Dzwonkówka muszelkowata
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
dzwonkówka muszelkowata |
| Nazwa systematyczna | |
| Entoloma byssisedum (Pers.) Donk Bull. bot. Gdns Buitenz. 18: 158 (1949) | |
Dzwonkówka muszelkowata (Entoloma byssisedum (Pers.) Donk) – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Entoloma, Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1800 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus byssisedus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1949 r. Marinus Anton Donk, przenosząc go do rodzaju Entoloma[1].
- Agaricus byssisedus Pers. 1800
- Claudopus byssisedus (Pers.) Gillet 1876
- Crepidotus byssisedus (Pers.) P. Kumm. 1871
- Entoloma byssisedum (Pers.) Donk, 1949 var. byssisedum
- Entoloma byssisedum var. microsporum Esteve-Rav. & Noordel. 2004
- Rhodophyllus byssisedus (Pers.) Quél. 1886[2].
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 3–11 mm, kształt płaskowypukły, czasami wklęsły lub muszelkowaty. Brzeg nieregularnie falisty, początkowo podgięty, potem wyprostowany. Jest niehigrofaniczny i nieprzeźroczysty (nie prześwitują blaszki). Powierzchnia gładka, bladoszara lub brązowa, promieniście włóknista lub włochata, czasami strefowana, matowa lub błyszcząca[4].
Średniogęste, w liczbie 10–25, z międzyblaszkami (I = 0–5), cienkie, przyrośnięte lub zbiegające. Początkowo są białe lub jasnoszare, potem różowo-brązowe. Ostrza równe lub nieco poszarpane, tej samej barwy co blaszki[4].
Wysokość 1–5 mm, grubość do 0,5–1 mm, początkowo czasem centralny, potem mimośrodowy lub boczny, pełny. Powierzchnia tej samej barwy co kapelusz, oprószona lub wyraźnie jedwabista i prążkowana, czasami z białymi strzępkami grzybni u podstawy[4].
Bardzo cienki. Zapach mączny, szczególnie podczas cięcia lub po zgnieceniu. Smak mączno-zjełczały[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki (9,5–) 10,0–12,0 (–11,5) × 6,5–8,0 μm, w widoku z boku nieregularnie 5–7-kątne. Podstawki 22–37 × 9–11,5 μm, 4-, rzadko również 2-zarodnikowe, ze sprzążkami. Cystyd brak. Strzępki w skórce kapelusza o szerokości 2–9 μm, ułożone promieniście, czasami tworzące przejście do trichodermy z nabrzmiałymi końcami o szerokości do 15 μm. Błony pigmentowe w komórkach skórki inkrustowane. Strzępki ze sprzążkami, ale tylko w hymenium i subhymenium[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Dzwonkówka muszelkowata znana jest głównie w Europie. Jest tutaj szeroko rozprzestrzeniona od Hiszpanii po północne rejony Półwyspu Skandynawskiego. Poza Europą odnotowano jej występowanie w Kalifornii w USA oraz na Nowej Zelandii[5]. Jest rzadka, ale prawdopodobnie często niedostrzegana z powodu niewielkich rozmiarów. Prawdopodobnie występuje na całym świecie w regionach o klimacie umiarkowanym i borealnym[4]. W piśmiennictwie naukowym do 2003 r. na terenie Polski podano 7 stanowisk[3]. Aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[6]. Dzwonkówka muszelkowata znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek rzadki[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech i Słowacji[3].
Grzyb saprotroficzny rosnący pojedynczo lub w grupach na ziemi lub na mchach, zgniłych liściach, drewnie itp.[4], a także na grzybach jako grzyb nagrzybny[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2018-12-07] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2018-12-07] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 223, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Entoloma bysssedum [online], Mycobank [dostęp 2018-12-07].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2018-12-07].
- ↑ Aktualne stanowiska dzwonkówki muszelkowatej w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2018-12-07].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 63, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Jing-Zu Sun i inni, Fungicolous fungi: terminology, diversity, distribution, evolution, and species checklist, „Fungal Diversity”, 2018, DOI: 10.1007/s13225-019-00422-9 [dostęp 2023-11-05].