Górniak oliwkowy
| Aepeomys lugens[1] | |||
| (O. Thomas, 1896) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
górniak oliwkowy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Górniak oliwkowy[5] (Aepeomys lugens) – gatunek ssaka z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae), występujący w północnej Ameryce Południowej.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Górniak oliwkowy występuje endemicznie w Andach w zachodniej Wenezueli (Cordillera de Mérida)[6].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1896 roku brytyjski zoolog Oldfield Thomas nadając mu nazwę Oryzomys (?) lugens[2]. Holotyp pochodził z La Loma del Morro, na wysokości 3000 m, w pobliżu Méridy, w Wenezueli[7].
Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[6].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Aepeomys: gr. αιπος aipos, αιπεος aipeos „wysokość, szczyt”; μυς mus, μυος muos „mysz”[8].
- lugens: łac. lugens, lugentis „żałobny”, od lugere „opłakiwać”[9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Jest to mały gryzoń: długość ciała (bez ogona) 110–119 mm, długość ogona 114–127 mm, długość ucha 18–21 mm, długość tylnej stopy 20–30 mm; masa ciała 30–44,5 g[10][11]. Samce są średnio o 3,5% cięższe od samic[11] Górniak oliwkowy ma miękkie, aksamitne futro o oliwkowobrązowej barwie, nieco jaśniejsze od spodu ciała. Uszy są duże (17 mm), brązowe. Dłonie i stopy są smukłe, pokryte rzadkim brązowym futrem od wierzchu, u nasady pazurów białawe. Ogon jest brązowy od wierzchu i jaśniejszy po stronie spodniej[2]. Kariotyp zwierzęcia obejmuje 14 par chromosomów (2n=28), co wyraźnie odróżnia ten gatunek od górniaka brunatnego (Aepeomys reigi), który ma aż 22 pary chromosomów[7].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Spotykany na wysokości od 1900 do 3500 m n.p.m. Żyje w pierwotnych lasach mglistych, rzadziej w lasach wtórnych. Spotyka się go u stóp drzew i paproci drzewiastych, wśród omszonych i pokrytych porostami głazów, wśród roślin zielnych i paproci, na i w pobliżu leżących na dnie lasu konarów. Preferuje środowisko wilgotne[4].
Prowadzi samotny, nocny tryb życia, naziemny lub częściowo nadrzewny. Jest głównie owadożerny, zjada stawonogi i ich larwy oraz pierścienice. Rozmnaża się przez cały rok, chociaż najintensywniej w porze deszczowej. W miocie przeważnie rodzą się dwa młode, choć stwierdzano mioty liczące do siedmiu sztuk[4].
Populacja[edytuj | edytuj kod]
Górniak oliwkowy jest lokalnie liczny. Występuje w kilku obszarach chronionych. W przyszłości zagrożeniem może się stać dla niego utrata środowiska, ale na razie nie grozi mu to. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje go za gatunek najmniejszej troski[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Aepeomys lugens, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c O. Thomas. On new small Mammals from the Neotropical Region. „The Annals and Magazine of Natural History”. Sixth Series. 18, s. 306, 1896. (ang.).
- ↑ H.E. Anthony. A new species of Thomasomys from Venezuela. „American Museum novitates”. 548, s. 1, 1932. (ang.).
- ↑ a b c d M. Aguilera, Aepeomys lugens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-19] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 244. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 418. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Aepeomys lugens. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-19].
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 82, 1904. (ang.).
- ↑ lugens, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-19] (ang.).
- ↑ J. Ochoa G., M. Aguilera, V. Pacheco & P.J. Soriano. A new species of Aepeomys Thomas, 1898 (Rodentia: Muridae) from the Andes of Venezuela. „Zeitschrift für Säugetierkunde”. 66, s. 228-237, 2001.
- ↑ a b U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 483. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).