Bokarnea
 Bokarnea odgięta | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
bokarnea |
| Nazwa systematyczna | |
| Beaucarnea Lemaire Ill. Hort. 8 Misc. 57, 59. Oct 1861[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
B. recurvata Lemaire[3] | |
Bokarnea (Beaucarnea Lem.) – rodzaj roślin z rodziny szparagowatych (Asparagaceae). Należy do niego 12[4]–13[5] gatunków. Taksony tu zaliczane bywały włączane do szeroko ujmowanego rodzaju nolina Nolina. Rośliny te występują w południowej części Ameryki Północnej na obszarze od północno-wschodniego Meksyku po Nikaraguę na południu[5]. Rosną głównie na suchych i okresowo wilgotnych siedliskach, zwykle na obszarach górskich[6], czasem w lasach mgielnych, w których są istotnym siedliskiem dla epifitów (storczykowatych, bromeliowatych i in.)[7].
Różne gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne, zwłaszcza w klimacie ciepłym (źle znoszą mroźne lub deszczowe zimy)[7]. Najczęściej uprawiana jest bokarnea odgięta B. recurvata, w klimacie chłodnym jako roślina doniczkowa[4][8].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Rośliny wieloletnie o zdrewniałym pniu silnie zgrubiałym powyżej poziomu gruntu, osiągające do 18 m wysokości i zwykle silnie rozgałęzione w górze. Czasem pień skrócony, kulistawy (B. hookeri)[6].
- Liście
- Skupione w rozety na końcach pędów, równowąskie, gładkie na brzegach, osiągające do 90 cm długości[6][7].
- Kwiaty
- Jednopłciowe, zebrane w okazałe wiechy[6]. Okwiat z listkami na końcach całobrzegimi (bez szczecinek obecnych u Nolina). Zalążnia górna, jednokomorowa[6].
- Owoce
- Suche skrzydlaki z pojedynczym nasionem i trzema skrzydełkami[6].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj z rodziny szparagowatych Asparagaceae reprezentujący podrodzinę Nolinoideae Burnett, a w jej obrębie plemię Nolineae S. Watson[2] (tworzy je wspólnie z rodzajami nolina Nolina i Dasylirion)[6]. Plemię to w niektórych ujęciach było wyodrębniane jako rodzina Nolinaceae Nakai[2][6].
W wąskim ujęciu tego rodzaju, przed 2014 rokiem bywał wyodrębniany z niego rodzaj Calibanus, do którego przenoszony był Beaucarnea hookeri (jako Calibanus caespitosus[6][4] lub C. hookeri), ale analizy molekularne wykazały zagnieżdżenie tego taksonu wewnątrz Beaucarnea[9]
- Wykaz gatunków (nazwy zweryfikowane według Plants of the World Online)[5]
- Beaucarnea compacta L.Hern. & Zamudio
- Beaucarnea glassiana (L.Hern. & Zamudio) V.Rojas-Piña
- Beaucarnea goldmanii Rose
- Beaucarnea gracilis Lem.
- Beaucarnea guatemalensis Rose
- Beaucarnea hiriartiae L.Hern.
- Beaucarnea hookeri (Lem.) Baker
- Beaucarnea olsonii V.Rojas-Piña & L.O.Alvarado
- Beaucarnea pliabilis (Baker) Rose
- Beaucarnea purpusii Rose
- Beaucarnea recurvata (K.Koch & Fintelm.) Lem. – bokarnea odgięta
- Beaucarnea sanctomariana L.Hern.
- Beaucarnea stricta (K.Koch & Fintelm.) Lem.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b c Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-12-10] (ang.).
- ↑ a b Beaucarnea. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-12-10].
- ↑ a b c David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 104, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c Beaucarnea Lem.. [w:] Plants of the World Online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2019-12-10].
- ↑ a b c d e f g h i K.Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. III. Flowering Plants. Monocotyledons. Lilianae (except Orchidaceae). Berlin, Heidelberg: Springer, 1998, s. 395-396.
- ↑ a b c Fred Dortort: Guide to Succulent Plants of the World. Portland: Timber Press, 2017, s. 312. ISBN 978-0-88192-995-9.
- ↑ Małgorzata Augustyn: Rośliny pokojowe. Poznań: Wydawnictwo Publicat, 2006, s. 69. ISBN 978-83-245-0950-8.
- ↑ Rojas, Vanessa & Olson, Mark & Alvarado-Cardenas, Leonardo & Eguiarte, Luís. Molecular phylogenetics and morphology of Beaucarnea (Ruscaceae) as distinct from Nolina, and the submersion of Calibanus into Beaucarnea. „Taxon”. 63, 2014. DOI: 10.12705/636.31.