Behemot
Behemot (hebr. בהמות Bəhēmôth, Behemot, B'hemot „bestie; zwierzęta”; arab, بهيموث albo بهموت Bahīmūth) – nieprzetłumaczone imię zwierzęcia wspomnianego w Księdze Hioba, 40,15[1]. Wraz z Lewiatanem jest on przedstawiony jako stworzenie dowodzące wielkości i mocy stwórczej Jahwe w opozycji do Hioba[2]. Przedstawiony jako postać podobna do hipopotama lub słonia.
Najprawdopodobniej, בהמות bəhēmôth to liczba mnoga słowa בהמה bəhēmāh, znaczącego „zwierzę”, „bestię” w jęz. hebrajskim[3], co sugeruje, że stworzenie to jest wielkości kilku zwierząt.
Niektóre teorie
[edytuj | edytuj kod]Wśród biblistów istnieją podzielone opinie co do tego, czy Behemota należy interpretować jako rzeczywiście istniejące zwierzę czy istotę mityczną[2].
Samuel Bochart (1599-1667) w Hierozoiconie sugerował, że Behemot to hipopotam, domyślając się, że hebrajskie słowo behemoth może pochodzić od egipskiego „p'-ih-hw” – „wół wodny”[4]. Etymologiczne skojarzenie Behemota z hipopotamem okazało się nieprawidłowe, gdyż takiego słowa w języku egipskim nie było[5]. Mimo to pewne elementy opisu Behemota, jak potężne ciało i przebywanie w pobliżu wody, powodują, że ta interpretacja jest podtrzymywana przez niektórych biblistów. Wykopaliska potwierdzają występowanie hipopotamów nilowych w dolinie Jordanu do IV w. p.n.e.[2]
Według midraszu, niemożliwym jest pokonanie Behemota przez kogokolwiek, z wyjątkiem jego Twórcy – w tym przypadku Jahwe. Późniejsza tradycja żydowska głosi, że na uczcie na Końcu Świata Behemot zostanie złożony w ofierze i spożyty razem z Lewiatanem i Zizem. Hebrajski Behemot jest utożsamiany z perskim Hadhajosz.
Przez Augustyna z Hippony utożsamiany był z diabłem (O Państwie Bożym, XI,15)[6].
Niektórzy kreacjoniści młodej Ziemi, jak na przykład Alfred Palla, identyfikują Behemota z brachiozaurem bądź diplodokiem. Według nich biblijny opis zwierzęcia, np.: „jego ogon masywny i długi jak pień cedru, kości niczym metalowe rury, niemożliwość złapania go na hak” (Hi 40:16-24) pasuje do dużych lądowych dinozaurów, ale nie do hipopotama czy słonia[7]. Niemniej, Philip J. Senter obalił tezę że Behemot był dinozaurem[8].
Nawiązania w literaturze
[edytuj | edytuj kod]Imię Behemot Michaił Bułhakow nadał członkowi świty Wolanda z powieści „Mistrz i Małgorzata”, występującemu pod postacią kota, mogącego zamieniać się w człowieka.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Hi 40,15 w przekładach Biblii.
- ↑ a b c Annette Krüger: Behemot. [w:] Das wissenschaftliche Bibellexikon im Internet [on-line]. bibelwissenschaft.de. [dostęp 2015-08-06]. (niem.).
- ↑ Jorge Luis Borges, Zofia Chądzyńska (tłum.): Księga istot zmyślonych. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2000, s. 24. ISBN 83-7255-740-3.
- ↑ Samuel Bochart, Hierozoicon, t. 2, kol. 753-769.
- ↑ Karel van der Toorn, Bob Becking, Peter van der Horst, Dictionary of Deities and Demons in the Bible, s.v. „Behemoth”, str. 166.
- ↑ Święty Augustyn: O Państwie Bożym. Wiktor Kornatowski (tłum.). T. II. Warszawa: De Agostini, 2003, s. 33. ISBN 83-7316-057-4.
- ↑ Alfred Palla. Czy biblijny behemot był dinozaurem?. „Znaki Czasu”. 4/2010.
- ↑ Philip J. Senter, Leviathan, Behemoth, and Other Biblical Tannînim: Serpents, Not Dinosaurs [online], asa3.org, styczeń 2019 [dostęp 2023-11-05] (ang.).
