Diiktodon

Diiktodon
	Diictodon
	; Szkielet diiktodona
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	synapsydy
Rząd	terapsydy
Podrząd	anomodonty
Infrarząd	dicynodonty
Rodzina	Diictodontidae
Rodzaj	Diictodon
Gatunki
	D. feliceps; D. galeops; D. grimbeeki; D. ictidops; D. palustris; D. psittacops; D. parringtoni;
	D. feliceps; D. galeops; D. grimbeeki; D. ictidops; D. palustris; D. psittacops; D. parringtoni;

Diictodon jest nazwą rodzajową terapsyda należącego do dicynodontów, żyjącego w późnym permie (około 255 milionów lat temu). Jego szczątki odkryto na terenie Afryki i Azji (w rzeczywistości prawie połowa południowoafrykańskich permskich kręgowców to diiktodony). Ten mały roślinożerca był jednym z odnoszących największy sukces permskich synapsydów.

Budowa[edytuj | edytuj kod]

Diiktodony miały względnie duże głowy zakończone dziobowatymi szczękami. Zarówno samce, jak i samice posiadały po parze kłów wystających z górnej szczęki. Zauważalny jest jednak dymorfizm płciowy, gdyż kły samców były dłuższe niż samic. Zwierzęta posiadały mocne kończyny przednie i tylne, każdy zaopatrzony w pięć palców. Diiktodony prawdopodobnie posiadały dobry węch i słuch. Kręgosłup tego terapsyda wyginał się na boki w czasie chodzenia, co jest pierwotną, gadzią cechą. Natomiast szczęki posiadały już cechy ssaczego połączenia stawowego (diiktodon posiadał już kosteczki słuchowe).

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Diiktodon wiódł już żywot dość podobny do ssaków. Przede wszystkim kopał jamy, które mogły dochodzić do 1,5 metra głębokości. Wiele z nich usytuowanych było na terenach zalewowych. Prawdopodobnie duża część znajdowanych w nich osobników zginęła w czasie zalania kryjówki. Kopanie jam mogło być związane z próbą uniknięcia gorąca, które panowało na śródlądowych pustyniach Pangei. W środku norek odkryto gniazda. Niektóre z nich zawierały szczątki dwóch osobników. Może to wskazywać na to, że terapsydy te łączyły się w pary. Diiktodony nie były narażone na współzawodnictwo z innymi rodzajami. W związku z tym, zapewne walczyły między sobą o ubogie, pustynne pożywienie.

Odżywianie[edytuj | edytuj kod]

Jak wszystkie dicynononty, diiktodony były roślinożercami. Używały prawdopodobnie swych kłów do zbierania pożywienia. Tak jak dzisiejsze zwierzęta pustynne, musiały posiadać niezwykle wydajny przewód pokarmowy, co związane jest z problemami w zaopatrzenie w środki odżywcze roślin pustynnych. Możliwe też, że diiktodony wykopywały bogate w wodę bulwy roślin.

Linia rozwojowa[edytuj | edytuj kod]

Podczas gdy inna grupa terapsydów dała początek ssakom, dicynodonty, do których zalicza się diiktodony, przekształciły się wraz z następnymi milionami lat w duże, roślinożerne formy. Zaliczamy do nich takie rodzaje jak Lystrosaurus (który odniósł sukces po Wielkim Wymieraniu końca permu) oraz Placerias, żyjący współcześnie z pierwszymi dinozaurami. Mimo wszystko, zwierzęta te zostały wyparte ze swej niszy przez prozauropody i wymarły bezpotomnie.

Diiktodon w mediach[edytuj | edytuj kod]

Zwierzę zostało pokazane w jednym z odcinków serialu "Zanim przywędrowały dinozaury". Przedstawiono go jako ogniwo pośrednie między wcześniejszymi terapsydami a lystozaurami.

← mln lat temu

Diiktodon

Prekambr

←4,6 mld

541

485

443

419