Cmentarz prawosławny w Werbkowicach
50°45′46″N 23°45′48″E/50,762778 23,763333 Widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
wyznaniowy |
| Wyznanie | |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Powierzchnia cmentarza |
0,54 ha |
| Liczba kwater cmentarnych |
brak podziału |
| Data otwarcia |
lata 40. XIX w. |
| Data ostatniego pochówku |
1940 |
| Zarządca | |
Położenie na mapie gminy Werbkowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu hrubieszowskiego  | |
| 50°45′46″N 23°45′48″E/50,762778 23,763333
| |
Cmentarz prawosławny w Werbkowicach – nekropolia w Werbkowicach, utworzona na potrzeby miejscowej parafii unickiej ok. 1864, od 1875 prawosławna, użytkowana do końca II wojny światowej.
Historia i opis[edytuj | edytuj kod]
Cmentarz został urządzony najprawdopodobniej w latach 40. XIX w.[1] na potrzeby unickiej parafii w Werbkowicach, w okresie generalnej przebudowy wsi Werbkowice i porządkowania terenu. Zastąpił tym samym użytkowany od końca XVII w. cmentarz przycerkiewny. W 1875, wskutek likwidacji unickiej diecezji chełmskiej, werbkowicka parafia została przemianowana na prawosławną[2]. Cerkiew w Werbkowicach została zrewindykowana na rzecz Kościoła rzymskokatolickiego w 1919[3], parafii prawosławnej we wsi nigdy nie restytuowano. Mimo to cmentarz był użytkowany przez miejscową ludność prawosławną do końca II wojny światowej i wysiedlenia prawosławnych Ukraińców; ostatni zachowany nagrobek datowany jest na r. 1940. W kolejnych latach został porzucony i popadł w ruinę[2].
Na początku lat 90. XX wieku na terenie nekropolii znajdowało się ok. 10 nagrobków kamiennych i betonowy krzyż z 1940. Wszystkie nagrobki są uszkodzone, zachowały się we fragmentach. Inskrypcje na nagrobkach wykonane zostały w języku cerkiewnosłowiańskim. Na cmentarzu rosną lipy oraz krzewy czarnego bzu oraz bzu lilaka[2].
W grudniu 2015 i w marcu 2016 cmentarz został wyremontowany przez wolontariuszy, pod kierunkiem Towarzystwa dla Natury i Człowieka[4][1]. Podczas remontu wykopano spod ziemi liczne nagrobki, w tym pomniki w miejscach pochówku unickiego duchownego Romana Rogalskiego (zm. 1856) oraz prawosławnego kapłana Michaiła Albina Żelechowskiego (zm. 1891)[1].
-
Grób ks. Romana Rogalskiego – najstarszy nagrobek na cmentarzu (1856) -
Grób ks. Albina Michaiła Żelechowskiego, jego teściowej Warwary Marmurowicz i trzech synów (1891) -
Nagrobki z pocz. XX w. -
Oczyszczone fragmenty nagrobków z przełomu XIX/XX w.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Werbkowice: Na starym cmentarzu odkopano kolejne nagrobki [online], lubiehrubie.pl [dostęp 2016-04-18].
- ↑ a b c D. Kawałko, Cmentarze..., ss. 284–285.
- ↑ Grzesiak K.: Diecezja lubelska wobec prawosławia w latach 1918–1939. Wydawnictwo Archidiecezjalne GAUDIUM, 2010, s. 142. ISBN 978-83-7548-003-0.
- ↑ Werbkowice: Porządkowali prawosławny cmentarz [online], lubiehrubie.pl [dostęp 2016-04-18].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- D. Kawałko, Cmentarze województwa zamojskiego, Państwowa Służba Ochrony Zabytków, Zamość 1994.