Dzień ciemności
Dzień ciemności (ang. New England's Dark Day, pl. Ciemny Dzień Nowej Anglii) – wydarzenie, do jakiego doszło 19 maja 1780 roku, kiedy w środku dnia nastąpiło całkowite zaciemnienie obserwowane w stanach Nowej Anglii i częściowo w Kanadzie[1][a]. Główną przyczyną zjawiska były dymy z płonących lasów[2], gęsta mgła i silne zachmurzenie. Ciemności były tak głębokie, że świece trzeba było zapalać już w południe. Zjawisko ustąpiło dopiero w połowie następnej nocy[3][4]. Ciemności sięgały od Portland (Maine), na północy aż do New Jersey na południu; objęły także częściowo kanadyjskie prowincje Ontario, południowy Quebec i Nowy Brunszwik. Nie odnotowano ich natomiast w Pensylwanii[3].
Postępy[edytuj | edytuj kod]
Najwcześniejsze doniesienia o ciemnościach nadeszły z miejscowości Rupert (Nowy Jork), gdzie słońce było niewidoczne już o świcie. Profesor Samuel Williams donosił z Cambridge (Massachusetts): „Ta nadzwyczajna ciemność zaczęła się pomiędzy godziną 10 a 11 i nie ustała do połowy następnej nocy”[4]. Wielebny Ebenezer Parkham z Westborough, Massachusetts odnotował, że najciemniej było „o dwunastej”, ale nie zapisał kiedy zaczęło się ściemniać[4].
W Harvard College sporządzono raport, zgodnie z którym ściemniać zaczęło się o 10.30, szczyt zaciemnienia miał miejsce o 12.45, a słabnąć zaczęło o 13.10, ale ciemności – choć mniej dotkliwe – trwały do końca dnia. Do Barnstable (Massachusetts) fala mroku dotarła o godz. 14, a szczyt zaciemnienia przypadł na 17.30[3]
O godz. 14, gdy zapadły ciemności w Ipswich (Massachusetts), piały koguty, gwizdały bekasy, kumkały żaby. Świadkowie mówili, że powietrze mocno pachniało spalenizną, a deszcz przyniósł ze sobą drobiny kurzu, popiołu i spalonych liści[5]. Współczesne doniesienia mówiły też, że popioły i pył, jakie wiatr nawiał na część stanu New Hampshire, pokryły ziemię 15-centymetrową warstwą[6].
Zjawiska towarzyszące[edytuj | edytuj kod]
Przez kilka dni przed opisywanym zjawiskiem słońce nad Nową Anglią było czerwone, a niebo żółte. Kiedy nastąpiło zaciemnienie w wodach rzek i strumieni, a także w deszczówce zauważono sadzę, a więc gdzieś musiały bić w niebo kolumny gęstego dymu. Wreszcie, gdy wróciły normalne noce, księżyc również miał czerwoną barwę. W niektórych miejscach w Nowej Anglii 19 maja 1780 roku padał deszcz, czyli niebo kryły również – choć niewidoczne – chmury[3][4][7].
Interpretacje religijne[edytuj | edytuj kod]
Jako że środki łączności w owych czasach były jeszcze prymitywne, większość ludzi – nie wiedząc co się dzieje gdzie indziej – uznała ciemności za coś zaskakującego i niewyjaśnionego, wielu sięgało więc po proste interpretacje religijnej natury[8]. Członek legislatury stanowej Connecticut, Abraham Davenport, wsławił się swą reakcją na przestrach kolegów, którzy uznali, że oto nadchodzi Sąd Ostateczny:
Jestem przeciwny odroczeniu [obrad]. Niezależnie od tego, czy dzień sądu nadchodzi, czy też nie. Jeśli nie, to nie ma powodu do odroczenia; jeśli tak, wolę być zastanym podczas wypełniania moich obowiązków. Życzę więc sobie, by wniesiono świece[9].
Odwaga Davenporta została uwieczniona w poemacie „Abraham Davenport” Johna Whittiera.
Również dzisiaj niektórzy chrześcijanie, zwłaszcza Adwentyści Dnia Siódmego przywołując cytat z Biblii: „…słońce się zaćmi i księżyc nie da swego blasku; gwiazdy zaczną padać z nieba…” (Mt, 24:29) uważają, że takie będą znaki powrotu Chrystusa i wierzą, śladem Ellen G. White, że Dzień Ciemności był zapowiedzią spełnienia biblijnych przepowiedni końca tego świata. Prominentny adwentysta Dnia Siódmego, Arthur Maxwell, powołuje się na to wydarzenie w swej seryjnej The Bible Story (tom 10), jednak postępowi adwentyści odrzucają taką interpretację zjawisk naturalnych[10]. Konserwatywni adwentyści, którzy mają pisarstwo Ellen White w wysokim poważaniu, wciąż wierzą, że wydarzenia z 1780 roku były częścią spełnienia proroctw biblijnych[11].
Przyczyny[edytuj | edytuj kod]
Prawdopodobną przyczyną dnia ciemności był dym z wielkich pożarów lasów, których zapis jest czytelny w słojach rocznych[12] drzew, które przetrwały wypalenie. Dzięki temu możliwe jest określenie daty pożaru/ów z przeszłości. Badacze szukający takich śladów w prowincji Ontario w Kanadzie wiążą dzień ciemności z wielkim pożarem, jaki miał miejsce w tym czasie właśnie na obszarze dzisiejszego Algonquin Provincial Park[13].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ „O godzinie 9 rano 19 maja 1780 roku niebo nad Nową Anglią spowiły ciemności. Ptaki wróciły do gniazd, koguty piały w południe tak, jakby to była północ, a zwierzęta były przerażone. Nienaturalny mrok, który prawdopodobnie spowodowały dymy z pożarów lasów w połączeniu z gęstą mgłą, wywołał strach przed nieznanym. Ludzie załamywali ręce i wyli, że Dzień Sądu nadchodzi” („Harper's Magazine” 1881).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ten Notable Apocalypses That (Obviously) Didn’t Happen. „Smithsonian Magazine”, 12 listopada 2009. [dostęp 2009-11-14].
- ↑ John Ross "Dark Day of 1780," „American Heritage”, jesień 2008.
- ↑ a b c d New England's Dark Day. „The Weather Doctor Almanac”, 2004.
- ↑ a b c d „An Account of a very uncommon Darkneſs, in the State of New England, May 19, 1780” w The Analytical Review, Or History of Literature, Domestic and Foreign, on an Enlarged Plan, s. 519.
- ↑ "New England's Dark Day, a Witness Account"
- ↑ Monthly Weather Review. War Department, Office of the Chief Signal Officer, 1918, s. 10.
- ↑ Collections of the Massachusetts Historical Society, s. 193.
- ↑ Mark well the gloom: Shedding light on the great dark day of 1780.
- ↑ David E. Philips: Legendary Connecticut. ISBN 1-880684-05-5.
- ↑ Graeme Bradford: 17: Ellen White and the end times. W: More Than a Prophet. Berrien Springs, MI: Biblical Perspectives, 2006, s. 139.
- ↑ Ellen G. White: Maranatha. Napa, Idaho: Pacific Press Publishing Association, s. 150.
- ↑ A Brief Introduction to Fire History Reconstruction. 2005-07-11. [dostęp 2008-05-19].
- ↑ Erin R. McMurry, Michael C. Stambaugh, Richard P. Guyette, Daniel C. Dey. Fire scars reveal source of New England’s 1780 Dark Day. „International Journal of Wildland fire”. 16 (3), s. 266–270, 2007-07-03. DOI: 10.1071/WF05095. [dostęp 2011-05-09].