Dom samobójcy i dom matki samobójcy

Dom samobójcy i dom matki samobójcy

Dům sebevraha a Dům matky sebevraha

Widok ogólny pomnika
Państwo	Czechy
Miejscowość	Praga
Miejsce	Plac Jana Palacha
Typ obiektu	rzeźba abstrakcyjna
Styl architektoniczny	postmodernizm
Projektant	John Hejduk
Materiał	stal
Data odsłonięcia	2016
Położenie na mapie Pragi Dom samobójcy i dom matki samobójcy
Położenie na mapie Czech Dom samobójcy i dom matki samobójcy
50°05′19,7581″N 14°24′50,7488″E

Dom samobójcy i dom matki samobójcy (czes. Dům sebevraha a Dům matky sebevraha) – pomnik upamiętniający Jana Palacha, zlokalizowany w Pradze, nad Wełtawą, przy placu Jana Palacha (czes. náměstí Jana Palacha) oraz ulicy Alšovo nábřeží, w sąsiedztwie Mostu Mánesa. Obiekt upamiętnia Jana Palacha, studenta historii i ekonomii politycznej na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Karola w Pradze, który w proteście przeciwko agresji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację i powszechnej apatii czeskiego społeczeństwa, 16 stycznia 1969 dokonał aktu samospalenia przed Muzeum Narodowym na placu Wacława w Pradze.

Historia

Wiersz Davida Shapiro, Pogrzeb Jana Palacha

Autorem dzieła jest amerykański architekt i rzeźbiarz, John Hejduk, a pracę inspirował wiersz amerykańskiego poety Davida Shapiro, Pogrzeb Jana Palacha, a także obraz Paula Cezanne'a Dom wisielca. Pierwsza koncepcja (zatytułowana Dom samobójstwa) zakładała tylko jedna bryłę. Konstrukcja monumentu została stworzone w 1986 przez grupę studentów Georgia Institute of Technology w Atlancie pod kierunkiem Jamesa Williamsona we współpracy z Hejdukiem. W 1991, na zaproszenie Václava Havla, Hejduk zainstalował drugą wersję dzieła w Ogrodzie Królewskim na Zamku Praskim. W geście demokratycznej solidarności obiekt dedykowano prezydentowi Havlowi i narodowi Czechosłowacji. W otwarciu wystawy wzięli udział prezydent Havel i Shirley Temple Black, ówczesny ambasador USA w Pradze. Pod koniec dekady drewniane konstrukcje zostały poważnie naruszone przez warunki atmosferyczne, popadły w ruinę i zostały usunięte. Według córki Hejduka, Renaty Hejduk, pomysł zamontowania dzieła na stałe powrócił do życia w 2000, gdy architekt był już na łożu śmierci, ale projekt zrealizowano dopiero po piętnastu latach.

Teren na Placu Jana Palacha został zaprojektowany przez MCA Studio pod kierunkiem architektów Miroslava Cikána i Pavli Melkovej, we współpracy z architektem Václavem Králíčkiem i nawiązuje do wcześniejszego planu lokalizacji dzieła na Alšovo nábřeží, które było częścią studium konkursowego na z 2002 autorstwa Václava Králíčka. Od 2014 realizacją zajmowała się Galeria Miejska w Pradze. Monument odsłonięto 16 stycznia 2016.

Forma

Pomnik jest częścią serii Maski Hejduka. Dzieło, złożone z dwóch brył, postrzega się jako dwie "postaci": matkę i syna. Całość uzupełnia posadowiono w centrum tablica z wierszem Shapiro. Każda część o wymiarach 2.74 na 2.74 metra (9 na 9 stóp) jest zwieńczony koroną ze stalowych "kolców". Rzeźba, wyprodukowana przez czeskie przedsiębiorstwo Kruntorád Metal Design Jana Kruntoráda, jest pokryta polerowaną stalą nierdzewną ("syn"), a "matka" ciemną stalą CorTen. Bryła domu "syna" jest całkowicie zamknięta, ale dom "matki" ma ciasny pokój z jednym oknem, z którego matka wiecznie wypatruje swojego umęczonego syna. Do bryły tej można wchodzić i wyglądać przez okno.