Dotyk zła

Dotyk zła
Touch of Evil
	; Plakat filmu
Gatunek	kryminał
Rok produkcji	1957
Data premiery	23 kwietnia 1958
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone
Język	angielski
Czas trwania	108 min
Reżyseria	Orson Welles
Scenariusz	Orson Welles
Główne role	Charlton Heston; Janet Leigh; Orson Welles
Muzyka	Henry Mancini
Montaż	Aaron Stell; Virgil Vogel; Walter Murch
Produkcja	Albert Zugsmith
Wytwórnia	Universal International Pictures
Dystrybucja	Universal Pictures
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Dotyk zła (Touch of Evil) – amerykański film kryminalny z 1958 roku na podstawie powieści Whita Mastersona.

O filmie

Film wyreżyserował Orson Welles, autor scenariusza i odtwórca jednej z głównych ról. W Dotyku zła pojawiły się też takie gwiazdy jak Charlton Heston (grający meksykańskiego policjanta od narkotyków), Janet Leigh (jego żonę), Joseph Calleia, Akim Tamiroff i Marlene Dietrich (szefowa przybytku). Film nie był promowany na szeroką skalę. Choć w Stanach Zjednoczonych okazał się małym sukcesem, to został bardzo dobrze przyjęty w Europie. Obraz rozpoczyna się trzyminutowym travellingiem, które uważane jest przez krytyków za jedno z najlepszych ujęć w historii kina^[1]. Dotyk zła uznawany jest za jeden z najlepszych filmów Wellesa^[2], a także za jedno z najlepszych dzieł gatunku nazywanego film noir^[3].

Po tym, jak Orson Welles dostarczył wytwórni Universal gotowe dzieło, film został jeszcze przemontowany, a niektóre sceny ponownie nakręcone. Finalna wersja odbiegała dalece od wizji Wellesa i Dotyk zła został wówczas wydany jako film klasy B. Nie istnieje już oryginalna wersja filmu w pierwotnym montażu. W 1998 roku ukazała się jednak jego nowa, wydłużona wersja, najbardziej zbliżona do początkowych zamierzeń reżysera. Pracował nad nią amerykański montażysta Walter Murch, który bazował na prywatnych notatkach Wellesa i całym dostępnym materiale filmowym.

Obsada

Charlton Heston – Ramon Miguel Vargas
Janet Leigh – Susan Vargas
Orson Welles – Hank Quinlan
Joseph Calleia – Pete Menzies
Akim Tamiroff – Joe Grande
Joanna Moore – Marcia Linnekar
Ray Collins – Attorney Adair
Dennis Weaver – nocny zarządca motelu
Val de Vargas – Pancho
Mort Mills – Al Schwartz
Victor Millan – Manolo Sanchez
Lalo Rios – Risto
Phil Harvey – Blaine
Joi Lansing – Blonde
Harry Shannon – Gould
Rusty Wescoatt – Casey
Wayne Taylor – członek gangu
Ken Miller – członek gangu
Raymond Rodriguez – członek gangu
Arlene McQuade – Ginnie
Zsa Zsa Gabor – właścicielka klubu
Marlene Dietrich – Tanya
Mercedes McCambridge – Hoodlum
Keenan Wynn – barman
Joseph Cotten – detektyw

Oceny

Źródło	Ocena
AllMovie	^[4]
Filmcritic.com	^[5]
Movie Reviews UK	^[6]
Bullz-Eye.com	^[7]
VideoVista	^[8]
Filmsite	pozytywna^[9]
Rotten Tomatoes	95%^[10]

Upamiętnienie

W 2002 roku w nawiązaniu do tytułu filmu nazwano nowo odkryty gatunek pająka Orsonwelles malus^[11].

Przypisy

↑ Alan Bacchus: The Long Take. www.dailyfilmdose.com. [dostęp 2011-03-18]. (ang.).
↑ Hal Erickson: Touch of Evil > Overview. www.allmovie.com. [dostęp 2011-03-18]. (ang.).
↑ Film Noir – Films. www.filmsite.org. [dostęp 2011-03-18]. (ang.).
↑ Mark Deming: Touch of Evil > Review. www.allmovie.com. [dostęp 2011-03-18]. (ang.).
↑ Jeremiah Kipp: Touch of Evil – Filmcritic.com Movie Review. www.filmcritic.com. [dostęp 2011-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-02)]. (ang.).
↑ Damian Cannon: Touch Of Evil (1958). www.film.u-net.com. [dostęp 2011-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-14)]. (ang.).
↑ Bob Westal: Touch of Evil review, Touch of Evil DVD review. www.bullz-eye.com. [dostęp 2011-03-18]. (ang.).
↑ Gary Couzens: touch of evil – movie and tv vault reviews at videovista.net. www.videovista.net. [dostęp 2011-03-18]. (ang.).
↑ Tim Dirks: Touch Of Evil (1958). www.filmsite.org. [dostęp 2011-03-18]. (ang.).
↑ Touch of Evil Movie Reviews, Pictures. www.rottentomatoes.com. [dostęp 2011-03-18]. (ang.).
↑ G. Hormiga. Orsonwelles, a new genus of giant linyphiid spiders (Araneae) from the Hawaiian Islands. „Invertebrate Systematics”. 16 (3), s. 369–448, 2002. DOI: 10.1071/IT01026.

Linki zewnętrzne

Dotyk zła w bazie IMDb (ang.)
Dotyk zła w bazie Filmweb
Dotyk zła w Internetowej Bazie Filmowej (fdb.pl)

[1] Alan Bacchus: The Long Take. www.dailyfilmdose.com. [dostęp 2011-03-18]. (ang.).

[2] Hal Erickson: Touch of Evil > Overview. www.allmovie.com. [dostęp 2011-03-18]. (ang.).

[3] Film Noir – Films. www.filmsite.org. [dostęp 2011-03-18]. (ang.).

[4] Mark Deming: Touch of Evil > Review. www.allmovie.com. [dostęp 2011-03-18]. (ang.).

[5] Jeremiah Kipp: Touch of Evil – Filmcritic.com Movie Review. www.filmcritic.com. [dostęp 2011-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-02)]. (ang.).

[6] Damian Cannon: Touch Of Evil (1958). www.film.u-net.com. [dostęp 2011-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-14)]. (ang.).

[7] Bob Westal: Touch of Evil review, Touch of Evil DVD review. www.bullz-eye.com. [dostęp 2011-03-18]. (ang.).

[8] Gary Couzens: touch of evil – movie and tv vault reviews at videovista.net. www.videovista.net. [dostęp 2011-03-18]. (ang.).

[9] Tim Dirks: Touch Of Evil (1958). www.filmsite.org. [dostęp 2011-03-18]. (ang.).

[10] Touch of Evil Movie Reviews, Pictures. www.rottentomatoes.com. [dostęp 2011-03-18]. (ang.).

[Hormiga-11] G. Hormiga. Orsonwelles, a new genus of giant linyphiid spiders (Araneae) from the Hawaiian Islands. „Invertebrate Systematics”. 16 (3), s. 369–448, 2002. DOI: 10.1071/IT01026.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Lata 30.	The Hearts of Age (1934) Too Much Johnson (1938)
Lata 40.	Obywatel Kane (1941) Wspaniałość Ambersonów (1942) It's All True (1942) Intruz (1946) Dama z Szanghaju (1948) Makbet (1948)
Lata 50.	Otello (1951) Pan Arkadin (1955) Don Kichote według Orsona Wellesa (1956–1971) The Fountain of Youth (1958) Dotyk zła (1958)
Lata 60.	Proces (1962) Falstaff (1966) Nieśmiertelna historia (1968)
Lata 70.	The Other Side of the Wind (1972) F jak fałszerstwo (1974)