Eugene Zador

Eugene Zador
Jenő Zádor
Data i miejsce urodzenia	5 listopada 1894 ; Bátaszék
Pochodzenie	węgierskie
Data i miejsce śmierci	4 kwietnia 1977 ; Los Angeles
Gatunki	muzyka poważna, muzyka filmowa
Zawód	kompozytor
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Eugene Zador, węg. Jenő Zádor (ur. 5 listopada 1894 w Bátaszék, zm. 4 kwietnia 1977 w Los Angeles^[1]^[2]^[3]^[4]) – amerykański kompozytor pochodzenia węgierskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Studiował kompozycję w Wiedniu u Richarda Heubergera (1911) i u Maxa Regera w Lipsku (1912–1914)^[1]^[2]^[3]^[4]. Kształcił się też w zakresie muzykologii u Hermanna Aberta i Arnolda Scheringa^[2]. W latach 1920–1921 był uczniem Fritza Volbacha na uniwersytecie w Münsterze^[1]^[2], gdzie uzyskał tytuł doktora na podstawie pracy Wesen und Form der symphonischen Dichtung von Liszt bis Strauss^[2]. W latach 1922–1938 wykładał w wiedeńskim Neues Konservatorium^[2]^[3]^[4], od 1934 roku prowadził też wykłady w Akademii Muzycznej w Budapeszcie^[3]. Po Anschlussie Austrii w 1938 roku wyemigrował do Stanów Zjednoczonych^[1]^[2]^[3]^[4]. Osiadł w Hollywood, gdzie w kolejnych latach napisał muzykę do przeszło 120 filmów^[1]^[2]^[3]^[4].

Twórczość kompozytorska Zadora bliska jest stylistycznie muzyce Richarda Straussa i Maxa Regera^[1]^[3], widoczny jest też w niej wpływ węgierskiego folkloru muzycznego^[2]^[3].

Wybrane kompozycje[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie materiałów źródłowych^[2]^[3])

Utwory orkiestrowe

poemat symfoniczny Bánk bán (1918)
4 symfonie (I „Romantische Symphonie” 1922, II „Sinfonia tecnica” 1932, III „Tanzsymphonie” 1937, IV „Children’s Symphony” 1941)
Variations on a Hungarian Folk Song (1927)
Rondo (1933)
Hungarian Caprice (1935)
Pastorale and Tarantella (1942)
Biblical Triptych (1943)
Elegie and Dance (1954)
Divertimento na smyczki (1955)
Fugue-Fantasia (1958)
Rhapsody (1961)
Christmas Overture (1961)
Variations on a Merry Theme (1963)
Festival Overture (1964)
5 Contrasts (1965)
Koncert na puzon i orkiestrę (1967)
Music na klarnet i smyczki (1968)
Aria and Allegro (1969)
Rhapsody na cymbały i orkiestrę (1969)
Studies (1970)
Fantasia hungarica na kontrabas i orkiestrę (1970)
Koncert na akordeon i orkiestrę (1971)
Second Divertimento na smyczki (1974)
Hungarian Scherzo (1975)
Koncert na harfę i orkiestrę
Koncert na obój i smyczki (1975)

Utwory kameralne

Koncert kameralny na smyczki, 2 rogi i fortepian (1930)
Kwintet fortepianowy (1933)
Suita na instrumenty dęte blaszane (1961)
Suita na 8 wiolonczel (1966)
Suita na kwintet dęty drewniany (1972)
Kwintet na instrumenty dęte blaszane (1973)

Utwory wokalne i wokalno-instrumentalne

Cantata tecnica na chór i orkiestrę (1961)
Scherzo domestico na chór (1961)
The Remarkable Adventure of Henry Bold na recytatora i orkiestrę (1963)
oratorium The Judgement na chór, instrumenty dęte blaszane i perkusję (1974)
dramat muzyczny Cain na baryton, chór i orkiestrę (1976)

Opery

Diana (wyst. Budapeszt 1923)
A holtak szigete (wyst. Budapeszt 1928)
Revisor (1928; wersja zrewid. i przeorkiestrowana 1952–1957 wyst. Los Angeles 1971)
X-mal Rembrandt (wyst. Gera 1930)
Asra (wyst. Budapeszt 1936)
Christopher Columbus (wyst. Nowy Jork 1939)
The Virgin and the Fawn (wyst. Los Angeles 1964)
The Magic Chair (wyst. Baton Rouge 1966)
The Scarlett Mill (wyst. Nowy Jork 1968)
Yehu, a Christmas Legend (1974)

Balet

Maschinenmensch (1934)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 12. Część biograficzna w–ż. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2012, s. 315. ISBN 978-83-224-0935-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 4017. ISBN 0-02-865571-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Neil Butterworth: Dictionary of American Classical Composers. New York: Routledge, 2005, s. 509. ISBN 0-415-93848-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 1004–1005. ISBN 0-674-37299-9.

[encmuz-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 12. Część biograficzna w–ż. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2012, s. 315. ISBN 978-83-224-0935-0.

[baker-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 4017. ISBN 0-02-865571-0.

[butterworth-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Neil Butterworth: Dictionary of American Classical Composers. New York: Routledge, 2005, s. 509. ISBN 0-415-93848-1.

[harvard-4] The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 1004–1005. ISBN 0-674-37299-9.

[1]

[2]

[3]

[4]