Dom handlowy Tack we Wrocławiu

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dom handlowy E. Breslauera, "Tack"
Warenhaus Breslauer
Ilustracja
Dom handlowy Tack w roku
Państwo

 Polska

Miejscowość

Wrocław

Adres

ul. Kuźnicza 1 / ul. Wita Stwosza 58, Wrocław

Typ budynku

dom handlowy

Styl architektoniczny

secesja

Architekt

Georg Schneider

Kondygnacje

pięć

Ukończenie budowy

1903

Zniszczono

1945 (rozebrano w 1959)

brak współrzędnych

Dom handlowy E. Breslauera lub Dom handlowy Tack – dawny dom handlowy znajdująca się u zbiegu ulic Wita Stwosza i Kuźniczej we Wrocławiu.

Historia i architektura[edytuj | edytuj kod]

Dom handlowy został wzniesiony w 1903 roku, na planie kwadratu o bokach o wymiarach 18,7 m[1], w miejsce dwóch kamienic mieszczańskich znajdujących się tu już od połowy XVI wieku[2]. Pierwsza z nich, "Pod Górą Ślężą" była kamienicą szczytową, czterokondygnacyjną i czteroosiową. Druga, wzniesiona w 2 ćwierci XVIII wieku zwana "Pod Dwoma Lampartami" była kamienicą czterokondygnacyjną i pięcioosiową [3] znajdujących się tu już od połowy XVI wieku[2]. W kamienicy nr 59. od 1856 roku mieścił się Dom Handlowy Emanuela Breslauera (1826-1899), wrocławskiego fabrykanta szyjącego płaszcze i konfekcję damską[2].

Dom handlowy A. Breslauer[edytuj | edytuj kod]

Na zlecenie firmy A. Breslauer kamienice zostały rozebrane a zaprojektowanie nowego domu handlowego powierzono Georgowi Schneiderowi[3][2][a], autorowi projektu m.in. domu handlowego braci Barach wzniesionego w 1904 roku[4].

Budynek został zaprojektowany w mieszanym systemie konstrukcyjnym: zastosowano zarówno szkielet murowany jak i stalowy[5]. W części parterowej słupy w kształcie prostokąta ustawiono podłużnie co pozwoliło na uzyskanie miejsca na wielkie okna wystawowe ujęte w ramy z brązu wykonane przez Paula Krugera i głębokie na ponad dwa metry witryny[5][1]. Nad witrynami, w pasie gzymsu, umieszczono szyldy oraz oświetlające je wspornikowe lampy o mlecznych kulistych kloszach. Taki sam rząd lamp umieszczony był w pasie gzymsu nad trzecią kondygnacją. Wejście główne do budynku znajdowało się w ściętym narożniku od północno-wschodniej strony Rynku[5]. Wejście zaakcentowane było kolumnowym portalem[6] a nad nim umieszczono lekki miedziano-szklany daszek w formie baldachimu. powyżej, na poziomie drugiej kondygnacji umieszczono kuta dekorację z wpisaną datą wzniesienia budynku "1903"[1].

Wyższe kondygnacje, na których znajdowały się jednoprzestrzenne powierzchnie handlowe, były skomunikowane za pomocą trzech klatek schodowych i wind znajdujących się przy ścianie dzielącej budynek od sąsiedniej posesji[5]. Skrzydła budynku łączył zaokrąglony narożnik zakończony niską wieżą z kopulastym hełmem pokryty blachą miedzianą (pokrycia miedzią wykonała firma Berharda Strenberga[1]) i zakończoną latarnią z iglicą. Pięciokondygnacyjny budynek pokryty był dachem dwuspadowym kalenicowym[1] ze świetlikami[2].

Fasada budynku utrzymana była secesyjno-neobarokowym stylu[5]. Słupy między witrynami pokryte były licowanym labradorytem[5]. Na gzymsie oddzielającym parter od I piętra umieszczono trzykondygnacyjne granitowe pilastry wielkiego porządku połączone ze sobą łukowym belkowaniem[5]. Nad nimi znajdował się gzyms takiej samej formie. Wewnątrz umieszczono trójdzielne okna (o giętych szybach w narożniku)[5]. Piąta kondygnacja była nieco cofnięta względem linii fasady co tworzyło rodzaj attyki. W niej znajdował się szereg małych okien łukowych a w części narożnikowej na tym samym poziomie w bogato dekorowanych płaskorzeźbach umieszczono trzy owalne okna. Skrzydła boczne budynku tworzyły wewnętrzny dziedziniec[2][5][1].

1932: Dom handlowy Track[edytuj | edytuj kod]

Pod koniec lat 20., z powodu braku funkcjonalności, głównie zbyt wąskiego chodnika przed domem handlowym, przebudowano wejście główne[1]. W 1932 roku miała miejsce kolejna przebudowa parteru. Zdobiony portal został zastąpiony przez neon nowego właściciela przedsiębiorstwa obuwniczego "Contad Tack & Cie" z Burga koło Magdeburga założonego przez przedsiębiorcę i twórcę pierwszej w Europie sieci sklepów obuwniczych Conrada Tacka[b][7][8].

Po 1945 roku[edytuj | edytuj kod]

Budynek został zniszczony podczas działań wojennych w 1945 roku. Jego ruiny zostały usunięte w 1959 roku a w jego miejsce wzniesiono blok mieszkalny[5].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Krystyna Kirschke omyłkowo podaje w swoich pracach na przemian z nazwiskiem Georg Schlesinger
  2. ↑ Conrad Tack zmarł w 1905 roku a jego firmę przejęli dotychczasowi żydowscy partnerzy: Wilhelm Krojanker i Alfred Zweig. Po śmierci Wilhelma Krojankera jego syn Hermann zastąpił go w 1924 roku

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g Kirschke 2005 ↓, s. 155.
  2. ↑ a b c d e f Harasimowicz 1998 ↓, s. 249.
  3. ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 158.
  4. ↑ Kirschke 2005 ↓, s. 154-155.
  5. ↑ a b c d e f g h i j Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 345.
  6. ↑ Widok portalu domu handlowego Tack
  7. ↑ Karin Hönicke: Tack - Europas ältester Schuhgroßbetrieb. 110 Jahre Schuhindustrie in Burg. Oschersleben 2005, S. 33.
  8. ↑ Ehemalige Schuhfabrik Conrad Tack & Cie.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dom_handlowy_Tack_we_Wrocławiu&oldid=73154458”