Dialekt południowo-zachodniomacedoński

Dialekt południowo-zachodniomacedoński^[1] (mac. костурско-корчански говори^[2]) – ugrupowanie gwar macedońskich, charakteryzujące się licznymi archaizmami wynikającymi z peryferyjnego położenia, w których wyodrębnia się gwarę korczańską, kosturską i nestramską.

Cechy językowe[edytuj | edytuj kod]

Charakterystycznymi cechami fonetycznymi gwar południowo-zachodnich są:

typowe, charakterystyczne dla gwar centralnych, kontynuanty prasłowiańskich jerów, np. son, den z psł. *sъnъ, *dьnь, co odróżnia ten obszar od gwar południowomacedońskich^[3],
na większości obszaru zachowanie prasłowiańskich samogłosek nosowych, charakterystyczne również dla gwar południowomacedońskich^[4]^[5],
brak środkowomacedońskiego przejścia *ję- > *jǫ-^[3],
w wielu gwarach przejścia psł. *ě (jać) oraz *ę w ’ä w zgłoskach akcentowanych^[3],
prasłowiańskie *ť i *ď dały odpowiednio šč oraz žǯ (ždž), žd lub ž^[6],
różnorodne kontynuanty prasłowiańskiego sonantycznego *l̥, np. l̥, ol, ^oł, ^ał, ə lub też al, ăl, ål^[3],
grupa *čr- na ogół dała čer- lub čar, choć na północy obszaru dała, podobnie jak w gwarach centralnych, cr-^[6],

Morfologia gwar południowo-zachodnich wyróżnia się takimi cechami, jak:

rozmaite partykuły futuralne: ḱe, za lub ža (zapewne z wcześniejszego šče da)^[6],
konstrukcje czasownikowe z imam typu jas imam praveno oraz typu sum dojden,
jeden rodzajnik (w odróżnieniu od trojakiego w literackim macedońskim) -o, -ta, -to^[6],
użycie końcówki -nišča w l. mn. rzeczowników rodzaju nijakiego, np. kučenišča, polenišča^[7],
obecność form dopełniacza i celownika typu čovekatogo, čovekutomu^[5],
zaimek wskazujący soj z psł. *sь^[5],
charakterystyczny przyrostek -ar pochodzenia albańskiego, tworzący nazwy mieszkańców miast, np. Nestramar, Korčar^[8].

Franciszek Sławski: Zarys dialektologii południowosłowiańskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962.
Божидар Видоески: Дијалекти на македонскиот јазик. T. 1. Skopje: MANU, 1998. (mac.).