Café Gerbeaud

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Café Gerbeaud
Ilustracja
Państwo

Węgry

Siedziba

Budapeszt

Adres

Vörösmarty tér 7

Data założenia

1858

Położenie na mapie Budapesztu
Mapa konturowa Budapesztu, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Café Gerbeaud”
Położenie na mapie Węgier
Mapa konturowa Węgier, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Café Gerbeaud”
Ziemia47°29′49,25″N 19°03′01,50″E/47,497014 19,050417
Strona internetowa

Café Gerbeaud – tradycyjna kawiarnia w Budapeszcie[1].

Firma została założona w 1858 roku przez Henrika Kuglera, potomka w trzecim pokoleniu cukierniczej dynastii. Zdobywał wiedzę i doświadczenie głównie podczas pobytów w jedenastu stolicach europejskich, w tym w Paryżu. Otworzył w Budapeszcie cukiernię, która wkrótce została uznana za jedną z najlepszych w Peszcie. Wśród specjalności były chińskie i rosyjskie herbaty, a także lody, które wkrótce zyskały miano najlepszych w Peszcie[2].

Aby być bliżej centrum miasta, Kugler w 1870 roku przeniósł lokal na plac Vörösmarty’ego. Tamtejsi klienci najbardziej lubili jego kawy, likiery i słodycze, które można było zabrać do domu, zapakowane na papierowej tacy. Lokal był jedną z szeroko znanych austro-węgierskich kawiarni[3]. Znanymi gośćmi byli m.in. Ferenc Deák i Franciszek Liszt oraz cesarzowa Elżbieta – Sisi, królowa Węgier[4].

W 1882 roku w Paryżu Kugler spotkał Emila Gerbeau, u którego dostrzegł talent i ducha przedsiębiorczości. W 1884 roku zaprosił go do Budapesztu. Z czasem Gerbeaud przejął stopniowo kawiarnię ale zachował oryginalną nazwę.

Emil Gerbeaud, pochodzący z rodziny cukierniczej, urodził się w Genewie doświadczenie zdobywał w Niemczech, Francji i Anglii. Wprowadził szereg innowacji, m.in. poszerzając asortyment o liczne produkty, takie jak kremy maślane, kremy paryskie, dziesiątki rodzajów ciast i cukierków. Aby zaoferować tę szeroką gamę swoim klientom, zatrudnił wielu pracowników do sprzedaży i serwisu. Pod koniec 1899 roku miał około 150 pracowników, z których wielu przyjechało do Budapesztu tylko po to, aby uczyć się i pracować z Gerbeaudem. Ze względu na swój zmysł biznesowy z biegiem czasu wyposażył piekarnię w nowoczesny park maszynowy. Tym samym nazwa Gerbeaud stała się synonimem jakości i sztuki cukierniczej. Ponieważ jego klientela uwielbiała papierowe pudełka na ciasta na wynos, które zostały już wprowadzone przez Henrika Kuglera, Gerbeaud kontynuował tę tradycję i sam zaczął je projektować[5].

Fronton lokalu

Gerbeaud zyskał międzynarodowe uznanie. Został zaproszony jako członek jury zarówno na targi światowe w Brukseli (1897), jak i w Paryżu (1900), gdzie został odznaczony Legią Honorową. Otrzymał ponadto liczne nagrody krajowe i międzynarodowe.

Po śmierci Kuglera Gerbeaud założył spółkę publiczną o nazwie „Kuglers Nachfolger Gerbeaud AG” (następcy Kuglers Gerbeaud). Gerbeaud przywiązywał wagę do nowoczesnych warunków pracy, od 1909 roku używał samochodów obok powozów konnych.

Przy projektowaniu wnętrz swojej cukierni Gerbeaud w 1910 roku skorzystał z projektu Henrika Darilka, który używał głównie marmuru, egzotycznego drewna i brązu. Sztukateria na suficie została wykonana w stylu rokoko Ludwika XIV. Inspiracją dla żyrandoli był styl Marii Teresy. Do dyspozycji gości były stoły francuskie oraz secesyjne, które Gerbeaud dostarczył z targów światowych w Paryżu. I wojna światowa była odczuwalna, ale firma przetrwała nawet to[6].

Gerbeaud zmarł 8 listopada 1919 r., przed śmiercią przekazał lokal swojej żonie Ester, która kierowała nim do 1940 r. Firma została znacjonalizowana w 1948 r. i przemianowana na „Vörösmarty”, na cześć poety Mihály Vörösmartyego. Nazwę tę nosiła do marca 1984 r., kiedy to powróciła do historycznej nazwy. W 1995 roku niemiecki właściciel międzynarodowej sieci drogerii Erwin Franz Müller kupił „Gerbeaud” i zlecił gruntowny remont[7]. W ten sposób zniknęły ślady minionych 50 lat, a kawiarnia znów lśni w stylu stworzonym przez Emila Gerbeauda. W 2009 roku otwarto bliźniaczy lokal w Tokio[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. GERBEAUD, Budapest [online], Tripadvisor [dostęp 2020-11-22] (ang.).
  2. Charles Hebbert, Dan Richardson, The Rough Guide to Budapest, Rough Guides, 2002, s. 72, ISBN 978-1-85828-889-5 (ang.).
  3. Ingrid Haslinger, Erika Patka, Marie-Luise Jesch, Der süsse Luxus: die Hofzuckerbäckerei und die ehemaligen K.U.K. Hofzuckerbäcker, Wien: Kulturkreis Looshaus, 1996, ISBN 3-9500302-4-7, OCLC 51587652 (niem.).
  4. Andrew Midgley, The grand literary cafés of Europe, London: New Holland, 2006, ISBN 978-1-84537-114-2, OCLC 70128500.
  5. Bob Dent, Budapest: A Cultural History, Oxford: Oxford University Press, 2007, ISBN 978-0-19-531494-6 (ang.).
  6. Jerzy S. Majewski, Budapeszt, tort Dobosza i cukiernia Gerbeaud [online], MIASTA RYTM, 23 listopada 2016 [dostęp 2020-11-22].
  7. Martin-W. Buchenau, Report: Drogeriekönig Müller: Der Fall des Friseurs [online], www.handelsblatt.com, 24 czerwca 2009 [dostęp 2020-11-22] (niem.).
  8. Editorial, Gerbeaud: Big in Japan! [online], Funzine.hu, 17 lipca 2009 [dostęp 2020-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2009-07-17].