Fenomenologia ducha

Fenomenologia ducha Die Phänomenologie des Geistes
Strona tytułowa pierwszego wydania (1807)
Autor	Georg Wilhelm Friedrich Hegel
Tematyka	filozofia
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Bamberg, Würzburg
Język	niemiecki
Data wydania	1807
Wydawca	Joseph Anton Goebhardt
Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego	1963-65
Wydawca	Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Przekład	Adam Landman

Fenomenologia ducha (niem. Die Phänomenologie des Geistes) – jedno z najważniejszych dzieł filozoficznych G. W. F. Hegla i całej europejskiej historii filozofii, wydane w 1807 roku.

Przed wydaniem tego dzieła Hegel szedł ręka w rękę z Schellingem, ale w Fenomenologii ducha wyzwolił się ostatecznie od wpływu Schellinga i stworzył własny oryginalny system filozoficzny.

Zagadnienia Fenomenologii ducha zostały następnie przez Hegla podsumowane w Encyklopedii nauk filozoficznych (wydanej w 1817 roku), w której to znalazły się jako część "Ducha subiektywnego" w ramach ogólnej "Filozofii ducha" (w skład której wchodzą także "Duch obiektywny" i "Duch absolutny").

Struktura dzieła

• Przedmowa
• Wstęp
• Świadomość – składa się z następujących 3 rozdziałów: „Pewność zmysłowa, czyli 'to oto' i mniemanie”, „Postrzeżenie, czyli rzecz i złudzenie” i „Siła i rozsądek, zjawisko i świat nadzmysłowy”.
• Samowiedza – rozpoczyna się od rozważań na temat „O prawdzie pewności samego siebie” i składa się z 2 rozdziałów: „Samoistność i niesamoistność samowiedzy, panowanie i niewola” oraz „Wolność samowiedzy; stoicyzm, sceptycyzm i świadomość nieszczęśliwa”. To właśnie w dziale Samowiedza zawarta jest słynna heglowska konstrukcja dialektyki pana i niewolnika.
• Rozum – składa się z następujących 3 rozdziałów: „Rozum obserwujący”, „Urzeczywistnianie się rozumowej samowiedzy przez nią samą” i „Indywidualność, która dla siebie samej jest realna sama w sobie i dla siebie”.
• Duch – składa się z następujących 3 rozdziałów: „Duch prawdziwy. Etyczność”, „Duch, który wyobcował się od siebie, kultura” i „Duch pewny samego siebie. Moralność”.
• Religia – składa się z następujących 3 rozdziałów: „Religia naturalna”, „Religia sztuki” i „Religia jawna”.
• Wiedza absolutna – przynosi rozważania podzielone na trzy części: „Prosta treść jaźni świadomej siebie jako bytu”, „Nauka jako pojmowanie siebie samej przez jaźń” i „Duch jako pojęcie w swym powrocie do bezpośredniości istniejącej”.

Polskie tłumaczenia

• Fenomenologia ducha. Adam Landman (tłum., wstęp i objaśnienia). T. I. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 485.
• Fenomenologia ducha. Adam Landman (tłum., wstęp i objaśnienia). T. II. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965, s. 475.
• Fenomenologia ducha. Światosław Florian Nowicki (tłum.). Warszawa: Fundacja Aletheia, 2002, s. 659. ISBN 83-87045-94-2.

Zobacz też

• Dialektyka pana i niewolnika

Bibliografia

• Michał Owsiannikow: „Fenomenologia ducha” — „prawdziwe źródło” i „tajemnica filozofii heglowskiej”. W: Michał Owsiannikow: Filozofia Hegla (Tyt. oryg.: Filosofiâ Gegelâ). przeł. z ros. Zbigniew Kuderowicz. Warszawa: Książka i Wiedza, 1965, s. 65–126. 444, [4] s. : err. ; 23 cm.