Przejdź do zawartości

Filirea

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Filirea
Ilustracja
Phillyrea angustifolia
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

oliwkowate

Rodzaj

filirea

Nazwa systematyczna
Phillyrea L.
Sp. Pl. 7. 1753[3]
Typ nomenklatoryczny

Chionanthus virginicus L.[4]

Phillyrea latifolia

Filirea (Phillyrea L.) – rodzaj roślin należący do rodziny oliwkowatych. Obejmuje dwa gatunki[3]. Filirea szerokolistna P. latifolia jest rozpowszechniona w basenie Morza Śródziemnego od Portugalii po Bliski Wschód, filirea wąskolistna P. angustifolia występuje w zachodniej części obszaru śródziemnomorskiego, sięgając na wschodzie do Algierii, bałkańskich wybrzeży Morza Adriatyckiego, Tyrolu i Szwajcarii[5]. Oba gatunki rosną w zaroślach i lasach typowej dla strefy śródziemnomorskiej roślinności twardolistnej, w tym zwłaszcza w makii[5]. Kwitną w maju i czerwcu[5], słabo pachnące kwiaty zapylane są przez owady[6].

Są to wolno rosnące, zimozielone krzewy i niskie drzewa, które uprawiano jako ozdobne, zwłaszcza w dawnych ogrodach na obszarach zachodniej Europy o łagodnym, oceanicznym klimacie. Są długowieczne i często pozostają jako rośliny wskaźnikowe dla dawnych parków i ogrodów, podczas gdy współcześnie zastępowane są w uprawie przez zróżnicowane gatunki zimozielone pochodzące z różnych kontynentów[6]. Poza walorami ozdobnymi wykorzystywane były także jako źródło drewna[7].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Krzewy i niewielkie drzewa osiągające ok. 10 m wysokości[6] (większą wysokość osiąga filirea szerokolistna, podczas gdy wąskolistna osiąga do 3 m)[5]. Oba gatunki gęsto rozgałęzione[5].
Liście
Zimozielone, naprzeciwległe[6][5], o blaszkach lancetowatych i całobrzegich lub słabo ząbkowanych u filirei wąskolistnej albo lancetowatych do owalnych i zwykle ostro piłkowanych u szerokolistnej[5].
Kwiaty
Obupłciowe[6], zebrane w wyrastające w kątach liści krótkie kwiatostany groniaste i kłosokształtne. Kielich drobny, składa się z 4 działek zrośniętych u nasady, z działkami zaokrąglonymi. Płatki korony są cztery, u nasady są zrośnięte w krótką rurkę, łatki są rozpostarte, białe lub zielonkawe. Pręciki są dwa osadzone na krótkich nitkach, ale wystają zwykle z rurki korony[6][5]. Zalążnia jest górna i dwukomorowa, w każdej komorze rozwijają się dwa zalążki[6]. Szyjka słupka jest krótka, zakończona dwudzielnym znamieniem[5].
Owoce
Mięsiste pestkowce po dojrzeniu fioletowe do ciemnoniebieskich z pojedynczym, dużym nasionem[6].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny oliwkowatych (Oleaceae), a w jej obrębie z plemienia Oleeae[8].

Wykaz gatunków[3]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2022-04-11] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-04-11] (ang.).
  3. a b c Phillyrea L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-11].
  4. Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-09].
  5. a b c d e f g h i Josef Reichholf, Gunter Steinbach (red.), Drzewa, krzewy: wielka encyklopedia, Warszawa: MUZA, 1995, s. 320, ISBN 83-7079-440-8, OCLC 749857544.
  6. a b c d e f g h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 413. ISBN 0-333-73003-8.
  7. David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 706, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  8. Genus Phillyrea L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-04-11].