Cmentarz ewangelicki w Pabianicach

Cmentarz ewangelicki w Pabianicach

Państwo	Polska
Miejscowość	95-200 Pabianice
Adres	ul. Ewangelicka 2/4
Typ cmentarza	wyznaniowy
Wyznanie	protestanckie
Stan cmentarza	czynny
Data otwarcia	ok. 1830
Zarządca	Parafia Ewangelicko-Augsburska w Pabianicach
Położenie na mapie Pabianic Cmentarz ewangelicki w Pabianicach
Położenie na mapie Polski Cmentarz ewangelicki w Pabianicach
Położenie na mapie województwa łódzkiego Cmentarz ewangelicki w Pabianicach
Położenie na mapie powiatu pabianickiego Cmentarz ewangelicki w Pabianicach
51°39′50,15″N 19°21′18,87″E

Cmentarz ewangelicko-augsburski w Pabianicach – cmentarz parafii ewangelicko-augsburskiej świętych Piotra i Pawła w Pabianicach. Położony jest w północnej części zespołu pabianickich nekropolii. Do wejścia głównego, od strony ulicy Orlej, prowadzi mała ulica Ewangelicka.

Historia

Data powstania cmentarza nie jest dokładnie znana. Został założony po objęciu pabianickiej parafii protestanckiej przez pastora Daniela Biedermanna, tj. po roku 1832. W 1833 r. teren cmentarza został otoczony parkanem. Na przestrzeni XIX wieku był kilkakrotnie powiększany. Najwięcej grobów przybyło w 1852 r. podczas epidemii cholery. Około roku 1870 przeniesiono tam dzwonnicę znajdująca się wcześniej obok kościoła parafialnego. Obecnie dokonywane są pochówki zmarłych różnych wyznań, nie tylko protestantów.

Kaplica – mauzoleum

Budynek projektu Johannesa Wendego został wzniesiony w latach 1907–1909. Ufundowała go Zofia Kindler po śmierci swego męża Ludwika (syna Rudolfa Kindlera). W swym pierwotnym założeniu miał pełnić funkcję mauzoleum fabrykanckiego rodu Kindlerów. Ówczesne prawo nie przewidywało jednak możliwości pochówków w mauzoleach i kaplicach osób nieposiadających tytułów książęcych, królewskich lub biskupich. Fundatorka przekazała więc obiekt parafii ewangelickiej, która przeznaczyła go na kaplicę pogrzebową. W tej formie funkcjonuje współcześnie. Jest wpisana do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Łódzkiego pod nr A/375 z dnia 16.12.1998.

Kaplicę wykonano w stylu postsecesyjnego modernizmu (błędnie określany jako styl neomauretański) na wzór kościoła św. Leopolda w wiedeńskim Steinhofie. Budowla została postawiona na planie kwadratu i zwieńczona półkolistą absydą. W czterech narożnikach znajdują się wieże będące pylonami. Całość nakryta jest dachem w kształcie kopuły. Boniowana fasada jest podzielona szerokim gzymsem i pilastrami. Wnętrze tworzy jedna nawa wraz z emporą, zdobioną girlandami i wieńcami. W oknach znajdują się witraże. Największy z nich, w oknie nad wejściem głównym, przedstawia anioły unoszące urnę, co ma symbolizować zapowiedź zmartwychwstania.

Nagrobki

Na pabianickim cmentarzu ewangelickim znajdują groby pabianickich rodzin, przybyłych do miasta podczas rozkwitu potęgi przemysłowej w XIX wieku, fabrykantów, pastorów i innych osób trwale związanych z historią miasta. Swoją mogiłę ma tu między innymi Ludwik Schweikert, założyciel zakładu farmaceutycznego, istniejącego do dziś jako Polfa, Eduard Vortheil, pionier kinematografii na ziemiach polskich, który posiadał pierwszy w historii Imperium Rosji certyfikat na operowanie kamerą filmową oraz filantrop i fabrykant Teodor Ender.

Od początku XXI wieku zabytkowe nagrobki są sukcesywnie odnawiane.

Grób	Osoby
	Kwatera rodziny Enderów, współtwórców pabianickiego przemysłu bawełnianego w XIX wieku, zasłużonych działaczy społecznych
	Kwatera członków rodziny Krusche, współwłaścicieli największej fabryki włókienniczej w Pabianicach.
	Grobowce członków fabrykanckiej rodziny Kindlerów
	Zabytkowe nagrobki pabianiczan

Zobacz też

• Niemcy w Pabianicach
• Cmentarze ewangelickie województwa łódzkiego

Bibliografia

• „Co nam zafundowała Zofia Kindler?” W: „Życie Pabianic” z 25.10.2011 s. 18
• „Karol Johannes Wende” w: „Moje Miasto Pabianice” z 17.04.2012 s. 19
• Wycieczka na cmentarz ewangelicki w Pabianicach [online] [zarchiwizowane z adresu 2004-09-02] .
• Cmentarze chrześcijańskie w Pabianicach
• DariuszD. Bruncz DariuszD., Parafia Ewangelicko-Augsburska św. Piotra i św. Pawła w Pabianicach [online], Ekumenizm.pl, 27 stycznia 2004 [zarchiwizowane z adresu 2013-05-03] .