarze byli zobowiązani do wzmocnienia załogi baszty w sytuacjach zagrożenia zewnętrznego. Odpychali bosakami oblegających mury miejskie, oblewali ich wrzątkiem czy też roztopioną smołą, broniąc swoich rodzin i warsztatów pracy. Na skutek kilku pożarów, które trawiły miasto, Baszta uległa zniszczeniu.
W okresie międzywojennym Baszta Tczewska funkcjonowała jako dom mieszkalny w bezpośrednim sąsiedztwie kanału. Obecny kształt został nadany tej budowli w latach 80. XX wieku. Odbudowa Baszty Tczewskiej w jej obecnym kształcie, zainicjowana przez prywatnego inwestora, została ukończona w 1986 roku[5]. Od wielu lat Baszta Tczewska jest własnością prywatną.
Opis Baszty[edytuj | edytuj kod]
Baszta jest narożna, czterokondygnacyjna, podpiwniczona, mniejsza od Baszty Gdańskiej. Najwyższa jej część ma obecnie konstrukcję ryglową. Górna kondygnacja została zrekonstruowana jako tzw. szachulec, podobnie jak nakrycie dachowe. W sąsiedztwie Baszty Tczewskiej zachowały się fragmenty murów obronnych oraz kanał wykopany w XIV wieku, kiedy Starogard znajdował się pod panowaniem Krzyżaków[5].
Ciekawostki[edytuj | edytuj kod]
Jedna z legend mówi, że w czasie potopu szwedzkiego, w piwnicy obok budynku przy ulicy Wodnej 8A, okresowo ukrywał się przywódca antyszwedzkiej partyzantki rotmistrz Michałko spod Tucholi.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2023-06-29].
- ↑ Baszta Tczewska - Zabytek.pl [online], 7 lipca 2022 [dostęp 2023-06-29] (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2023-06-29].
- ↑ Trasa Turystyczna "Korona i Krzyż" » Agroturystyka "Pod Orzechem"dla rodzin z dziećmi. [online], www.winnicapodorzechem.pl [dostęp 2023-06-29].
- ↑ a b Baszta Tczewska (Młyńska) | Turystyka Starogard Gdański [online], Starogard Gdański - Tu rodzą się gwiazdy, 7 lipca 2022 [dostęp 2023-06-29] (pol.).
| Obiekty sakralne | |
|---|---|
| Szkoły | |
| Urzędy | |
| Inne |
