Duden
Duden – słownik języka niemieckiego wydany przez Konrada Dudena, przede wszystkim słownik ortograficzny. Po raz pierwszy ukazał się 7 lipca 1880. Początkowo był to słownik ortograficzny, z czasem nazwę Duden przyjęły również inne typy słowników. Od roku 1955 do 1996 był formalnym źródłem normatywnym w zakresie ortografii niemieckiej[1]. Słownik wydaje spółka Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus. Do 2020 ukazało się już 27 wydań słownika[2]. Istnieje również wersja elektroniczna słownika dostępna bezpłatnie online[3]. Najnowsze 28. wydanie, które ukazało się 12 sierpnia 2020, zawiera 148 tysięcy haseł[4][5].
Duden i dwa państwa niemieckie
[edytuj | edytuj kod]Ostatnie wspólne wydanie ukazało się w 1951 nakładem powstałej w Lipsku państwowej oficyny VEB Duden. W RFN wydanie spotkało się z krytyką z powodu włączenia do słownika wielu nowych wyrazów odzwierciedlających komunistyczną ideologię i charakter państwa[6]. W latach 1954–1985 słownik ukazywał się równolegle w RFN w Mannheim i NRD w Lipsku[6]. Nowe edycje ukazywały się co dziesięć lat w NRD i co siedem lat w RFN. Ostatnie odrębne wydania ukazały się odpowiednio w 1985 (Lipsk) i 1986 (Mannheim). Słowniki znacznie się różniły: wersja wydawana w NRD zawierała nowo powstałe wyrażenia związane z systemem komunistycznym i innymi realiami panującymi w tym państwie[7]. Po raz pierwszy po zjednoczeniu Niemiec słownik wydano w 1991 (wydanie 20., zwane "zjednoczeniowym"); oparty był on na wersji z Mannheim przy zachowaniu aktualnego słownictwa politycznego NRD[6].
Części składowe
[edytuj | edytuj kod]Współczesne wydanie Dudena składa się z następujących części:
- Die deutsche Rechtschreibung – słownik ortograficzny
- Das Stilwörterbuch – słownik stylistyczny
- Das Bildwörterbuch – słownik obrazkowy
- Die Grammatik – gramatyka
- Das Fremdwörterbuch – słownik wyrazów obcych
- Das Aussprachewörterbuch – słownik wymowy
- Das Herkunftswörterbuch – słownik etymologiczny
- Das Synonymwörterbuch – słownik wyrazów bliskoznacznych
- Richtiges und gutes Deutsch – poradnik poprawnościowy
- Das Bedeutungswörterbuch – słownik języka niemieckiego
- Redewendungen – słownik zwrotów i idiomów
- Zitate und Aussprüche – słownik cytatów i wyrażeń
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Das Duden-Monopol geht zu Ende. [dostęp 2009-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 marca 2008)]. (niem.).
- ↑ Die Auflagengeschichte des Dudens in Bildern. [dostęp 2009-06-07]. (niem.).
- ↑ Duden | Start frei für duden.de! [online], duden.de [dostęp 2017-02-07] (niem.).
- ↑ "Achtsamkeitsübung" bis "Zwinkersmiley": Der neue Duden ist da! [online], BR24, 12 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-27] (niem.).
- ↑ Duden | Der neue Duden ist da! [online], duden.de [dostęp 2020-08-27] (niem.).
- ↑ a b c BRD/DDR und die Wende Ostdeutsch – Westdeutsch?. [dostęp 2009-06-07]. (niem.).
- ↑ Klaus Siewert: Vor dem Karren der Ideologie. [dostęp 2009-06-07]. (niem.).