Fruczak trutniowiec
| Hemaris tityus | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
fruczak trutniowiec | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
Fruczak trutniowiec (Hemaris tityus) – gatunek motyla z rodziny zawisakowatych (Sphingidae). Ten motyl, systematycznie przyporządkowany do motyli nocnych, lata w ciągu dnia.
Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]
Zachodnia i środkowa część Palearktyki[1]. W Polsce podawany już na początku XX wieku[2], znany niemal z całego kraju[3][4][5].
Cechy[edytuj | edytuj kod]
Rozpiętość skrzydeł tego motyla wynosi ok. 38–42 mm. Zachowaniem przypomina kolibra, ponieważ spija nektar z kielicha kwiatów za pomocą ssawki, unosząc się w powietrzu, czasem siedzi na roślinie łudząco przypominając trzmiela. Głowa, tułów i odwłok tworzą krępe ciało pokryte włoskami. Odwłok u nasady oliwkowozółty, z ciemnobrunatną lub czarną przepaską w środku, zaś w tylnej części jest rudy[1]. Skrzydła przezroczyste z widocznymi czarnymi żyłkami i czarną wąską obwódką przy zewnętrznym brzegu[1].
-
Hemaris tityus ♂ -
Hemaris tityus ♂ △ -
Hemaris tityus ♀ -
Hemaris tityus ♀ △
Środowisko[edytuj | edytuj kod]
Habitat tego niewielkiego zawisaka to nawapienne murawy kserotermiczne[6], śródleśne łąki, polany, ugory, przydroża[1], przytorza a nawet ogródki przydomowe.
Pojaw stadiów i rośliny żywicielskie[edytuj | edytuj kod]
Dorosłe osobniki (imagines) spotykane są od pierwszej dekady maja do pierwszej dekady lipca, czasem bywa druga generacja od prawie końca lipca do drugiej dekady sierpnia[1]. Larwy (gąsienice), przeważnie na roślinach żywicielskich, obserwuje się w czerwcu do września[7].
Gąsienica żeruje na driakwi gołębiej (Scabiosa columbaria), świerzbnicy leśnej (Knautia sylvatica)[1][7], świerzbnicy polnej (Knautia arvensis)[1], świerzbnicy (Knautia drymeia)[7], a także na czarcikęsie łąkowym (Succisa pratensis)[7][4]. Za roślinę żywicielską podaje się też szczeć sukienniczą[7] oraz przytulię właściwą (Galium verum) i wiciokrzew pospolity (Lonicera xylosteum)[4].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Jarosław Buszko: Atlas motyli Polski. Część II. Prządki, zawisaki, niedźwiedziówki. Warszawa: Image, 1997, s. 122-123. ISBN 83-85461-43-4.
- ↑ Jan Romaniszyn, Fryderyk Schille: Fauna Motyli Polski I. Prace monograficzne Komisyi Fizyograficznej. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1929, s. 193-194.
- ↑ Jarosław Buszko, Janusz Nowacki: The Lepidoptera of Poland – A distributional checklist. Polish Entomological Monographs Vol. I. Poznań – Toruń: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 2000, s. 86. ISBN 83-88518-03-8.
- ↑ a b c Krzysztof Jonko: Hemaris tityus (Linnaeus, 1758) w: Motyle Europy. [dostęp 2011-11-28]. (pol.).
- ↑ Zawisaki Polski. Baza Danych. Fruczak trutniowiec Hemaris tityus (L.). [dostęp 2011-11-28]. (pol.).
- ↑ Marcin Kutera: Ochrona fauny w: Andrzej Czylok, Marcin Kutera, Marceli Ślusarczyk, Andrzej Tyc, Jan, Maciej Waga Skały Kroczyckie i Podlesickie. Ochrona bioróżnorodności krajobrazu.. Zawiercie, Sosnowiec: TMZZ, ZPKWŚ, Sołectwo Podlesice, Wydział Nauk o Ziemi – Uniwersytet Śląski, 2009, s. 6-7. ISBN 978-83-928364-07.
- ↑ a b c d e Vladimír Bělín: Nočni Motýli České a Slovenské republiky / Nachtfalter der Tschechischen und Slowakischen Republik. Zlín: Kabourek, 2003, s. 101, tablica 15. ISBN 80-86447-02-2.