Falkirk Wheel
56°00′01″N 003°50′30″W/56,000278 -3,841667
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Dane techniczne | |
| Różnica poziomów |
24 m |
| Rodzaj napędu |
elektryczny |
Położenie na mapie Falkirk  | |
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii  | |
Położenie na mapie Szkocji  | |
| 56°00′01″N 003°50′30″W/56,000278 -3,841667
| |
| Strona internetowa | |
Falkirk Wheel (pol. „diabelski młyn z Falkirk”[a]) – podnośnia obrotowa, służąca do transportu jednostek pływających pomiędzy kanałem Forth and Clyde, a kanałem Union o różnicy poziomów 24 m. Nazwana od pobliskiej miejscowości Falkirk w centralnej Szkocji.
22 maja 2002 roku królowa Elżbieta II otworzyła obiekt w trakcie obchodów Złotego Jubileuszu swego panowania. Otwarcie odbyło się z miesięcznym opóźnieniem, spowodowanym przedwczesnym otwarciem śluz przez wandali[1].
Zasada działania[edytuj | edytuj kod]
Różnica poziomów pomiędzy dwiema taflami wody wynosi 24 m[b]. „Diabelski młyn z Falkirk” zaprojektowała brytyjska firma Butterley Engineering (ang.). Średnica koła śluzy wynosi 35 m. Kształt ramion windy śluzy został zaprojektowany w nawiązaniu do kształtu celtyckiego dwuostrzowego topora – labrysa. Każde z dwóch równoległych ramion windy mieści obrotowo zamocowaną „gondolę” – dok o długości 25 m i pojemności 300 m³ wody, wyposażony w wodoszczelne wrota, do którego wpływa statek. Woda wraz ze statkiem łącznie waży 600[c] ton (wraz ze śluzowanymi jednostkami)[2]. Utrzymanie gondol – doków w poziomie podczas obrotu zapewnia przekładnia zębata. Windę zaprojektowano do pracy przy obciążeniu wiatrem do 13,8 m/s[3] (≤ 6° B). Czas cyklu śluzowania wynosi ok. 15 min – obrotu o 180° 5,5 min[4][5], szybciej niż pokonanie pochylni o podobnej różnicy poziomów[6]. Napęd śluzy należy do wysoce ekonomicznych. Zastosowano przekładnię z instalacją hydrauliczną: silnik hydrauliczny uruchamiany pompą hydrauliczną napędzaną silnikiem elektrycznym o mocy 22,5 kW. Całkowite zużycie energii na 1 cykl śluzowania, tj. 4 min pracy silnika, potrzebnej do wprowadzenia w ruch koła śluzy wynosi 1,5 kWh.
Zdjęcia[edytuj | edytuj kod]
-
-
-
kolejne fazy obrotu Falkirk Wheel -
-
-
panorama Falkirk Wheel -
szczegóły mechanizmu przekładni obrotu gondoli – doku -
widok wejścia do gondoli – doku w górnym położeniu od strony wejścia do akweduktu
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dosłownie „koło z Falkirk” lepiej oddaje pol. „diabelski młyn z Falkirk”. Ang. Falkirk Wheel – nawiązuje do ang. terminu oznaczającego „diabelski młyn” – ang. Ferris Wheel pochodzące od nazwiska konstruktora pierwszego „diabelskiego młyna” w Chicago, 1893 r. George’a Washingtona Gale’a Ferrisa, Jr. (ang.).
- ↑ Zbliżoną różnicę poziomów 24,20 m posiada pochylnia „Oleśnica” na Kanale Elbląskim w Polsce; jest to mniej więcej tyle, ile wysokość ośmiokondygnacyjnego budynku.
- ↑ Zgodnie z prawem Archimedesa, statek wpływający do doku – „gondoli”, wypiera tyle wody, ile sam waży. Podczas jałowego cyklu obrotu (bez statków) gondole wypełnione wodą również obciążone ciężarem 300 ton, co zapewnia stałość obciążeń działających na ramiona windy.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wheel back on roll after vandalism repair work news.scotsman.com, 14 October 2002. [Dostęp 18 września 2010].
- ↑ strona oficjalna śluzy Falkirk Wheel: schemat działania windy wraz z systemem obracania ramion i gondoli. [dostęp 2008-11-17]. (ang.).
- ↑ Podstawowe dane i wyniki obliczeń za stroną producenta wykorzystanego w obliczeniach oprogramowania: MES: opis obliczeń obciążeń i podstawowe dane techniczne ze strony opisu projektu „Falkirk Wheel”. [dostęp 2008-11-20]. (ang.).
- ↑ Tj. w ciągu 1 min. ramiona obracają się o 1/8 obwodu koła.
- ↑ strona oficjalna śluzy Falkirk Wheel: filmy ukazujące działanie windy. [dostęp 2008-11-17]. (ang.).
- ↑ Rejonowy Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku: parametry pochylni „Oleśnica” na Kanale Elbląskim – czas przejazdu ok. 20 – 30 min.. [dostęp 2010-04-22]. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- strona Falkirk Wheel. [dostęp 2008-11-17]. (ang.).
- szczegóły projektu Falkirk Wheel. [dostęp 2008-11-17]. (ang.).