Devia xeromorpha

*Devia xeromorpha*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	kosaćcowate
Rodzaj	Devia
Gatunek	Devia xeromorpha
	Nazwa systematyczna
	Devia xeromorpha Goldblatt & J.C.Manning; Ann. Missouri Bot. Gard. 77: 362 (1990)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Devia xeromorpha Goldblatt & J.C.Manning – gatunek roślin należący do monotypowego rodzaju Devia Goldblatt & J.C.Manning z rodziny kosaćcowatych (Iridaceae), występujący endemicznie w zachodnim Karru w Południowej Afryce^[4].

Nazwa naukowa rodzaju została nadana na cześć Miriam Phoebe de Vos, południowoafrykańskiej botaniczki ze Stellenbosch, w uznaniu jej badań rodziny kosaćcowatych w Południowej Afryce^[4].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Rośliny zielne o wysokości 50–70 cm, tworzące gęste skupiska^[4].

Pęd: Na długości 5–6 międzywęźli tworzy pionowy łańcuch kulistych i spłaszczonych, jasnopomarańczowych bulwocebul o średnicy 2–2,7 cm, pokrytych gęstą włóknistą tuniką, która zachowuje się przez wiele lat, tworząc gęsty kołnierz u nasady łodygi. Łodyga prosta lub z jednym do trzech rozgałęzień, całkowicie osłonięta przez 5–6 łuskowatych liści^[4].

Liście: Dwa chrząstkowate katafile, blade lub schnące i brązowiejące, w szczególności powyżej poziomu gruntu, wewnętrzne większe i wyrastające na 2–4 cm powyżej gruntu, tworząc osłony dla liści właściwych, po wyrośnięciu których obumierają. Rośliny tworzą 6 równowąskich liści właściwych, o długości 35–45 cm i szerokości 25 mm, zwężających się stopniowo do ostrego wierzchołka, wąsko owalnych na przekroju z silnie pogrubioną środkową częścią z żyłką główną i z dwoma wąskimi rowkami biegnącymi wzdłuż każdej powierzchni. Liście właściwe usychają w czasie kwitnienia roślin^[4].

Kwiaty: Zebrane w jednostronny kłos złożony z 18–26 kwiatami na głównej osi oraz 5–10 kwiatami na kłosach bocznych. Przysadki parzyste i naprzeciwległe, błoniaste, o długości 2,5–4 mm, prześwitujące na brzegach, z drobnymi brązowymi cętkami w kierunku środka i nasady, zewnętrzne z ostrymi wierzchołkami pokrywają wewnętrzne, o rozwidlonych wierzchołkach. Kwiaty promieniste, matowe, różowe, bezwonne. Listki okwiatu u nasady zrośnięte w wąską lejkowatą rurkę o długości ok. 9 mm, w dolnej części na długości 5-6 mm cylindryczną, prostą lub zagiętą do góry; wyżej wolne, wzniesione, jajowate, o długości ok. 6 mm i szerokości ok. 3,5 mm. Nitki pręcików osadzone u podstawy górnej części rurki, obrócone w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara na szerokość jednego listka okwiatu, ok. 9 mm długości, sięgające do wierzchołka okwiatu. Pylniki naprzeciwległe wewnętrznym listkom, pękające podłużnie, żółte, równowąskie, o długości ok. 4 mm. Zalążnia jajowata, o długości ok, 1,8 mm. Szyjka słupka o długości ok 16 mm, sięgająca mniej więcej do połowy pylnika, wierzchołkowo rozwidlona na trzy dwudzielne rozgałęzienia o długości ok. 0,5 mm^[4].

Owoce: Kulisto-trójkątne torebki o wymiarach 5–6 × 6–8 mm, chrząstkowate, twardniejące po wyschnięciu, w kolorze bladosłomkowym, lekko brodawkowate w kierunku wierzchołka, zawierające do dwóch ciemnobrązowych, 2-3-kątnych nasion w każdej komorze^[4].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rozwój: Wieloletnie geofity^[5]. Liście wyrastają w marcu i rosną przez całą zimę i wiosnę, po czym zaczynają schnąć w listopadzie i obumierają wraz z początkiem kwitnienia, które trwa od grudnia do stycznia. Rośliny są prawdopodobnie zapylane przez bujankowate^[4].

Siedlisko: Rośliny zasiedlają zbocza gór Roggeveldberge, na wysokości 1100-1300 m n.p.m.^[4]

Genetyka: Komórki tych roślin posiadają 20 chromosomów (2n = 20)^[4].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Gatunek należy do monotypowego rodzaju Devia, zaliczanego do plemienia Freesieae, z podrodziny Crocoideae w rodzinie kosaćcowatych (Iridaceae)^[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-08-20] (ang.).
↑ Tropicos. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2020-08-20]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Peter Goldblatt i John C. Manning. Devia xeromorpha, A New Genus and Species of Iridaceae-Ixioideae from the Cape Province, South Africa. „Annals of the Missouri Botanical Garden”. 77 (2), s. 359-364, 1990.
↑ Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2020-08-20]. (ang.).
↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2020-08-20]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-08-20] (ang.).

[tropicos-3] Tropicos. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2020-08-20]. (ang.).

[rev-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Peter Goldblatt i John C. Manning. Devia xeromorpha, A New Genus and Species of Iridaceae-Ixioideae from the Cape Province, South Africa. „Annals of the Missouri Botanical Garden”. 77 (2), s. 359-364, 1990.

[kew-5] Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2020-08-20]. (ang.).

[grin-6] USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2020-08-20]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]