Czarka szkarłatna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Czarka szkarłatna
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

kustrzebniaki

Rząd

kustrzebkowce

Rodzina

czarkowate

Rodzaj

czarka

Gatunek

czarka szkarłatna

Nazwa systematyczna
Sarcoscypha coccinea (Gray) Boud.
Bull. Soc. bot. Fr. 1: 103 (1885)

Czarka szkarłatna (Sarcoscypha coccinea (Gray) Boud.) – gatunek grzybów z rodziny czarkowatych (Sarcoscyphaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Sarcoscypha, Sarcoscyphaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1821 r. Samuel Frederick Gray nadając mu nazwę Macroscyphus coccineus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1885 r. Jean Louis Émile Boudier, przenosząc go do rodzaju Sarcoscypha[1].

Ma ponad 30 synonimów nazwy naukowej[2].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Owocniki

Od 2 do 5 cm średnicy, miseczkowate. Wewnętrzna powierzchnia żywo czerwona, pomarańczowa podczas suchej pogody. Zewnętrzna powierzchnia owocnika brudno-biało-ochrowa, pokryta drobnymi włoskami (tomentum). Niekiedy obecny trzon, do 4 cm długi i 0,3-0,7 cm gruby, białawy[3].

Miąższ

Biały, cienki, nie wyróżnia się szczególnym zapachem ani smakiem.

Zarodniki

Podłużnie eliptyczne, gładkie, o wymiarach 26–40 × 10–12 µm[4].

Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]

W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status I – gatunek o nieokreślonym zagrożeniu[5]. W Polsce był gatunkiem ściśle chronionym[6], 9 października 2014 r. został wykreślony z listy gatunków grzybów chronionych[7].

Rośnie w lasach i zaroślach liściastych, na opadłych gałązkach, w Polsce od grudnia do maja.

Biochemia[edytuj | edytuj kod]

Wewnątrz ziarnistości wstawek stwierdzono obecność barwników karotenoidowych: plektaniaksantyny i beta-karotenu[8].

Z owocników wyizolowano lektynę, która po oczyszczeniu wiązała laktozę, N-acetylolaktozaminę, 4-nitrofenylo-β-D-gluko- i galaktopiranozydy[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
  2. Species Fungorum. [dostęp 2015-12-16]. (ang.).
  3. Arora, David (1986). Mushrooms demystified: a comprehensive guide to the fleshy fungi. Berkeley, Calif: Ten Speed Press. p. 836. ISBN 0-89815-169-4
  4. Orr, Dorothy B.; Orr, Robert Thomas (1980). Mushrooms of Western North America (California Natural History Guides). Berkeley: University of California Press. pp. 24-25. ISBN 0-520-03660-3
  5. Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  6. Załączniki nr 1 i 2 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1765)
  7. Dz.U. z 2014 r. poz. 1408 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów
  8. Arpin N. (1968). Les caroténoïdes des Discomycètes: essai chimiotaxinomique. Bull Mens Soc Linn Lyon 38(suppl.): 1–169
  9. V.O. Antoniuk, [Purification and study of carbohydrate specificity of lectin from Sarcoscypha coccinea (Fr.) Lambette], „Ukr. Biokhim. Zh.”, 77 (3), 2005, s. 96–103, PMID16566135 (ukr.).