Europejski Reaktor Ciśnieniowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Obraz komputerowy elektrowni jądrowej EPR

Europejski Reaktor Ciśnieniowy, w skrócie EPR (ang. European Pressurized Reactor) – reaktor wodno-ciśnieniowy (PWR) trzeciej generacji. Zaprojektowany i rozwijany głównie przez koncerny Framatome (obecnie Areva) i Électricité de France (EDF) we Francji oraz Siemens AG w Niemczech. Obecnie w fazie budowy znajdują się 4 reaktory EPR. Konstrukcja dwóch pierwszych, w Finlandii i Francji jest opóźniona z powodu kosztów. W 2009 i 2010 r. rozpoczęła się budowa dwóch dodatkowych reaktorów w Chinach. W lipcu 2008 r. francuski prezydent zapowiedział, że z powodu wysokich cen ropy i gazu we Francji zostanie zbudowany drugi reaktor EPR[1]. W 2009 jako lokalizację wybrano Penly, a budowa miała się rozpocząć w 2012 r.[2] W 2010 EDF wstrzymała plany budowy elektrowni Penly 3.

We wrześniu 2019 r. jedynymi działającymi reaktorami EPR są dwa reaktory o mocy cieplnej 4590 MW i mocy elektrycznej dostarczanej do sieci energetycznej 1660 MW elektrowni w Taishan w Chinach. Oba reaktory produkują do 24 TWh energii elektrycznej rocznie[3].

Budowa reaktora[edytuj | edytuj kod]

Główne parametry[4][5]
Moc cieplna 4500 MW
Moc elektryczna 1650 MW
Sprawność 36%
Liczba obiegów pierwotnych 4
Liczba zespołów paliwowych 241
Wypalania
paliwa 		GWd/t[a]
Czas użytkowania 60 lat

Głównym celem, któremu ma służyć budowa reaktora EPR trzeciej generacji, jest zwiększenie bezpieczeństwa przy zapewnieniu zwiększonej ekonomicznej konkurencyjności poprzez wprowadzenie ulepszeń w stosunku do poprzednich reaktorów PWR i zwiększenie oddawanej mocy elektrycznej do około 1650 MWe (netto)[6] przy mocy cieplnej 4500 MWt. Paliwem reaktora może być niskowzbogacony uran (5% 235U) lub do 50% paliwo MOX (paliwo mieszane plutonowo-uranowe)[7]. Reaktor EPR jest następcą reaktorów N4 Framatome oraz KONVOI Siemens AG[8][9]. W budowie reaktora EPR zastosowano kilka aktywnych i pasywnych środków zabezpieczających przed ewentualnymi wypadkami:

  • cztery niezależne awaryjne systemy chłodzące, każdy zdolny do schłodzenia reaktora po wyłączeniu zasilania (tzn. 300% redundancja),
  • szczelna obudowa bezpieczeństwa wokół reaktora,
  • dodatkowy zbiornik i strefa chłodzenia na wypadek wydostania się płynnego rdzenia z reaktora,
  • dwuwarstwowy betonowy mur o całkowitej grubości 2,6 metra, zaprojektowany tak, by wytrzymał uderzenie samolotu czy gwałtowny wzrost ciśnienia wewnątrz reaktora.

Prawdopodobieństwo uszkodzenia rdzenia reaktora EPR wynosi 6,1x10−7 w ciągu roku[10]. Union of Concerned Scientists (Zrzeszenie Zatroskanych Naukowców) uznało reaktor EPR za jedyny nowy model reaktora, którego zastosowanie w Stanach Zjednoczonych mogłoby być rozważane, i który „(…)wydaje się bezpieczniejszy i bardziej odporny na atak niż dzisiejsze reaktory”[11]. 4 listopada 2009 r. narodowe urzędy regulacyjne ds. energii jądrowej z Francji, Finlandii i Stanów Zjednoczonych skierowały wspólny list do koncernu Areva, wskazując na poważne problemy z cyfrowymi systemami kontrolno-pomiarowymi reaktora EPR. W liście napisano:

„Problemem jest przede wszystkim zapewnienie adekwatności systemów bezpieczeństwa (używanych do kontrolowania elektrowni poza normalnymi warunkami)i ich niezależności od systemów kontroli (używanych do sterowania elektrownią w normalnych warunkach).

Niezależność jest ważna, ponieważ jeśli system bezpieczeństwa zapewnia ochronę przed awarią systemu kontroli, nie powinny one razem ulegać uszkodzeniu. Model reaktora EPR, w formie zaprezentowanej w licencjach i przez producenta, koncern Areva, nie spełnia zasady niezależności, jako że systemy kontroli i bezpieczeństwa są ze sobą w wysokim stopniu zintegrowane.”

Elektrownia jądrowa Olkiluoto 3[edytuj | edytuj kod]

Elektrownia Olkiluoto 3 w budowie w 2009 roku

Budowa elektrowni jądrowej Olkiluoto 3 w Finlandii rozpoczęła się w sierpniu 2005 r. Początkowo miała zostać oddana do użytku w 2009 r., ale ze względu na liczne opóźnienia datę tę wielokrotnie przesuwano. W listopadzie 2018 roku przewidywano, że elektrownia ruszy w styczniu 2020[12].

Oczekiwano, że będzie to pierwszy reaktor EPR i pierwszy reaktor trzeciej generacji na świecie jednak w 2018 roku jako pierwszy został ukończony chiński blok Taishan 1.

Postępy[edytuj | edytuj kod]

  • W maju 2006 roku zapowiedziano około roczne opóźnienia w budowie, będące skutkiem problemów kontroli jakości na terenie budowy. Częściowo opóźnienia spowodowane były brakiem nadzoru ze strony podwykonawców niedoświadczonych w budowie reaktora jądrowego[13][14]. Opóźnienia oznaczały dla Areva NP rozczarowujące wyniki finansowe. Za opóźnienia obwiniała ona podejście Finów do poprawiania dokumentacji technicznej i projektowej[15].
  • W grudniu 2006 r. TVO ogłosiła, że budowa jest opóźniona o około 18 miesięcy w stosunku do planu prac, a przewidywana data zakończenia przypadnie na rok 2010-11, w związku z czym Areva nałożyła 500 milionów euro kary[16].
  • Pod koniec czerwca 2007 r. ujawniono, że Säteilyturvakeskus, fińska Agencja Bezpieczeństwa Radiacyjnego i Nuklearnego, odkryła w projekcie i jego realizacji liczne braki w zakresie bezpieczeństwa[17].
  • W sierpniu 2007 roku zapowiedziano dalsze opóźnienia wynikające z problemów konstrukcyjnych powstałych podczas wzmacniania budynku reaktora na wypadek uderzenia samolotu, oraz z konieczności dostarczenia odpowiedniej dokumentacji fińskim władzom[18][19].
  • We wrześniu 2007 r. TVO ogłosiła, że opóźnienia w budowie wyniosą co najmniej dwa lata, a koszty przekroczą zakładany budżet o ponad 25%[20]. Według analityków dodatkowe koszty mogą wynieść nawet 1,5 miliarda euro.
  • Kolejne informacje o opóźnieniach podano w październiku 2008 r., co w sumie oznaczało trzy lata zwłoki, a przewidywana data zakończenia prac przesunęła się na 2012 rok[21]. Strony w procedurze arbitrażowej miały rozwiązać spór dotyczący odpowiedzialności za opóźnienia i całkowite koszty z tytułu przekroczenia budżetu[22][23].
  • W 2009 roku elektrownia miała co najmniej trzy i półroczne opóźnienie w stosunku do planu, a budżet przekroczono o ponad 50%. Areva i przedsiębiorstwo wykonawcze „toczyły zacięty spór na temat tego, kto pokryje koszty. Ponadto, istniało realne ryzyko, że przedsiębiorstwo nie wywiąże się z zobowiązań”[24]. W sierpniu 2009 r. Areva ogłosiła, że przeznaczy na budowę dodatkowe 550 milionów euro, co podniosło koszty budowy elektrowni do 5,3 miliarda euro i oznaczało utratę tymczasowych zysków operacyjnych z pierwszej połowy 2009 roku[25].
  • Kopuła struktury obudowy została ukończona we wrześniu 2009 r.[26] Zakończonych zostało 90% dostaw, 80% prac inżynieryjnych oraz 73% robót budowlanych[27].
  • W czerwcu 2010 r. Areva zapowiedziała dodatkowe nakłady w wysokości 400 milionów euro, łącznie więc wydano 2,7 miliarda euro ponad budżet. Termin oddania przeniesiono z czerwca 2012 r. na koniec roku[28], a elektrownia miała ruszyć w 2013 r. W informacji z września 2014 przekazanej Teollisuuden Voima Oyj (TVO), Areva-Siemens wskazała rok 2018 jako termin zakończenia budowy (13 lat opóźnienia)[29].
  • Dalsze spory dotyczące płatności opóźniały prace, skutkowały one podpisaniem porozumienia w 2018 r. przewidującego uruchomienie reaktora w 2019 r., jednak już w listopadzie 2018 roku termin uruchomienia przesunięto na styczeń 2020 roku[12].

Flamanville 3 (druga jednostka)[edytuj | edytuj kod]

Budowę reaktora EPR w Elektrowni jądrowej Flamanville rozpoczęto 6 grudnia 2007 r.[30] Będzie to trzeci reaktor w tej miejscowości i drugi reaktor typu EPR w historii. Jego wyjściowa moc elektryczna wyniesie 1630 MWe (netto)[6], a projekt zakładał około 3,3 miliarda euro wydatków ze strony Électricité de France[31]. Prace przebiegały w następującej kolejności:

  • Od 19 października 2005 r. do 18 lutego 2006 r. projekt przedłożono krajowej debacie publicznej.
  • 4 maja 2006 r. Zarząd EDF podjął decyzję o budowie.
  • Pomiędzy 15 czerwca a 31 lipca 2006 r. jednostkę poddano publicznej kontroli, która zakończyła się wydaniem „pozytywnej opinii” o projekcie.
  • Latem 2006 r. rozpoczęły się prace przygotowawcze.
  • W grudniu 2007 r. rozpoczęła się budowa jednostki. Według przewidywań miała potrwać 54 miesiące.
  • W maju 2009 profesor Stephen Thomas poinformował, że po 18 miesiącach budowy oraz serii problemów z kontrolami jakości, projekt „przekracza budżet o ponad 20%, a EDF z trudem usiłuje przestrzegać grafiku prac”[24].
  • W 2010 r. EDF ogłosiła, że koszty wzrosły o 50% do 5 miliardów euro, a datę oddania do użytku przesunięto o około 2 lata, czyli na 2014 rok[32].
  • W lipcu 2011 r. EDF ogłosiła, że szacowane koszty wzrosły do 6 miliardów euro a data zakończenia budowy jest opóźniona do 2016[33].
  • 3 grudnia 2012 r. EDF ogłosiła, że szacunkowe koszty budowy elektrowni wzrosną do 8,5 miliarda euro, czyli będą ponad 2,5-krotnie wyższe od pierwotnie zakładanych[34].
  • W listopadzie 2014 r. EDF ogłosiła, że zakończenie budowy zostanie przesunięte do 2017, ze względu na opóźnienia w dostawie komponentów przez koncern Areva[35].
  • Wykrycie wad spawów i ich dalsza kontrola i naprawa przesunęła uruchomienie elektrowni na koniec 2019 roku[36].

Protesty[edytuj | edytuj kod]

  • 17 marca 2007 r. antyatomowa organizacja Sortir du nucléaire zorganizowała równoczesne protesty przeciwko budowie reaktorów EPR w 5 francuskich miastach: Rennes, Lyonie, Tuluzie, Lille, i Strasburgu[37].
  • 26 kwietnia 2007 r. w 21. rocznicę katastrofy w Czarnobylu ponad 30 protestujących zablokowało wejścia i przykuło się do dźwigów na placu budowy EPR we Flamanville, a niektórzy z nich pozostali tam przez 24 godziny. Naprzeciwko wejścia zaparkowano ciężarówkę, która blokowała wjazd na teren budowy[38].

Postępy[edytuj | edytuj kod]

W kwietniu 2008 r. francuska agencja bezpieczeństwa nuklearnego (Autorité de sûreté nucléaire, ASN) poinformowała, że jedna czwarta kontrolowanych spoiw stalowych okładzin drugiej obudowy bezpieczeństwa nie odpowiadała normom, a w fundamentach odnaleziono pęknięcia. EDF utrzymywała, że dokonano postępu w usuwaniu tych nieprawidłowości powstałych we wczesnej fazie budowy[39], jednakże 21 maja ASN zarządziła wstrzymanie wylewania betonu na placu budowy[40]. Miesiąc później prace budowlane wznowiono, po zaakceptowaniu przez ASN planu EDF w kwestii działań naprawczych obejmujących m.in. zewnętrzne kontrole nadzorcze[41]. W sierpniu 2010 r. agencja regulacyjna ASN poinformowała o dalszych problemach ze spawami w stalowych okładzinach drugiej obudowy bezpieczeństwa[32]. W listopadzie 2018 ogłoszono, że trwają prace kontrolne i naprawcze w spawach, przewiduje się, że paliwo zostanie załadowane do reaktora w IV kwartale 2019 roku[36].

Taishan 1 i 2[edytuj | edytuj kod]

Elektrownia jądrowa Taishan, składająca się z dwóch reaktorów EPR, każdy z nich, o mocy cieplnej reaktora 4590 MW, mocy elektrycznej generatora (moc brutto) 1750 MW, dostarczając do sieci energetycznej (moc netto) 1660 MW. Dwa reaktory Taishan są w stanie dostarczyć chińskiej sieci energetycznej do 24 TWh energii elektrycznej[3].

W 2006 r. odbył się przetarg w sprawie budowy czterech nowych reaktorów EPR w Chinach[42] Koncern Constellation Energy próbował wprowadzić EPR także na rynek Stanów Zjednoczonych. W kwietniu 2006 r. Areva przegrała przetarg o budowę czterech reaktorów AP1000 z Westinghouse Electric Company, ponieważ odmówiła transferu know-how i technologii do Chin. W lutym 2007 r. Areva wygrała inną transakcję o wartości około 5 miliardów euro, na budowę dwóch innych reaktorów zlokalizowanych w Taishan, w prowincji Guangdong w południowych Chinach, pomimo utrzymania wcześniejszych warunków[43]. Lokalnym partnerem projektu jest China Guangdong Nuclear Power Company. W listopadzie 2007 r. francuski prezydent Nicolas Sarkozy podpisał warty 12 miliardów dolarów kontrakt, który pozwala na budowę trzeciego i czwartego reaktora EPR w Chinach[44].

Postępy[edytuj | edytuj kod]

Budowa pierwszego reaktora w Taishan rozpoczęła się oficjalnie 18 listopada 2009 r., a drugiego 15 kwietnia 2010 r.[45]

Według przewidywań budowa każdego reaktora potrwa 46 miesięcy, a więc przebiegać znacznie szybciej i niższym kosztem w porównaniu z dwoma reaktorami EPR w Finlandii i Francji[46].

Kluczowe etapy uruchamiania elektrowni jądrowej w Taishan[3]:

  • Blok 1:
    • 10 kwietnia 2018 – zezwolenie na załadunek paliwa
    • 6 czerwca 2018 – pierwsza reakcja łańcuchowa
    • 29 czerwca 2018 – pierwsze podłączenie do sieci energetycznej
    • 13 grudnia 2018 – rozpoczęcie komercyjnej eksploatacji
  • Blok 2
    • 12 kwietnia 2019 – zezwolenie na załadunek paliwa
    • 30 maja 2019 – pierwsza reakcja łańcuchowa
    • 23 czerwca 2019 – pierwsze podłączenie do sieci energetycznej
    • 7 września 2019 – rozpoczęcie komercyjnej eksploatacji.

Planowane elektrownie EPR[edytuj | edytuj kod]

Abu Dhabi[edytuj | edytuj kod]

W marcu 2008 r. francuski prezydent Nicolas Sarkozy osiągnął porozumienie z rządem Zjednoczonych Emiratów Arabskich, które „zarysowuje ramy współpracy dla badania i możliwego użycia energii jądrowej w celach pokojowych”. Porozumienie to nie stanowiło umowy w sprawie budowy reaktora EPR przez żaden z francuskich koncernów nuklearnych, Total S.A., SUEZ czy Arevę[47]. W maju 2009 r. prezydent USA Barack Obama podpisał podobne porozumienie z ZEA. Porozumienie, które nie zostało jeszcze ratyfikowane przez amerykański Kongres, zobowiązuje Stany Zjednoczone do udzielenia pomocy w rozwoju pokojowego programu energii nuklearnej w ZEA. Porozumienie nie obejmowało kontraktów na budowę reaktorów ani gwarancji przyznania ich jakiemukolwiek amerykańskiemu przedsiębiorstwu[48]. W grudniu 2009 r. Zjednoczone Emiraty Arabskie odrzuciły zarówno amerykańskie, jak i francuskie oferty, i przyznały kontrakt na budowę czterech reaktorów (nie typu EPR) APR-1400 południowokoreańskiej grupie: Korea Electric Power Corporation, Hyundai Engineering and Construction, Samsung i Doosan Heavy Industries. Po przegraniu tego przetargu, Areva rozważa, czy oprócz EPR nie budować mniejszych i prostszych reaktorów drugiej generacji dla państw, które dotychczas nie korzystały z energii jądrowej[49]. Na początku 2015 żaden reaktor EPR nie był budowany w ZEA[50].

Francja[edytuj | edytuj kod]

Drugi francuski reaktor EPR był planowany w Penly. Prace budowlane miały się rozpocząć w 2012 r., a ich zakończenie było planowane na 2017 rok[51]. W związku z katastrofą elektrowni w Japonii, partia Zielonych we Francji w 2011 domagała się referendum w sprawie odstąpienia od energii jądrowej. Ówczesny współprzewodniczący Grupy Zielonych w Parlamencie Europejskim Daniel Cohn-Bendit postulował powstrzymanie programu rozbudowy energetyki atomowej, zamknięcie istniejących siłowni i wspieranie sektora energii odnawialnych, wskazując m.in. na kwestie bezpieczeństwa[52]. W 2010 EdF wstrzymała plany budowy elektrowni Penly 3 i wskazała, że nie planuje budowy żadnej elektrowni jądrowej do 2025 roku. Kraj czerpie obecnie 75% energii z atomu a przyjęty program ma obniżyć ten poziom do 50% w 2025 roku dzięki podnoszeniu efektywności energetycznej i rozwoju OZE[53]. Średnia wieku elektrowni to 30 lat[54].

Wielka Brytania[edytuj | edytuj kod]

EDF oznajmiło, że we współpracy z Arevą zaproponuje rządowi Wielkiej Brytanii własny model reaktorów nuklearnych EPR[55]. Reaktor EPR jest jednym z dwóch reaktorów podlegającym procesowi zasadniczej oceny bezpieczeństwa (Generic Design Assessment), przeprowadzanej przez Health and Safety Executive. Drugim jest reaktor AP1000 Westinghouse[56]. Przedsiębiorstwo energetyczne EDF, w dużej mierze zdominowane przez państwo francuskie, chce zbudować 4 nowe reaktory EDF w Wielkiej Brytanii, co jest przedmiotem odpowiedniej analizy finansowej. Rząd uważa, że należy ustalić bazowe ceny węgla, aby zachęcić EDF do przeznaczenia funduszy na ten projekt[57]. Brytyjski dozór jądrowy (Nuclear Installations Inspectorate), oddział Health and Safety Executive, oraz zespół ewaluacyjny Generic Design Assessment oczekują, że w czerwcu 2011 r. zostanie wydane potwierdzenie przyjęcia tymczasowego projektu EPR (DAC), a niektóre sprawy dotyczące kontroli EPR i systemów obsługujących pozostawione będą do późniejszego rozwiązania[58]. Na początku 2015 żaden reaktor EPR nie był budowany w Wielkiej Brytanii[59].

Stany Zjednoczone[edytuj | edytuj kod]

Obok AP1000 i ESBWR, amerykański EPR jest jednym z głównych konkurentów dla następnej generacji elektrowni jądrowych w Stanach Zjednoczonych. Obecnie jest w trakcie procesu przeglądowego Design Certification Application Review w amerykańskiej Nuklearnej Komisji Regulacyjnej (NRC), a według przewidywań wniosek o zaaprobowanie ostatecznego projektu i zatwierdzenie standardów ma zostać złożony 14 grudnia 2007 r. Przedsiębiorstwa UniStar, Amarillo Power, PPL Corp oraz AmerenUE zapowiedziały, że w 2008 r. wypełnią wniosek o licencję na budowę i obsługiwanie amerykańskiego reaktora EPR w Callaway. UniStar wypełnił częściowy wniosek w lipcu 2007 r. dla proponowanej trzeciej jednostki w elektrowni jądrowej Calvert Cliffs w stanie Maryland. Zarówno UniStar, jak i Amarillo Power wyraziły zainteresowanie budową dwóch reaktorów, podczas gdy AmerenUE przedstawił plany tylko dla jednego reaktora. W październiku 2008 r. Areva ogłosiła, że podejmie współpracę z amerykańską firmą z branży obrony Northtrop Grumman w celu budowy w porcie Northtrop Grumman w Wirginii obiektu zajmującego się konstrukcją modułów i zespołów dla reaktorów EPR. Przedsiębiorstwo o wartości 380 milionów ruszy w 2012 r.[60][61] W kwietniu 2009 r. władze legislacyjne Missouri zainterweniowały w fazie wstępnej, skłaniając AmerenUE do zawieszenia planów budowy reaktora. W lipcu 2010 r. grupa Constellation Energy obcięła dofinansowanie dla UniStar na elektrownię jądrową Calvert Cliffs z powodu niepewności gwarancji kredytowych udzielanych przez amerykański Departament Energii[62], a następnie wycofała się z projektu[63]. Na początku 2015 żaden reaktor EPR nie był budowany w USA[64].

Indie[edytuj | edytuj kod]

W lutym 2009 r. Nuclear Power Corporation of India podpisała memorandum o porozumieniu (memorandum of understanding, MOU) z Arevą w sprawie budowy dwóch reaktorów o mocy 1650 MWe w Jaitapur w Maharasztrze. Na początku 2015 roku żaden reaktor EPR nie był budowany w Indiach[65].

Włochy[edytuj | edytuj kod]

24 lutego 2009 r. Włochy i Francja podpisały porozumienie o rozwoju, budowie i wstępnym rozmieszczeniu czterech elektrowni jądrowych EPR we Włoszech, z których pierwsza miała ruszyć w 2020 r. Celem było pokrycie 25% krajowego zapotrzebowania na energię elektryczną produkcją energii nuklearnej, co miało doprowadzić do zmniejszenia zależności Włoch od importu paliw kopalnych. W czerwcu 2011 roku obywatele zdecydowali w ogólnokrajowym referendum, że Włochy pozostaną krajem bez elektrowni jądrowych[66], natomiast uniezależnienie od importu paliw kopalnych realizują poprzez rozwój odnawialnych źródeł energii[67].

Kontrowersje w branży nuklearnej[edytuj | edytuj kod]

W kwietniu 2011 r. prokuratura w Norymberdze wysunęła zarzuty wobec niemieckiego oddziału Areva NP należącego do koncernu Areva, największego dostawcy urządzeń i usług dla energetyki jądrowej na świecie[68]. Osiem osób, w tym pięciu obecnych i byłych pracowników niemieckiej Arevy, podejrzewa się o korupcję i sprzeniewierzenie, polegające na wykorzystywaniu środków firmy za granicą w celu uzyskania przewagi nad konkurentami. O ile śledztwo dotyczy spółki współpracującej z Areva, to może niekorzystnie odbić się na popularności całego koncernu.

Podobne śledztwa wytoczono także wobec konkurentów Arevy. W 2008 roku Siemens AG zapłacił 1,6 mld dolarów w ramach ugody w związku z podejrzeniami o korupcję w Stanach Zjednoczonych i Europie, a w 2010 r. w oddzielnym procesie o łapownictwo aresztowano trzech dyrektorów wykonawczych koncernu Alstom SA[68].

Rozwój energetyki jądrowej może zostać powstrzymany także w wyniku nieprawidłowości w japońskim sektorze nuklearnym ujawnionych przez WikiLeaks. „Guardian” opublikował, że zdaniem posła Taro Kono japońskie resorty gospodarki, handlu i przemysłu utrzymują przestarzałe standardy radioaktywności, hamują rozwój sektora energii odnawialnych, nie rozwiązały kwestii składowania odpadów oraz tuszowały fakty dot. incydentów atomowych oraz rzeczywistych kosztów i wad elektrowni nuklearnych[69].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ GWd/t: gigawat* doba na tonę – wypalenie paliwa, ilość energii cieplnej uzyskiwanej z paliwa jądrowego w przeliczeniu na sam uran.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Second new reactor for France. World Nuclear News, 2008-07-03. [dostęp 2008-07-03].
  2. ↑ https://archive.is/20090201081349/http://www.areva.com/servlet/cp_30_01_09_epr-c-PressRelease-cid-1233262804383-en.html Areva zawiadamia o dwóch nowych reaktorach EPR we Francji.
  3. ↑ a b c The second EPR reactor at China’s Taishan nuclear power plant about to enter into commercial operation. [dostęp 2019-09-11].
  4. ↑ The Path of Greatest Certainty – Areva (en).
  5. ↑ EPR – Les principales caractéristiques du futur réacteur – rapport du Sénat.
  6. ↑ a b New Build Field Report. Areva, 2010-10-06. s. 4. [dostęp 2011-03-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-21)].
  7. ↑ UK EPR Safety, Security and Environmental Report – submission to UK Health and Safety Executive. Areva NP i EDF, 2007. [dostęp 2008-04-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-22)].
  8. ↑ Andrew Teller: The EPR Reactor: Evolution to Gen III+ based on proven technology. Areva, 2010-02-02. [dostęp 2010-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-31)].
  9. ↑ EPR – Areva brochure. Areva NP, maj 2005. [dostęp 2008-01-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-08)].
  10. ↑ EPR Level 1 Probabilistic Safety Assessment. Autor: UK EPR.
  11. ↑ Union of Concerned Scientists: Nuclear Power in a Warming World. [dostęp 2008-10-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-06-11)].
  12. ↑ a b Long-delayed Olkiluoto 3 nuclear reactor to go online in January 2020. [dostęp 2019-01-06].
  13. ↑ Regulator reports as OL3 delays reach one year, 19 July 2006, by „Nuclear Engineering International”.
  14. ↑ Concrete composition delays Finland’s Olkiluoto 3, „Nuclear Engineering International”, 9.05.2006.
  15. ↑ Areva’s first half results hit by Olkiluoto 3 delays, 2.10.2006, „Nuclear Engineering International”. neimagazine.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)]..
  16. ↑ Areva to take 500 mln eur charge for Finnish reactor delay. forbes.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-03)]., „Forbes”, 5.12.2006.
  17. ↑ Nuclear industry revival hits roadblocks, „New Scientist”, data 2007-06-29, data dostępu 2007-07-05.
  18. ↑ Dates revised again for Olkiluoto 3, „World Nuclear News”, 10.08.2007.
  19. ↑ Nuclear industry’s flagship plant delayed again, Huliq, 2007-08-11.
  20. ↑ Alan Katz: Nuclear Bid to Rival Coal Chilled by Flaws, Delay in Finland. Bloomberg, 2007-09-05. [dostęp 2008-06-17].
  21. ↑ AP: 3-year delay expected at Finnish nuclear plant. International Herald Tribune, 2008-10-17. [dostęp 2008-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-20)].
  22. ↑ Peggy Hollinger: Areva in talks with TVO over EPR delays. Financial Times, 2008-10-16. [dostęp 2008-10-17].
  23. ↑ Sakari, Suoninen: Finland nuclear reactor costs headed to arbitration – TVO. Reuters, 2008-12-31. [dostęp 2009-01-05].
  24. ↑ a b U.K. Expert: U.S. is Not Losing International ‘Race’ on Nuclear Power With France and Other Nations. news.prnewswire.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-01)]..
  25. ↑ Peggy Hollinger: Finnish reactor provisions hit Areva profits. Financial Times, 2009-08-31. [dostęp 2009-09-01].
  26. ↑ Olkiluoto 3: EPR dome installed. AREVA NC, 2009-08-06. [dostęp 2009-11-01].
  27. ↑ AREVA – Olkiluoto 3 : EPR dome installed. YouTube, 2008-08-10. [dostęp 2009-11-29].
  28. ↑ Dorothy Kosich: S&P downgrades French nuclear-uranium giant AREVA on weakened profitability. Mineweb, 2010-06-29. [dostęp 2010-07-06].
  29. ↑ World Nuclear News: Olkiluoto 3 startup pushed back to 2018.
  30. ↑ „Nuclear Engineering International”. Flamanville 3 concrete poured.
  31. ↑ EDF Official Site – Flamanville 3. energy.edf.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-30)]..
  32. ↑ a b Tara Patel: French Nuclear Watchdog Says EDF Has Problems With Flamanville EPR Liner. Bloomberg, 2010-08-30. [dostęp 2010-08-31].
  33. ↑ EDF delays Flamanville 3 EPR project. [w:] Nuclear Engineering International [on-line]. 2011-07-20. [dostęp 2011-07-21].
  34. ↑ Le coût de l’EPR de Flamanville encore revu à la hausse. [w:] Le Monde [on-line]. 2012-12-03. [dostęp 2012-12-04].
  35. ↑ EDF in fresh delay for flagship nuclear plant, Financial Times.
  36. ↑ a b EDF revises schedule, costs of Flamanville EPR. [dostęp 2019-01-06].
  37. ↑ Nuclear Engineering International: French protests over EPR. 2007-04-03. [dostęp 2007-04-10].
  38. ↑ Nuclear Engineering International: Greenpeace assault on EPR. 2007-05-01. [dostęp 2007-05-16].
  39. ↑ Geoffrey Lean, Jonathan Owen: Defects found in nuclear reactor the French want to build in Britain. The Independent, 2008-04-13. [dostęp 2004-04-19].
  40. ↑ French nuke body partly halts work on new reactor. Reuters, 2008-05-27. [dostęp 2008-05-27].
  41. ↑ EdF allowed to continue concreting. World Nuclear News, 2008-06-20. [dostęp 2008-06-21].
  42. ↑ Foreign energy giants bid for China’s nuclear contracts, 12.09.2004, „People’s Daily”.
  43. ↑ Signing of Areva EPR order in China delayed – French source. „Forbes”, 2007-07-30. [dostęp 2007-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-15)].
  44. ↑ „Nuclear Engineering International”. Record-breaking deal for Areva/China Guangdong.
  45. ↑ PRIS database: China, People’s Republic of: Nuclear Power Reactors. Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA). [dostęp 2010-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-20)].
  46. ↑ Tara, Patel, Francois de Beaupuy: China Builds Nuclear Reactor for 40% Less Than Cost in France, Areva Says. Bloomberg. [dostęp 2010-12-02].
  47. ↑ UAE endorses France nuclear deal – Joel Bowman – „BBC News” 10.03.2008.
  48. ↑ Despite Torture Video, U.S. and Emirates Sign Key Pact – Mark Landler – „The New York Times” – 21.05.2009.
  49. ↑ Peggy Hollinger: Areva considers producing cheaper reactors. Financial Times, 2010-01-15. [dostęp 2010-01-19].
  50. ↑ World Nuclear Association: Nuclear Power in the UAE.
  51. ↑ World Nuclear News: New French nuclear to include oil interest. 2009-01-30. [dostęp 2009-01-31].
  52. ↑ Francuscy zieloni chcą atomowego referendum.
  53. ↑ World Nuclear Association: Nuclear Power in France.
  54. ↑ Average age of nuclear reactors in selected countries.
  55. ↑ RPT EDF says will propose EPR nuclear reactors to UK in partnership with Areva. Forbes.com, 2007-05-23. [dostęp 2007-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-15)].
  56. ↑ New Nuclear Power Stations – Progress so far. Health and Safety Executive. [dostęp 2009-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-01)].
  57. ↑ Tim Webb: Families face nuclear tax on power bills. The Guardian, 2009-10-19. [dostęp 2009-10-22].
  58. ↑ In reactor pre-licencing review, UK regulator prepares for unresolved issues. Nuclear Engineering International, 2010-11-11. [dostęp 2010-11-11].
  59. ↑ World Nuclear Association: Nuclear Power in the United Kingdom.
  60. ↑ World Nuclear News: Dedicated nuclear component factory. 2008-10-24. [dostęp 2009-01-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-19)].
  61. ↑ Sonal Patel: AREVA inches closer to U.S. EPR construction. 2008-12-01. [dostęp 2009-01-31].
  62. ↑ Peter Behr: A Late Scramble to Fund ‘Nuclear Renaissance’ Kick-Start. New York Times, 2010-07-30. [dostęp 2010-07-30].
  63. ↑ Peggy Hollinger: Energy: Cooling ambitions. Financial Times, 2010-10-19. [dostęp 2010-10-29].
  64. ↑ World Nuclear Association: Nuclear Power in the USA.
  65. ↑ World Nuclear Association: Nuclear Power in India.
  66. ↑ Włosi rezygnują z atomu, Rzeczpospolita. ekonomia.rp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-25)]..
  67. ↑ Forum Ekonomiczne: Polityka energetyczna Włoch. forum-ekonomiczne.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)]..
  68. ↑ a b Areva’s German Offices Raided by Prosecutors in Bribery Probe.
  69. ↑ WikiLeaks: rząd Japonii ukrywał incydenty nuklearne.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Europejski_Reaktor_Ciśnieniowy&oldid=71418741”