Chropyňský rybník
 Zdjęcie z 2013 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia |
1954 |
| Ochrona |
Narodowy pomnik przyrody w Czechach |
Położenie na mapie Czech  | |
 49°21′15,28″N 17°22′13,79″E/49,354244 17,370497
| |
Chropyňský rybník – staw ze sztuczną wyspą pośrodku położony na wschodnich Morawach. Narodowy pomnik przyrody od 1954 roku.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W średniowieczu między Kromieryżem a Chropyně istniało około 14–16 zbiorników, których zadaniem była ochrona istniejącej na miejscu obecnego zamku „wodnej twierdzy”. Do dziś pozostał tylko jeden zbiornik – Chropyňský rybník. Najstarsze informacje o stawie pochodzą z XVI wieku. Nosił on wtedy nazwę Starý rybník (Stary Staw), a po wybudowaniu pałacu – Zámecký rybník (Staw Pałacowy). Obecnie używana nazwa pochodzi od pobliskiej miejscowości Chropyně. Staw jest otoczony zabudowaniami i parkiem przy pałacu Chropyně[1].
Łączna powierzchnia stawu wynosi 24,09 ha. Znajduje się przy drodze z Chropyně do Kromieryża. Gdy w latach 80. XX wieku stawem opiekowało się gospodarstwo Rybářství Přerov herbicyd używany do niszczenia roślinności o mało nie doprowadził do zniszczenia całej flory w stawie. W 1986 roku staw został zanieczyszczony produktami ropopochodnymi z pobliskiej fabryki tworzyw sztucznych[1].
Flora i fauna[edytuj | edytuj kod]
Staw został objęty ochroną, bo występowała w nim zagrożona wyginięciem kotewka orzecha wodnego (Trapa natans). Porasta ona około dwóch trzecich powierzchni stawu. Brzegi porastają trzciny i turzyce; dominuje pałka wąskolistna i trzcina pospolita. W 1999 roku znaleziono okazy wolfii bezkorzeniowej. Na sztucznej wyspie znajduje się kolonia mew śmieszek (Chroicocephalus ridibundus)[1]. Można też zobaczyć: perkoza zausznika (Podiceps nigricollis), łabędzia niemego (Cygnus olor), trzciniaka zwyczajnego (Acrocephalus arundinaceus), rokitniczkę (Acrocephalus schoenobaenus), cyraneczkę zwyczajną (Anas querquedula)[1].
Nieregularnie gniazdują: łyska zwyczajna (Fulica atra), kokoszka zwyczajna (Gallinula chloropus), perkoz dwuczuby (Podiceps cristatus), perkozek zwyczajny(Tachybaptus ruficollis), bączek zwyczajny (Ixobrychus minutus), potrzos zwyczajny (Emberiza schoeniclus) i brodziec piskliwy (Actitis hypoleucos), a także rzadko hełmiatka zwyczajna (Netta rufina)[1].
Staw odwiedza rybołów (Pandion haliaetus), błotniak stawowy (Circus aeruginosus), czapla siwa (Ardea cinerea), czajka zwyczajna (Vanellus vanellus) i zimorodek zwyczajny (Alcedo atthis). Czasami pojawiają się rzadkie gatunki takie jak łabędź czarny (Cygnus atratus). W 2017 roku na terenie stawu po raz pierwszy w Czechach gnieździł się łabędź krzykliwy (Cygnus cygnus)[1].
Wokół stawu rosną drzewa: topola kanadyjska (Populus x canadensis), olsza czarna (Alnus glutinosa), wierzba biała (Salix alba) i gdzieniegdzie topola biała (Populus alba)[1].
Narodowy pomnik przyrody[edytuj | edytuj kod]
W Czechach jest 6 kategorii ochrony przyrody. Jedna z nich jest národní přírodní památka (narodowy pomnik przyrody), która obejmuje małe obszary wymagające ochrony[2]. Chropyňský rybník został ogłoszony narodowym pomnikiem przyrody w 1954 roku[3] i należy do najstarszych w powiecie Kromieryż[4].
Wieża widokowa[edytuj | edytuj kod]
W 2015 roku zarząd Obszaru Chronionego Krajobrazu Litovelské Pomoraví na brzegu stawu ustawił 7-metrową wieżę widokową. Platforma widokowa znajduje się na wysokości 3 metrów[1]. Można z niej zobaczyć około 135 gatunków ptaków[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h NPP Chropyňský rybník [online], nature.hyperlink.cz [dostęp 2023-02-23].
- ↑ Ochrona przyrody w Republice Czeskiej [online], dzikiezycie.pl [dostęp 2023-02-23] (ang.).
- ↑ Hrady cz s r o Jiri Cizek, Národní přírodní památka Chropyňský rybník, Chropyně [online], www.hrady.cz [dostęp 2023-02-23] (cz.).
- ↑ STÁTNÍ PŘÍRODNÍ REZERVACE NA OKRESE KROMĚŘÍŽSKÉM – Obec Bělotín [online], www.belotin.cz [dostęp 2023-02-23].
- ↑ Novou ornitologickou pozorovatelnu mají v Chropyni [online], Témata, 4 maja 2015 [dostęp 2023-02-23] (cz.).