Cerkiew św. Dymitra Męczennika w Łukawcu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cerkiew św. Dymitra Męczennika w Łukawcu
A-797 z dnia 19.03.1986[1]
nieczynna kultowo
Ilustracja
Elewacja frontowa
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Łukawiec

Wyznanie

katolickie

Kościół

greckokatolicki

Położenie na mapie gminy Wielkie Oczy
Mapa konturowa gminy Wielkie Oczy, u góry znajduje się punkt z opisem „Łukawiec, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Łukawiec, cerkiew”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Łukawiec, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu lubaczowskiego
Mapa konturowa powiatu lubaczowskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Łukawiec, cerkiew”
Ziemia50°04′41,4″N 23°06′59,3″E/50,078167 23,116472

Cerkiew św. Dymitra Męczennika w Łukawcu – zabytkowa drewniana cerkiew greckokatolicka, z 1701, znajdująca się w miejscowości Łukawiec.

Cerkiew należy do grupy tradycyjnych świątyń drewnianych Kościoła Wschodniego i nawiązuje do najstarszych cerkwi drewnianych z XVI/XVII w. reprezentowanych na terenie Polski przez cerkwie w Radrużu i Gorajcu[2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wybudowana w 1701 z fundacji gromady wiejskiej. Gruntownie remontowana w 1753. W 1853 obok postawiono drewnianą dzwonnicę. Zasadniczą przebudowę wykonano w 1923, powiększając babiniec i dobudowując kruchtę i zakrystię. Na początku lat 40. XX w. wnętrze pokryto polichromią. Po 1947 stała opuszczona. W latach 60. XX w. zmieniono ją w magazyn nawozów. W 1987 pożar strawił zachodnią część świątyni. Została odbudowana w latach 1990-1993[3].

Architektura i wyposażenie[edytuj | edytuj kod]

Cerkiew wzniesiona z drewna w konstrukcji zrębowej, posadowiona częściowo na peckach (wbitych w ziemię drewnianych palach). Trójdzielna, złożona z prezbiterium na rzucie zbliżonym do kwadratu, zamkniętego od wschodu trójbocznie, niemal kwadratowej nawy, większej od pozostałych członów budowli oraz nieco mniejszego babińca, również na planie zbliżonym do kwadratu. Do prezbiterium od północy dobudowana niewielka, prostokątna zakrystia. Babiniec i prezbiterium nakryte są dachami dwuspadowymi. Połać dachu nad zakrystią stanowi przedłużenie połaci dachu nad prezbiterium. Cerkiew obiega gontowy daszek okapowy wsparty na konsolkach[2][3].

We wnętrzu babiniec i prezbiterium przekryte są sklepieniami zrębowymi. Nad nawą czworoboczna kopuła zrębowa. Wyposażenie cerkwi nie zachowało się. Niektóre ikony trafiły do okolicznych muzeów[2][3].

Świątynia otoczona jest drewnianym ogrodzeniem. W jej sąsiedztwie rosną dęby szypułkowe, w tym pomnik przyrody.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2020-02-03].
  2. a b c Ryszard Kwolek, OT NID w Rzeszowie: Łukawiec. Cerkiew par.greckokatolicka pw. św. Dymitra Męczennika. Strona zabytek.pl. [dostęp 2020-02-03]. (pol.).
  3. a b c Krzysztof Zieliński: Leksykon drewnianej architektury sakralnej województwa podkarpackiego. Pro Carpathia, Rzeszów 2015, s. 174, 175. ISBN 978-83-61577-68-3.