Corynotheca
 Corynotheca micrantha var. divaricata | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Corynotheca |
| Nazwa systematyczna | |
| Corynotheca F. von Mueller ex Bentham Fl. Austral. 7: 49 (1878)[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
non designatus[3] | |
Corynotheca F.Muell. ex Benth. – rodzaj roślin należący do rodziny złotogłowowatych (Asphodelaceae), obejmujący sześć gatunków, występujących endemicznie w Australii[4].
Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów κορύνη (koryne – pałka, maczuga) i θεκα (theka – worek, torba) w odniesieniu do maczugowatego kształtu dojrzałych owoców tych roślin[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Wieloletnie rośliny zielne lub krzewiaste, tworzące kępy[5].
- Kwiaty
- Zebrane w nieregularną wiechę, szypułkowe, pojedyncze lub skupione po 2–6 w kłosokształtne grono w kątach rozgałęzień[5]. Okwiat spiralnie skręcony, nietrwały, złożony z sześciu mniej więcej wolnych listków o niemal równej wielkości, z trzema wyraźnymi żyłkami[5], biały, kremoworóżowy lub fioletowy[6]. Sześć pręcików nadległych listkom okwiatu, ale krótszych od nich. Nitki pręcików nagie lub brodawkowate. Pylniki pękające do wewnątrz przez podłużne szczeliny i odginające się do zewnątrz. Zalążnia górna, trójkomorowa, zawierająca 2 zalążki w każdej komorze. Szyjka słupka nitkowata, znamię drobne, główkowate[5].
- Owoce
- Powolnie otwierające się torebki lub orzeszki[6]. Nasiona elipsoidalne, czarne, ostro zakończone[5].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj z podrodziny liliowcowych (Hemerocallidoideae) z rodziny złotogłowowatych (Asphodelaceae). We wcześniejszych ujęciach zaliczany do rodzin Anthericaceae, Hemerocallidaceae, Johnsoniaceae lub liliowatych[7].
- Wykaz gatunków[4]
- Corynotheca asperata R.J.F.Hend.
- Corynotheca flexuosissima R.J.F.Hend.
- Corynotheca lateriflora (R.Br.) F.Muell. ex Benth.
- Corynotheca licrota R.J.F.Hend.
- Corynotheca micrantha (Lindl.) Druce
- Corynotheca pungens R.J.F.Hend.
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Liście i łodygi Corynotheca laterifola używane są przez aborygenów z plemienia Rembarrnga do przyprawiania potraw przygotowywanych z mięsa goanna (jaszczurek z rodzaju Varanus), wołu, emu lub kangura[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-10-17] (ang.).
- ↑ a b Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2020-10-17]. (ang.).
- ↑ a b Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2020-10-17]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Bentham G.: Flora of Australia. Volume 7. 1878, s. 49-50.
- ↑ a b c Clifford H.T., Conran J.G.: Johnsoniaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons: Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998. DOI: 10.1007/978-3-662-03533-7. ISBN 978-3-662-03533-7. (ang.).
- ↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2020-10-17]. (ang.).
- ↑ Smith N.M.. Ethnobotanical field notes from the Northern Territory, Australia. „J.Adelaide Bot. Gard.”. 14 (1), s. 1-65, 1991.