Elena (miasto)
42°56′N 25°53′E/42,933333 25,883333
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Gmina | |||||
| Kmet |
Dilan Młyzew | ||||
| Powierzchnia |
62,42 km² | ||||
| Wysokość |
293 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2011) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
06151 | ||||
| Kod pocztowy |
5070[2] | ||||
Położenie na mapie obwodu Wielkie Tyrnowo  | |||||
Położenie na mapie Bułgarii  | |||||
| 42°56′N 25°53′E/42,933333 25,883333
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Elena (bułg. Елена[3]) – miasto w środkowej Bułgarii, w obwodzie Wielkie Tyrnowo; siedziba gminy Elena. Według danych Narodowego Instytutu Statystycznego, 31 grudnia 2011 roku miasto liczyło 5532 mieszkańców.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Miasto położone jest u podnóża gór Elenskiego bałkanu, przy wzgórzu Kaleto.
Środowisko naturalne[edytuj | edytuj kod]
Wody[edytuj | edytuj kod]
Elena leży w dolinie rzeki Elenskiej, niedaleko zbiornika retencyjnego Jowkowci.
Przyroda[edytuj | edytuj kod]
- duży głaz narzutowy Markow kamyk, którego według legendy wyrzucił królewicz Marko oraz Raew kamyk
- 1300 letni dąb objęty statusem pomnika przyrody
- wodospad Christowski
Zbocza są gęsto porośnięte lasami, stąd blisko do szczytów Czumerna, Ostrec i Simanowo.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miasto pierwszy raz wspomniane było w 1430 roku pod nazwą Strymena i Elana. W XVIII i XIX wieku miasteczko znane było jako centrum rzemiosła i handlu swojego regionu. Ludzie Eleny odegrali ważną rolę w okresie renesansu w Bułgarii, uczestnicząc w prawie każdych powstaniach przeciwko Turkom, m.in. we Wełczowatej zawerze w 1835 roku oraz w powstaniu tyrnowskim w 1862 roku. Pierwszą świątynią Eleny była cerkiew pw. Sweti Nikoła, zbudowana w XVI wieku. Donjo Gramatnik zapisał, że w 1518 roku cerkiew Sweti Nikoła dostała psałterz z Wenecji. W 1800 roku miejscowość została napadnięta; zniszczono cerkiew Sweti Nikoła i książki znajdujące się w niej. Ze środków zamożnych mieszkańców w 1804 roku odbudowano cerkiew, później wielokrotnie ją przebudowywano. Elena nazywana była Bułgarskim Betlejem, ponieważ jako jedyna w Bułgarii w okresie renesansu miała trzy cerkwie. 2 listopada 1877 roku w trakcie wojny rosyjsko-tureckiej zniszczono znaczną część miasta, natomiast oszczędzono cerkiew wraz z ikonostasem. Cerkiew stała się magazynem do przechowywania zboża. W trakcie wojny bałkańskiej dwóch mieszkańców wstąpiło do legionu Macedońsko-Adrianopolskiego[4]. Jesienią 1987 roku cerkiew Sweti Nikoła została udostępniony dla zwiedzających.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Kultura i oświata[edytuj | edytuj kod]
- Dom Jordana Chadżipetkowa
- Dom Hilariona Makariopolskiego
- Muzeum paleontologii
- Szkoła średnia "Daskałoliwnica" powstała w 1834 roku
Kuchnia[edytuj | edytuj kod]
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do zabytków zalicza się:
- Cerkiew Sweti Nikoła
- Cerkiew Uśpienia Maryi Panny
- Dom Hilariona Makariopolskiego
- Popnikołowy dom
- Raskukanowe domy
- Wieża czasowa
Osoby związane z Eleną[edytuj | edytuj kod]
- Nikoła Bobczew – filozof
- Stefan Bobczew – prawnik, publicysta
- Josif Bradati – uczony
- Iłarion Dorostołski – duchowny, pisarz
- Georgi Georgijew-Gec – aktor
- Sawa Katrafiłow – rewolucjonista
- Kirczo Kirczew – kmet Burgasu
- Aleksandyr Kisjow – generał
- Iwan Kyrszowski – dziennikarz, rewolucjonista
- Sawa Kyrszowski – prawnik, rewolucjonista
- Hilarion (Michajłowski) – duchowny, działacz na rzecz bułgarskiego odrodzenia narodowego
- Nikoła Michajłowski – pedagog
- Stojan Michajłowski – poeta
- Dimityr Mołłow – lekarz, polityk
- Iwan Momcziłow – pedagog
- Panajot Panajotow – kmet Warny
- Aleksandyr Pindikow – działacz kulturalny
- Milan Radiwojew – aktywista
- Petko Todorow – pisarz
- Teodor Teodorew – polityk
- Penczo Złatew – oficer, polityk
Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Справка за населението на гр. Елена, общ. Елена, обл. Велико Търново. Код по ЕКАТТЕ – 27190. nsi.bg. [dostęp 2013-06-29]. (bułg.).
- ↑ Baza kodów Pocztowych – Bułgaria. geopostcodes.com. [dostęp 2013-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-29)]. (bułg.).
- ↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej, Nazewnictwo geograficzne świata. Europa – część I, Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2009, s. 57 [dostęp 2013-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2012-10-30] (pol.).
- ↑ „Македоно-одринското опълчение 1912-1913 г. Личен състав“, Главно управление на архивите, 2006, стр. 846.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Oficjalna strona internetowa w Elenie
- Muzea w Elenie. museum.elena.bg. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-26)].
- Gmina Elena. administration.elena.bg. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-27)].
- Gminne wiadomości
- Informacja turystyczna – Elena
- Muzeum wyzwolenia. museum.elena.bg. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-26)].
- Muzeum paleontologii. paleo-elena.hit.bg. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-13)].
- Читалище "Напредък" – miasto Elena
- СОУ "Иван Момчилов" – miasto Elena
- Gminny dziecięcy kompleks
- Сдружение "Гражданско общество" – miasto Elena
- Centrum Eleny. icentres.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-29)].
- Przewodnik po Bułgarii, miasto Elena (bułg.)
- Położenie na mapach Bgmaps.com