Dialekt rożański

Dialekt rożański^[1] (słoweń. rožansko narečje, rožanščina) – dialekt słoweński należący do grupy dialektów karynckich, używany w austriackiej Karyntii, w dolinie Rož^[1].

Cechy językowe[edytuj | edytuj kod]

Do szczególnych cech fonetycznych dialektu rożańskiego należą przede wszystkim:

przejście tylnojęzykowego k w języczkowe zwarte q, np. qrál, qrádəq wobec słoweń. kralj ‘król’, kratek ‘krótki’^[1],
przejście pierwotnego g na końcu zgłoski w -χ, a w innych pozycjach w -ħ- (bezdźwięczny spirant gardłowy), np. brîəχ, məħu̯ȁ wobec słoweń. breg ‘pagórek, brzeg’, mègla ‘mgła’^[1],
samogłoska e (pochodząca z prasłowiańskich *e, *ę, *ě) w zgłoskach krótkich pod akcentem i krótkich zamkniętych po akcencie przechodzi w a, np. sastrȁ, pámat, sǫ́sad, por. słoweń. sestra ‘siostra’, pamet ‘pamięć’, sosed ‘sąsiad’, podobnie zachowuje się e w zgłoskach krótkich zamkniętych, np. jačmȁn, urȁχ, por. słoweń. ječmen ‘jęczmień’, oreh ‘orzech’^[1],
zachowanie prasłowiańskiego akcentu na ostatnią sylabę, np. žanȁ, qozȁ, məħu̯ȁ wobec słoweń. žéna, kóza, mègla^[1],
przejście pierwotnego twardego *l w pozycji przed samogłoską tylną w u̯, np. ħu̯áu̯a, pəršu̯a wobec słoweń. glava ‘głowa’, prišla ‘przyszła’^[2],
typowa dla dialektów karynckich wtórna palatalizacja tylnojęzykowych k, g, χ przed samogłoskami przednimi e oraz i do č, j i š, np. rọ́če ‘ręki’, nojệ ‘nogi’, strašî ‘strachy’^[2].