Caloenas

	Caloenas
	G.R. Gray, 1840
	; Przedstawiciel rodzaju – nikobarczyk (C. nicobarica)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	gołębiowe
Rodzina	gołębiowate
Podrodzina	trerony
Rodzaj	Caloenas
	Typ nomenklatoryczny
	Columba nicobarica Linnaeus, 1758
Synonimy
	Geophilus Selby, 1835; Phabalectryo Gloger, 1841;
	Geophilus Selby, 1835; Phabalectryo Gloger, 1841;
Gatunki
	C. nicobarica; C. maculata; C. canacorum;
	C. nicobarica; C. maculata; C. canacorum;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Caloenas – rodzaj ptaków z podrodziny treronów (Raphinae) w rodzinie gołębiowatych (Columbidae). Jedynym żyjącym gatunkiem jest nikobarczyk (C. nicobarica).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący od Andamanów i Nikobarów do Filipin i Wysp Salomona^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 32–38 cm; masa ciała samców 460–525 g, samic 490–600 g^[6].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Caloenas: gr. καλος kalos „piękny”; οινας oinas, οιναδος oinados „gołąb”^[7].
Geophilus: gr. γεω- geō- „ziemny”, od γη gē „ziemia”; φιλος philos „miłośnik”^[8]. Gatunek typowy: Columba cyanocephala J.F. Gmelin, 1789 (= Columba nicobarica Linnaeus, 1758).
Phabalectryo: gr. φαψ phaps, φαβος phabos „gołąb”; αλεκτρυων alektruōn, αλεκτρυονος alektruonos „kogucik”^[9]. Gatunek typowy: Columba nicobarica Linnaeus, 1758.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Znane jeden lub dwa wymarłe gatunki: Caloenas canacorum był dużym gatunkiem z Nowej Kaledonii i Tonga. Jest znany tylko z subfosylnych pozostałości i został prawdopodobnie wytępiony przez wczesnych osadników. Caloenas maculata, inny wymarły gatunek z nieznanego miejsca, wykazuje tylko nieznaczne podobieństwo do nikobarczyka ze względu na pióra na szyi. Ornitolodzy zaliczają go do rodzaju Caloenas, ale nie ma jednogłośnej zgody. Jeden okaz pozostał w World Museum w Liverpoolu; okaz ten został uwzględniony w analizie filogenetycznej przeprowadzonej przez Heupinka, van Grouwa i Lamberta (2014), która potwierdziła bliskie pokrewieństwo C. maculata z nikobarczykiem^[10]. Do rodzaju należą następujące gatunki^[11]:

Caloenas nicobarica – nikobarczyk
Caloenas maculata – nikobarczyk plamisty – takson wymarły prawdopodobnie przed początkiem europejskiej eksploracji Pacyfiku^[12].
Caloenas canacorum – takson wymarły.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Caloenas, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 59. (ang.).
↑ P.J. Selby: Pigeons. Edinburgh: W.H. Lizar, 1835, s. 214. (ang.).
↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Breslau: A. Schulz, 1841, s. 367. (niem.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2022-01-22]. (ang.).
↑ L.F. Baptista, P.W. Trail & H.M. Horblit: Family Columbidae (Pigeons and Doves). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 4: Sandgrouse to Cuckoos. Barcelona: Lynx Edicions, 1997, s. 179. ISBN 84-87334-22-9. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Caloenas [dostęp 2022-01-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Geophilus [dostęp 2022-01-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Phabalectryo [dostęp 2022-01-22] .
↑ T. H. Heupink, H. van Grouw, D.M. Lambert. The mysterious Spotted Green Pigeon and its relation to the Dodo and its kindred. „BMC Evolutionary Biology”. 14, s. 136, 2014. DOI: 10.1186/1471-2148-14-136. (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Raphinae Wetmore, 1930 (1835) – trerony (wersja: 2021-10-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-01-22].
↑ BirdLife International, Caloenas maculata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-08-16] (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
D.W. Steadman: Extinction and Biogeography of Tropical Pacific Birds. University of Chicago Press, 2006. ISBN 0-226-77142-3.

[itis-1] Caloenas, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Gray-2] G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 59. (ang.).

[Selby-3] P.J. Selby: Pigeons. Edinburgh: W.H. Lizar, 1835, s. 214. (ang.).

[Gloger-4] C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Breslau: A. Schulz, 1841, s. 367. (niem.).

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2022-01-22]. (ang.).

[hbw4-6] L.F. Baptista, P.W. Trail & H.M. Horblit: Family Columbidae (Pigeons and Doves). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 4: Sandgrouse to Cuckoos. Barcelona: Lynx Edicions, 1997, s. 179. ISBN 84-87334-22-9. (ang.).

[7] The Key to Scientific Names ↓, Caloenas [dostęp 2022-01-22] .

[8] The Key to Scientific Names ↓, Geophilus [dostęp 2022-01-22] .

[9] The Key to Scientific Names ↓, Phabalectryo [dostęp 2022-01-22] .

[bmc14-10] T. H. Heupink, H. van Grouw, D.M. Lambert. The mysterious Spotted Green Pigeon and its relation to the Dodo and its kindred. „BMC Evolutionary Biology”. 14, s. 136, 2014. DOI: 10.1186/1471-2148-14-136. (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-11] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Raphinae Wetmore, 1930 (1835) – trerony (wersja: 2021-10-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-01-22].

[iucn-12] BirdLife International, Caloenas maculata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-08-16] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]