Budynek dawnego Domu Wdów w Oleśnicy
51°12′40″N 17°22′51″E/51,211111 17,380833 nr rej. 971, decyzja z dn. 08.04.1964[1]
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Jana Matejki 19, |
| Fundator | |
| Ukończenie budowy |
1683 |
Plan budynku
| |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu oleśnickiego  | |
Położenie na mapie Oleśnicy  | |
| 51°12′40″N 17°22′51″E/51,211111 17,380833
| |
Budynek dawnego Domu Wdów w Oleśnicy – zabytkowy budynek w Oleśnicy, powstały w 1683 roku z inicjatywy księcia Sylwiusza Fryderyka Wirtemberskiego, którego celem było stworzenie miejsca zamieszkania dla wdów po urzędnikach księstwa oleśnickiego. W latach 30. XX wieku najprawdopodobniej zatracił swoją pierwotną funkcję. Zniszczony w trakcie działań wojennych w 1945 roku, odbudowany w latach 60. Od 14 września 1965 roku na mocy Zarządzenia Nr 110 Ministra Kultury i Sztuki jest siedzibą Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. F. Chopina.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Panujący w księstwie oleśnickim w latach 1668–1697 książę Sylwiusz Fryderyk podejmował działania na rzecz rozwoju przede wszystkim w sztuki oraz nauki[2]. W związku z tym pojawił się także problem utrzymania wdów po nauczycielach i kaznodziejach, którzy pozostawali w trakcie swojej służby na pensji z książęcego skarbca. W celu zapewnienia utrzymania wdowom bez środków do życia, z inicjatywy Sylwiusza Fryderyka, w 1968 roku wybudowano dom wdów[2][3][4].
Był to jednopiętrowy budynek z dwuspadowym dachem. Zamieszkiwać go mogło osiem wdów, którym zapewniano jednocześnie opał[4].
W 1730 roku budynek uległ spaleniu, prawdopodobnie ze względu na pierwotną szachulcową konstrukcję. Nieznana jest data jego odbudowy, jednak budowla była uwieczniona na rycinie z 1750 roku. Inicjatorem odbudowy w stylu barokowym z mansardowym dachem był książę Karol Fryderyk[3]. Od 1825 roku działanie Domu Wdów było finansowane nie ze skarbca księstwa, ale z budżetu miasta i datków kościelnych. W 1899 roku przed budynkiem umieszczono pomnik Ottona von Bismarcka. W 1910 roku budynek służył głównie wdowom po oleśnickich pastorach[3]. Sześć lat później na piętrze wydzielono dodatkową przestrzeń mieszkalną, tzw. mansardę[4].
W latach 20. XX wieku dom był utrzymywany już przez parafię ewangelicką. W latach 30. dom stał się własnością miasta i wówczas przestał pełnić swoją dotychczasową rolę. Nie jest jednak znane, co się wówczas w nim mieściło[3].
W trakcie walk o Oleśnicę w styczniu 1945 roku budynek został spalony[4]. W latach 1960–1962[4] lub 1960–1965 Polskie Pracownie Konserwacji Zabytków odbudowały go na podstawie projektu J. Dąbrowskiego, W. Mrożka i R. Stachury. Mury mansardy zostały rozebrane, odwzorowano portal wejściowy i obramienia okien[5]. Wnętrza zostały wybudowane od nowa[4]. W 1962 roku w budynku rozpoczęło działalność Państwowe Ognisko Muzyczne[3], a na mocy Zarządzenia Nr 110 Ministra Kultury i Sztuki z dnia 14 września 1965 r. jest siedzibą Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. F. Chopina[6].
W 2019 roku budynek przeszedł remont, otrzymując nowy wygląd elewacji[7].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Front budynku przed renowacją -
Tył budynku przed renowacją -
Bok budynku (2024) -
Pomnik Fryderyka Chopina przed budynkiem
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Uchwała rady miasta Oleśnicy z dnia 30 października 2007 r., „Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego”, 30 października 2007 [dostęp 2024-08-21].
- ↑ a b Gaworski 2023 ↓, s. 50.
- ↑ a b c d e Marek Nienałtowski, Dom Wdów [online], 19 września 2021 [dostęp 2024-08-22].
- ↑ a b c d e f Marek Nienałtowski, Dom Wdów [online], Urząd Miasta Oleśnicy [dostęp 2024-08-22].
- ↑ Adamska 1999 ↓.
- ↑ Podstawowe informacj [online], Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. F. Chopina w Oleśnicy [dostęp 2024-08-23].
- ↑ Tak prezentuje się elewacja dawnego Domu Wdów, a dziś szkoły muzycznej [online], olesnica.info, 22 czerwca 2019 [dostęp 2024-08-23].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Bożena Adamska, Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa – Dom Wdów, ob. szkoła muzyczna [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 1999 [dostęp 2024-09-13].
- Marek Gaworski, Zamek w Oleśnicy, Wydawnictwo Matiang, 2023, ISBN 978-83-64399-65-7.