Dzień drogi do Meorii

Dzień drogi do Meorii

Autor	Marek Oramus
Typ utworu	fantastyka naukowa, dystopia
Data powstania	1988
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Polska
Język	język polski
Data wydania	1990
Wydawca	Wydawnictwo Iskry

Dzień drogi do Meorii – powieść fantastycznonaukowa Marka Oramusa wydana w 1990. Książka, ukończona w 1988, została wydana trzykrotnie, po raz pierwszy przez wydawnictwo Iskry, zaś po raz drugi w 1997 przez wydawnictwo SuperNowa. Najnowsze wydanie ukazało się nakładem Stalker Books.

Fabuła

Ziemie podbita przez niedźwiedziopodobnych, jednorękich Hoam, chyli się ku upadkowi. Ludzie wegetują na pustyniach, gardzi się cywilizacyjnymi osiągnięciami ludzkości, w zaniku jest edukacja, króluje donosicielstwo i serwilizm wobec obcych. Głównym bohaterem jest suweren–kapłan Quiston Fa. Jest jednym z Renegatów – buntowników, którym udało się uciec z ojczystego świata opanowanego i okupowanego przez obcą rasę Hoam. Dostaje on zadanie wyruszenia w charakterze agenta specjalnego do zniewolonego świata.

Analiza i krytyka

Powieść sumuje doświadczenia polskiej szkoły fantastyki socjologicznej, czy jest z nią rozliczeniem. Maciej Parowski pisze: „Ta książka to dzieło schyłkowe, a zarazem ukoronowanie nurtu i zespołowych duchowych zmagań. [...] Powieść scala wiele wcześniejszych przemyśleń i odkryć Szulkina, Żwikiewicza, Zajdla”. Z kolei Adam Mazurkiewicz uważa, że „utwór można odczytywać w kontekście poszukiwań nowej formuły fantastyki poruszającej problematykę społeczno-polityczną”, do czego skłaniał czas przełomu lat 80. i 90., „okres poszukiwań fantastyki socjologicznej, którą rzeczywistość społeczno-polityczna postawiła w obliczu nowych wyzwań”.

Mazurkiewicz twierdzi, że powieść jest jednym z nielicznych przykładów na książki, wydane na przełomie lat 80. i 90., które nawiązywały do wcześniejszej fali social fiction, a nie były kontynuacjami powieści wydanych wcześniej. Oramus – jak pisze – tylko „pozornie korzysta z tej samej poetyki i schematu fabularnego, co Janusz A. Zajdel bądź Maciej Parowski (system zniewalający jednostkę, osamotniony bohater, demaskujący mechanizmy władzy, obraz nadużyć decydentów)”. Naukowiec zauważa, że Oramus wykorzystuje w powieści estetykę groteski, co może świadczyć o „niewystarczalności dotychczasowych sposobów ukazywania zagrożeń totalitaryzmem”.

Parowski ocenia: „Oramus przeraża i krzepi. Daje wizję wielopostaciowego pogromu, ale zarazem nadzieję, Pokazuje upadek, lecz także dążenie do wielkości”. Z formalnego punktu widzenia powieść ma interesująca konstrukcję. Czytelnik w trakcie czytania powieści śledzi kilkanaście postaci, pozornie nie mających ze sobą związku. Dopiero na końcu składają się one w spójną intrygę. Parowski pisze: „powieść jest wielowątkowym koszmarem, tak kunsztownie, nadmiarowo i dynamicznie splątanym”, ale jednocześnie „jej odbiór dostarcza dużych satysfakcji intelektualnych, estetycznych, moralnych”.

Jej tytuł nawiązuje do wzorcowego miasta komunistycznego z Obłoku Magellana Stanisława Lema.

Bibliografia

• Adam Mazurkiewicz: O polskiej literaturze fantastycznonaukowej lat 1990–2004. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2007. ISBN 978-83-7525-117-3.
• Maciej Parowski: Małpy Pana Boga. Słowa. Narodowe Centrum Kultury, 2011. ISBN 978-83-61587-72-9.