Concertino (grupa instrumentów)
Concertino (też principale[1] lub soli[2]) – grupa kilku instrumentów solowych w concerto grosso.
Concertino stanowiło jedną ze stron strukturalnego dialogu muzycznego, typowego dla concerto grosso; drugą stroną dialogu była orkiestra (zwana też concerto, tutti lub ripieni)[1].
Typowym instrumentarium concertino był niezwykle charakterystyczny dla okresu baroku układ triowy, na który składało się dwoje skrzypiec i instrument pełniący rolę basso continuo, najczęściej wiolonczela lub klawesyn[2][3][4].
Zgodnie z istniejącymi rodzajami koncertowania, concertino i tutti muzycznie współdziałały lub współzawodniczyły. W pierwszym przypadku poszczególne instrumenty miały wspólne partie i wzajemnie siebie zdwajały. W drugim, na zasadzie kontrapunktu, tworzyły kontrast melodyczny, rytmiczny i dynamiczny[2].
Wielkość partii concertina w stosunku do partii tutti nie była sformalizowana. Na ogół concertino było mniejsze od tutti, zwłaszcza pod koniec poszczególnych części koncertu. Jednak w częściach powolnych widoczna była tendencja do zachowania symetrii i równowagi pomiędzy concertinem a tutti[5].
Idea concertina jako odrębnej grupy instrumentów koncertujących solo, była wykorzystywana również współcześnie, na przykład przez Edwarda Elgara w Introduction and Allegro for Strings, op. 47 (1905). Zaś Igor Strawinski w swoim Koncercie D-dur (1946) wydzielił z sekcji smyczków kwartet smyczkowy i nadał mu rolę concertina[3].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Chodkowski 1995 ↓.
- ↑ a b c Chomiński i Wilkowska-Chomińska 1987 ↓, s. 628.
- ↑ a b Hutchings 2004 ↓.
- ↑ concerto grosso, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-01-15] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).
- ↑ Chomiński i Wilkowska-Chomińska 1987 ↓, s. 631.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Józef Chomiński, Krystyna Wilkowska-Chomińska: Formy muzyczne. T. 2: Wielkie formy instrumentalne. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1987. ISBN 83-224-0224-4. (pol.).
- Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 146. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
- Arthur Hutchings: Concertino (i). W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. K. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).