Cerkiew św. Dymitra Sołuńskiego w Płowdiwie
| cerkiew parafialna | |||||||||||||||||||
 Widok ogólny | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||
| Eparchia | |||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Płowdiw  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Bułgarii  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie obwodu Płowdiw  | |||||||||||||||||||
| 42,147635°N 24,751823°E/42,147635 24,751823 | |||||||||||||||||||
Cerkiew św. Dymitra Sołuńskiego – prawosławna cerkiew w Płowdiwie, na wzgórzu Dżambaz tepe, w jurysdykcji metropolii płowdiwskiej Bułgarskiego Kościoła Prawosławnego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Cerkiew została wzniesiona w I połowie XIX w. na miejscu zniszczonej średniowiecznej prawosławnej świątyni, która również nosiła wezwanie św. Dymitra Sołuńskiego. Budowla sakralna została ufundowana przez zamożnych mieszkańców Płowdiwu: Stojana Kurtowicza Czałykowa, Wyłka i Stojana Teodorowiczów Czałykowów, Iskra Kesiakowa, Todora Wyłkowicza oraz Iwana Politogłu. Ostatni z fundatorów opłacił ponadto wykonanie cerkiewnego ikonostasu. Ponadto Anton Kamizopulos, grecki kupiec zamieszkujący w Moskwie, podarował dla świątyni Ewangeliarz, kadzidła i szaty liturgiczne. Datki przekazywali również kupcy pochodzący z Płowdiwu, a zamieszkujący na stałe poza rodzinnym miastem oraz mieszkańcy pobliskich miejscowości[1]. Prawdopodobnie budową świątyni kierował Stojo Iwanow, mistrz ze szkoły bracigowskiej[1]. W latach 1860–1869 trwały prace nad cerkiewnym ikonostasem, wykonanym przez artystów miejscowych oraz przybyłych z Edirne pod kierunkiem greckiego malarza A. Kalumena[1].
Po utworzeniu w 1870 r. Egzarchatu Bułgarskiego w Płowdiwie utrzymano metropolię grecką (w jurysdykcji Patriarchatu Konstantynopolitańskiego, od którego oddzielił się egzarchat). Cerkiew św. Dymitra była jedną ze świątyń, które do 1906 r.[2] pozostawały we władaniu duchowieństwa greckiego, a nabożeństwa w niej odbywały się w języku koine[1]. W latach 20. XX wieku cerkiew została przekazana społeczności rosyjskich białych emigrantów[1]. Rosyjski charakter miejscowej parafii utrzymywał się do 1964 r.[3]
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Cerkiew jest trójnawową pseudobazyliką z otwartym od zachodu przedsionkiem zdobioną marmurową kolumnadą. Ponad przedsionkiem znajduje się empora. Nawy oddzielone są od siebie rzędami kolumn, podtrzymujących sklepienie kolebkowe. Cerkiewny ikonostas został wykonany z marmuru w stylu typowym dla bułgarskiego odrodzenia narodowego. Na wyposażeniu świątyni pozostają również ikony starsze od samego budynku świątyni: wizerunki Chrystusa, Matki Bożej, św. Dymitra i św. Miny, jak również XIX-wieczne ikony Nikoli Odrinczanina[1]. Fundacją Antona Kamizopulosa jest znacznych rozmiarów ikona św. Antoniego Wielkiego wykonana w Rosji[1]. Pierwotnie w cerkwi znajdowała się również dekoracja malarska ścian, jednak przetrwały z niej tylko wizerunki kilku świętych w medalionach między kolumnami[1].
Teren cerkiewny otoczony jest kamiennym murem. Oprócz głównego budynku cerkwi na świątynnym terytorium znajduje się kaplica świętych Kirika i Julity, przeznaczona do uroczystego święcenia wody. Od północy do cerkiewnego przedsionka przylega dzwonnica[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i Храм ”Св. Димитър Солунски” гр. Пловдив [online], www.plovdivskamitropolia.bg [dostęp 2020-04-08].
- ↑ I. Dimitrov, Bulgarian Christianity [w:] red. Parry K.: The Blackwell Companion to Eastern Christianity. Victoria: Blackwell Publishing, 2007, ss.57–61.
- ↑ ИСТОРИЯ [online], www.plovdivskamitropolia.bg [dostęp 2020-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2013-09-20].