Ciemiernik cuchnący
Wygląd
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
ciemiernik cuchnący |
Nazwa systematyczna | |
Helleborus foetidus L. Sp. pl. 1:558. 1753 |
Ciemiernik cuchnący (Helleborus foetidus) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych. Pochodzi z południowo-zachodniej Europy oraz północnej Afryki (Maroko)[3]. W Polsce nie występuje dziko, jest uprawiany jako roślina ozdobna.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Tworzy pojedyncze kępy. Cała roślina wydziela nieprzyjemny zapach i stąd pochodzi jej nazwa gatunkowa.
- Łodyga
- Gruba, wzniesiona. Osiąga od 20–80 cm wysokości.
- Liście
- Mają około 11 ząbkowatych łatek, są lancetowate i ciemnozielone.
- Kwiaty
- Zebrane w wiechy na szczycie pędów. Dzwonkowate, na brzegach są czerwone, o nieprzyjemnym zapachu, ich szerokość wynosi 2 cm, zwisają w rozgałęzionych i jednostronnie skierowanych kwiatostanach. Mają jajowate przysadki kwiatowe.
- Owoce
- Mają około 2 cm długości.
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Bylina, geofit. W swoim naturalnym środowisku rośnie w lasach liściastych, na kamienistych zboczach pokrytych zaroślami, na obrzeżach lasów, głównie na podłożu wapiennym[4]. W Polsce kwitnie bardzo wczesną wiosną, lub nawet zimą; jeśli nie ma śniegu to już od lutego[4]. Cała roślina jest trująca[5].
Zastosowanie i uprawa
[edytuj | edytuj kod]- Jest uprawiany jako roślina ozdobna ze względu na swój nietypowy okres kwitnienia. Najładniej wygląda sadzony w grupach pomiędzy drzewami lub krzewami. Atrakcyjny jest również po przekwitnieniu[6]. Można go też uprawiać w doniczkach na tarasach, balkonach.
- Uprawia się z gotowych sadzonek, można też rozmnażać roślinę przez podział bryły korzeniowej. Wymaga stanowiska cienistego lub półcienistego i żyznej, wapiennej gleby o stałej wilgotności[6]. Źle znosi przesadzanie. Przed kwitnieniem należy usuwać stare liście. Nawożenie – raz do roku nawozem wieloskładnikowym lub obornikiem.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
- ↑ Taxon: Helleborus foetidus L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. [dostęp 2010-01-25].
- ↑ a b Ciemierniki. [dostęp 2010-02-01].
- ↑ Bertram Münker: Kwiaty polne i leśne. Jadwiga Kozłowska (tłum.). Warszawa: Bertelsmann Publishing, 1998, s. 18-19, seria: Leksykon przyrodniczy. ISBN 83-7129-756-4. (pol.).
- ↑ a b Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]Identyfikatory zewnętrzne (takson):
- BioLib: 38296
- EoL: 5530509
- EUNIS: 177081
- FloraWeb: 2801
- GBIF: 6375040
- identyfikator iNaturalist: 55827
- IPNI: 711317-1
- ITIS: 821153
- NCBI: 46996
- Plant Finder: 286237
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2844741
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:711317-1
- Tela Botanica: 31516
- identyfikator Tropicos: 27102039
- USDA PLANTS: HEFO8
- CoL: 3KF9N