Ciżmóweczka trawowa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Gromada | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
ciżmóweczka trawowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Deconica phillipsii (Berk. & Broome) Noordel Öst. Z. Pilzk. 18: 199 (2009) | |
Ciżmóweczka trawowa (Deconica phillipsii (Berk. & Broome) Noordel) – gatunek grzybów należący do rodziny pierścieniakowatych (Strophariaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Deconica, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisali w 1878 r. Miles Joseph Berkeley i Christopher Edmund Broome, nadając mu nazwę Agaricus phillipsii. Obecną nazwę nadał mu w 2009 r. Machiel Evert Noordeloos[1].
Ma kilkanaście synonimów. Niektóre z nich:
- Geophila phillipsii (Berk. & Broome) Kühner & Romagn. 1953
- Melanotus phillipsii (Berk. & Broome) Singer 1973
- Pleuroflammula phillipsii (Berk. & Broome) Singer 1951
- Psilocybe phillipsii (Berk. & Broome) Vellinga & Noordel. 1995[2].
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 1999 r. dla nazwy naukowej Melanotus phillipsii[3]. Po przeniesieniu do rodzaju Deconica nazwa polska stała się niespójna z nazwą naukową[1].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 5–10 mm, kształt nerkowaty do półokrągłego, również muszlowaty, lekko wciętyu nasady trzonu, żłobkowany do 2/3 średnicy. Młode owocniki pozostają jeszcze wypukłe na już dobrze rozwiniętym trzonie. Brzeg równy lub ząbkowany i podwinięty. Powierzchnia delikatnie filcowata, brązowoochra do cielistej, w kierunku podstawy czerwonawobrązowawa[4].
Dobrze rozwinięte, pełnych blaszek do ok. 12, 1 = do ok. 8, tej samej barwy co kapelusz lub nieco jaśniejsze. Ostrza tej samej barwy[4].
O długości 1–3 mm i grubości 0,5 mm, ekscentryczny, wyrastający niemal całkowicie z boku kapelusza, ciemnobrązowy do rdzawobrązowawego, u podstawy filcowaty z białą grzybnią[4][4].
Cienki, niemal błoniasty tej samej barwy co kapelusz, o łagodnym smaku i bez wyraźnego zapachu[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki owalne do nieco łezkowatych, spłaszczone po bokach, z mniej lub bardziej wyraźnymi porami rostkowymi, gładkie, pod mikroskopem jasnobrązowawe, 5,5–7(8) × 2,8–4(5) µm, większość 7 × 3–4 µm. Podstawki 4-zarodnikowe, 14–18 × 4–5 µm ze sterygmami o długości do 33 µm. Brak pleurocystyd, cheilocystydy o długości 20–30 μm, na środku napęczniałe do 3–7 μm, z długą, falistą, smukłą szyja, czasami na wierzchołku na długości 1–3 μm rozwidlone. Strzępki ze sprzążkami. Skórka kapelusza o grubości około 10 µm, typu epicutis i trichoderm. Pod skórką żelatynowata warstewka o grubości około 100 µm[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Najwięcej stanowisk podano w Europie, poza nią nieliczne stanowiska podano w Ameryce Północnej i Południowej, Afryce, na wyspach Oceanu Indyjskiego i na Nowej Zelandii[5] W Polsce do 2003 r. jedyne stanowisko podała Barbara Gumińska w 1976 r. w Pienińskim Parku Narodowym[3]. W późniejszych latach podano następne stanowiska[6]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[7].
Grzyb saprotroficzny[3]. Występuje na martwych łodygach roślin zielnych[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2024-01-15] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-01-15] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 566, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g J. Breitenbach, Melanotus phillipsii (Berk. & Br.) Sing. selten oder bloß übersehen?, „Z. Mykol.”, 46 (1), 1980 [dostęp 2024-01-15].
- ↑ Występowanie Deconica phillipsii na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-01-15].
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-01-15] (pol.).
- ↑ Aktualne stanowiska Deconica phillipsii w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2024-01-15].