Can-Am

Can-Am (pełna nazwa The Canadian American Challenge Cup) – seria wyścigowa w Ameryce Północnej organizowana przez SCCA (Amerykański Klub Samochodów Sportowych) w latach 1966–1974 oraz 1977–1986.

Powołany do życia w 1966 roku Can-Am w krótkim okresie stał się najszybszą serią wyścigową na świecie. Samochody rozwijały większe prędkości, niż ówczesna Formuła 1. Sprzyjały temu dość ubogie limity budowy silnika. Pierwszy tytuł zdobył John Surtees, ale później nastąpiła era zespołu McLaren. W latach 1968–1970 samochody McLarena wygrały kolejne 23 wyścigi, a kierowcy Denny Hulme oraz Bruce McLaren wywalczyli solidarnie po dwa tytuły. Pasma sukcesów nie przerwała nawet tragiczna śmierć McLarena na torze Goodwood w 1970 roku. Nowozelandczyk testował wówczas jeden z nowych prototypów Can-Am.

W 1972 roku na torach Can-Am pojawił się najpotężniejszy samochód sportowy w historii – Porsche 917/30, dysponujący 1100-konnym, pięciolitrowym silnikiem z turbodoładowaniem. Podczas jednej z sesji testowych za jego kierownicą Mark Donohue osiągnął niewyobrażalną wręcz prędkość maksymalną 402 km/h. Określony mianem Turbopanzer samochód wygrał wszystkie wyścigi w sezonie 1973, czym wymusił pierwsze poważne ograniczenia sprzętowe w historii cyklu.

Pasmo sukcesów Can-Am nagle dobiegło końca w 1974 roku. Kryzys paliwowy i ekonomiczna recesja w Stanach Zjednoczonych drastycznie podniosły koszty organizacji wyścigów, skutkiem czego Can-Am zawiesił działalność na okres dwóch lat. Był to jednocześnie koniec tzw. Złotej Ery tej serii.

Cykl wskrzeszono w 1977 roku, jednak w znacznie ograniczonej formie. Limit maksymalnej pojemności silników obniżono do trzech litrów, samochody nie osiągały już tak zawrotnych prędkości. Mimo to w pierwszych czterech latach tytuły mistrzowskie wciąż zdobywali kierowcy związani na stałe z Formułą 1.

Po kilku latach seria całkowicie straciła na prestiżu i skupiała praktycznie tylko zawodników z kontynentu amerykańskiego. Rezygnacja z udziału czołowych konstruktorów i dalsze cięcie kosztów ostatecznie spowodowało upadek serii w 1986 roku.

Mistrzowie Can-Am w latach 1966–1986

Sezon	Kierowca	Zespół	Samochód
1966	John Surtees	Team Surtees	Lola T70-Chevrolet
1967	Bruce McLaren	Bruce McLaren Motor Racing	McLaren M6A-Chevrolet
1968	Denny Hulme	Bruce McLaren Motor Racing	McLaren M8A-Chevrolet
1969	Bruce McLaren	Bruce McLaren Motor Racing	McLaren M8B-Chevrolet
1970	Denny Hulme	Bruce McLaren Motor Racing	McLaren M8D-Chevrolet
1971	Peter Revson	Bruce McLaren Motor Racing	McLaren M8F-Chevrolet
1972	George Follmer	Penske Racing	Porsche 917/10
1973	Mark Donohue	Penske Racing	Porsche 917/30KL
1974	Jackie Oliver	Shadow Racing Cars	Shadow DN4A-Chevrolet
1975-76	Mistrzostw nie rozgrywano
1977	Patrick Tambay	Carl Haas & Jim Hall Racing	Lola T333CS-Chevrolet
1978	Alan Jones	Carl Haas & Jim Hall Racing	Lola T333CS-Chevrolet
1979	Jacky Ickx	Carl Haas Racing	Lola T333CS-Chevrolet
1980	Patrick Tambay	Carl Haas Racing	Lola T530-Chevrolet
1981	Geoff Brabham	Team VDS	Lola T530-Chevrolet / VDS 001-Chevrolet
1982	Al Unser Jr.	Galles Racing	Frissbee GR3-Chevrolet
1983	Jacques Villeneuve	Canadian Tire	Frissbee GR3-Chevrolet
1984	Michael Roe	Don Walker	VDS 002-Chevrolet / VDS 004-Chevrolet
1985	Rick Miaskiewicz	Mosquito Autosport	Frissbee GR3-Chevrolet
1986	Horst Kroll	Kroll Racing	Frissbee KR3-Chevrolet

Linki zewnętrzne

• Historia Can-Am. research-racing.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-08-31)].
• Wyniki wyścigów z lat 1966-1986