Chomik (rodzaj)

Chomik
	Cricetus
	Leske, 1779
	; Przedstawiciel rodzaju – chomik europejski (C. cricetus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	chomiki
Rodzaj	chomik
	Typ nomenklatoryczny
	Mus cricetus Linnaeus, 1758
Synonimy
	Hamster Lacépède, 1799; Heliomys J.E. Gray, 1873;
	Hamster Lacépède, 1799; Heliomys J.E. Gray, 1873;
Gatunki
	6 gatunków (w tym 5 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	6 gatunków (w tym 5 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies

Chomik^[4] (Cricetus) – rodzaj ssaków z podrodziny chomików (Cricetinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący w Eurazji^[5]^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) samic 165–270 mm, samców 175–320 mm, długość ogona samic 27–68 mm, samców 33–68; masa ciała samic 146–600 g, samców 158–860 g^[7]^[8].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1779 roku niemiecki przyrodnik Nathanael Gottfried Leske w książce swojego autorstwa o tytule Anfangsgründe der Naturgeschichte^[1]. Na gatunek typowy Leske wyznaczył chomika europejskiego (C. cricetus).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Cricetus: wł. criceto ‘chomik’^[9].
Hamster: niem. hamster ‘chomik’^[10]. Gatunek typowy: Hamster nigricans Lacépède, 1799 (= Mus cricetus Linnaeus, 1758).
Heliomys: gr. ἡλιος hēlios ‘słońce’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[11]. Gatunek typowy: Heliomys jeudei J.E. Gray, 1873 (= Mus cricetus Linnaeus, 1758).

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek^[12]^[8]^[5]^[4]:

Cricetus cricetus (Linnaeus, 1758) – chomik europejski

Opisano również gatunki wymarłe:

Cricetus lophidens De Bruijn, Dawson & Mein, 1970^[13] (Grecja; pliocen)
Cricetus major Woldřich, 1880^[14] (Czechy; plejstocen)
Cricetus nanus Schaub, 1930^[15] (Rumunia; plejstocen)
Cricetus praeglacialis Schaub, 1930^[16] (Węgry; plejstocen)
Cricetus runtonensis Newton, 1909^[17] (Wielka Brytania; plejstocen)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b N.G. Leske: Anfangsgründe der Naturgeschichte. Cz. 1. Leizpizg: bei Siegrfried Lebrecht Trufius, 1779, s. 168. (niem.).
↑ B.G. de Lacépède: Tableau des divisions, sous-divisions, ordres et genres des mammifères. W: B.G. de Lacépède: Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle, donné dans le Muséum national d’Histoire naturelle, l’an VII de la République, et tableaux méthodiques des mammifères et des oiseaux. Paris: Plassan, 1799, s. 10. (fr.).
↑ J.E. Gray. Notes on the rats; with the description of some new species from Panama and the Aru Islands. „The Annals and Magazine of Natural History”. Fourth series. 12 (21), s. 417, 1873. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 239. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 340. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Cricetus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-02-05].
↑ U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 286. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 221. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 203.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 308.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 314.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-03]. (ang.).
↑ H. de Bruijn, M.R. Dawson & P. Mein. Upper Pliocene Rodentia, Lagomorpha and Insectivora (Mammalia) from the Isle of Rhodes (Greece). „Proceedings of the Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen”. Series B. 73 (5), s. 552, 1970. (ang.).
↑ J.N. Woldřich. Diluviale Fauna von Zuzlawitz bei Winterberg im Böhmerwalde. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. Abt. 1 Mineralogie, Botanik, Zoologie, Geologie und Paläontologie. 82, s. 31, 1881. (niem.).
↑ Schaub 1930 ↓, s. 30.
↑ Schaub 1930 ↓, s. 28.
↑ E.T. Newton. Hamster remains from the Norfolk Forest Bed. „The geological magazine, or, Monthly journal of geology”. New series. Decade V. 6, s. 113, 1909. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
S. Schaub. Quartäre und jungtertiäre Hamster. „Abhandlungen der schweizerischen paläontologischen Gesellschaft”. 49, s. 1–49, 1930. (niem.).

[les-1] N.G. Leske: Anfangsgründe der Naturgeschichte. Cz. 1. Leizpizg: bei Siegrfried Lebrecht Trufius, 1779, s. 168. (niem.).

[lac-2] B.G. de Lacépède: Tableau des divisions, sous-divisions, ordres et genres des mammifères. W: B.G. de Lacépède: Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle, donné dans le Muséum national d’Histoire naturelle, l’an VII de la République, et tableaux méthodiques des mammifères et des oiseaux. Paris: Plassan, 1799, s. 10. (fr.).

[gray-3] J.E. Gray. Notes on the rats; with the description of some new species from Panama and the Aru Islands. „The Annals and Magazine of Natural History”. Fourth series. 12 (21), s. 417, 1873. (ang.).

[miiz-4] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 239. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-5] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 340. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[msw-6] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Cricetus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-02-05].

[hmw-7] U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 286. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[amw-8] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 221. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA203_203]-9] Palmer 1904 ↓, s. 203.

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA308_308]-10] Palmer 1904 ↓, s. 308.

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA314_314]-11] Palmer 1904 ↓, s. 314.

[mdd-12] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-03]. (ang.).

[bru&inni-13] H. de Bruijn, M.R. Dawson & P. Mein. Upper Pliocene Rodentia, Lagomorpha and Insectivora (Mammalia) from the Isle of Rhodes (Greece). „Proceedings of the Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen”. Series B. 73 (5), s. 552, 1970. (ang.).

[wol-14] J.N. Woldřich. Diluviale Fauna von Zuzlawitz bei Winterberg im Böhmerwalde. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. Abt. 1 Mineralogie, Botanik, Zoologie, Geologie und Paläontologie. 82, s. 31, 1881. (niem.).

[CITEREFSchaub193030-15] Schaub 1930 ↓, s. 30.

[CITEREFSchaub193028-16] Schaub 1930 ↓, s. 28.

[new-17] E.T. Newton. Hamster remains from the Norfolk Forest Bed. „The geological magazine, or, Monthly journal of geology”. New series. Decade V. 6, s. 113, 1909. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]