Carl Robert Jakobson
| |
| Data i miejsce urodzenia |
26 lipca 1841 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
19 marca 1882 |
Carl Robert Jakobson, ps. Linnutaja (ur. 26 lipca 1841 w Tartu (Dorpat), zm. 19 marca 1882 w Kurgja) – estoński nauczyciel i pisarz, polityk, jedna z czołowych postaci estońskiego odrodzenia narodowego. Był przedstawicielem Oświecenia i materialistą[1].
Urodził się jako syn Adama Jakobsona, nauczyciela w szkole parafialnej w Tormie. Od 1856 do 1859 uczęszczał do seminarium prowadzonego przez Jānisa Cimzego w mieście Valga, po czym zajął miejsce ojca jako nauczyciel w Tormie. Po konflikcie z lokalnym pastorem i dziedzicem opuścił rodzinną miejscowość podejmując pracę w Kingissepp (Jamburg). Od 1864 nauczał w Petersburgu, gdzie związał się z estońskim ruchem narodowym oraz rozpoczął współpracę z gazetą Eesti Postimees oraz liberalnymi kręgami niemieckimi i rosyjskimi.
Na początku lat siedemdziesiątych znalazł się wśród założycieli działającego w Tartu Estońskiego Towarzystwa Literackiego (Eesti Kirjameeste Selts), które odegrało ogromną rolę w początkach estońskiego odrodzenia narodowego.
W 1871 osiedlił się w Tallinnie. Trzy lata później nabył posiadłość w Kurgja, gdzie założył wzorcowe gospodarstwo chłopskie. Został wybrany prezesem towarzystw rolniczych w Parnawie i Viljandi (Fellin).
W 1878 założył w Viljandi gazetę Sakala, gdzie występował za ograniczeniem praw szlachty niemieckiej na terenie guberni bałtyckich oraz budową estońskiej tożsamości narodowej w oparciu o porozumienie z Rosją.
W 1881 wybrano go następcą Jakoba Hurta na stanowisku prezesa Estońskiego Towarzystwa Literackiego.
Jego młodszym bratem był Eduard Magnus Jakobson (1847-1903), znany drzeworytnik, autor ilustracji do estońskich książek oraz pastor baptystyczny.
Portret C. R. Jakobsona widniał na estońskim banknocie o nominale 500 koron (wycofanym z obiegu po wprowadzeniu euro w 2011 r.).
Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Kooli Lugemise raamatu (1867–1876)
- Uus Aabitsaraamat (1867)
- Veikene Geograafia (1868)
- Teadus ja Seadus põllul (1869)
- Wanemuine Kandle healed (Lieder für Chor, 1869–1871)
- C. R. Linnutaja laulud (Gesangheft, 1870)
- Rõõmus laulja (1872)
- Artur ja Anna (Theaterstück, 1872)
- Kuidas põllumees rikkaks saab (1874)
- Kuidas karjad ja nende saagid meie põllumeeste rikkuse allikaks saavad (1876)
- Sakala Kalender põllumeestele (1880)
- Helmed (Lesebuch, 1880)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Mamiedow 1969 ↓, s. 377.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Sz.F. Mamiedow: Myśl filozoficzna i społeczna narodów ZSRR w XIX stuleciu. W: Krótki zarys historii filozofii. Pod redakcją M.T. Jowczuka, T.I. Ojzermana, I.J. Szczipanowa. Przeł. Marian Drużkowski i in.. Wyd. II, poprawione i uzupełnione. Warszawa: Książka i Wiedza, listopad 1969, s. 368–377. (pol.).