Gösta Nystroem

Gösta Nystroem
Data i miejsce urodzenia	13 października 1890 ; Silvberg(inne języki)
Pochodzenie	szwedzkie
Data i miejsce śmierci	9 sierpnia 1966 ; Särö(inne języki)
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor, malarz

Gösta Nystroem (ur. 13 października 1890 w Silvberg(inne języki) w regionie Dalarna, zm. 9 sierpnia 1966 w Särö(inne języki) w regionie Halland^[1]) – szwedzki kompozytor i malarz.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jego ojciec był organistą, nauczycielem muzyki i malarzem, udzielał synowi pierwszych lekcji harmonii, kontrapunktu oraz gry na fortepianie i organach^[2]. Uczył się prywatnie gry na fortepianie i harmonii u Lennarta Lundberga(inne języki) i Arona Bergensona(inne języki) w Sztokholmie^[1]^[2], następnie uczęszczał do seminarium nauczycielskiego w Strängnäs^[2]. Od 1913 do 1914 roku uczeń Andreasa Halléna, następnie w latach 1915–1919 studiował malarstwo i kompozycję w Kopenhadze^[2]. Po krótkim pobycie w Niemczech udał się w 1920 roku do Paryża, gdzie uczył się kompozycji u Vincenta d’Indy’ego i Leonida Sabaniejewa oraz dyrygentury u Camille’a Chevillarda^[1]. W 1931 roku wrócił do Szwecji^[2]. W latach 1932–1947 pisał jako krytyk muzyczny do Göteborgs Handels- och Sjöfartstidning^[2]. Od 1941 roku członek Królewskiej Akademii Muzycznej^[2]. W 1952 roku otrzymał medal „Litteris et Artibus”^[2]. Doktor honoris causa uniwersytetu w Göteborgu (1958)^[2].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Początkowo tworzył w stylistyce neoromantycznej, po pobycie w Paryżu zaadaptował środki właściwe impresjonizmowi, co widoczne jest zwłaszcza w utworach inspirowanych tematyką morską^[2]. W latach 30. zradykalizował swój język muzyczny, łącząc linearną polifonię ze współbrzmieniami wypełnionymi dysonansami oraz polirytmią^[2].

Jako malarz tworzył pejzaże o tematyce marynistycznej, inspirowane twórczością Piera della Francesca i Georges’a Braque’a^[2]. Jego prace były wystawiane w Sztokholmie, Kopenhadze i Paryżu^[2].

Ważniejsze kompozycje[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie materiałów źródłowych^[2])

Utwory orkiestrowe

6 symfonii (I „Sinfonia breve” 1931; II „Sinfonia espressiva” 1935, 2. wersja 1937; III „Sinfonia del mare” na sopran i orkiestrę do słów Ebby Lindqvista(inne języki) 1948; IV „Sinfonia shakespeariana” 1952; V „Sinfonia seria” 1963; VI „Sinfonia tramontana” 1965)
poematy symfoniczne Ishavet (1925) i Babels torn (1925)
Ouverture symphonique (1945)
suita Palettskrap (1950)
Rondo capriccioso na skrzypce i orkiestrę (1917, 2. wersja 1920)
Koncert altówkowy „Hommage à la France” (1940)
Sinfonia concertante na wiolonczelę i orkiestrę lub fortepian (1944)
Partita na flet, orkiestrę smyczkową i harfę (1953)
Koncert skrzypcowy (1954)
Concerto ricercante na fortepian i orkiestrę (1959)

Utwory kameralne

2 koncerty na orkiestrę smyczkową (I 1930, II 1955)
Rondo capriccioso na skrzypce i fortepian (1927)
2 kwartety smyczkowe (I 1956, II 1961)

Utwory fortepianowe

Valse solennelle (1914)
Valse marine (1920)
Regrets (1924; wersja na orkiestrę pt. Suite lyrique 1928)
Prélude pastoral (1960)

Utwory na chór a cappella

3 havsvisioner, słowa Elmer Diktonius, Ebba Lindqvist(inne języki) i Vilhelm Ekelund (1956)
Gofiner, słowa Claes Claesson (1966)

Utwory na głos i fortepian

Angest, cykl 8 pieśni do słów Pära Lagerkvista (1923–1928)
Som ett blommande mandelträd do słów Pära Lagerkvista (1927)
3 Singer ur Stormen do słów Williama Szekspira (1934)
3 kärleksvisor do słów Pieśni nad pieśniami, Andersa Österlinga i Pära Lagerkvista (1942)
Singer vid havet, cykl 5 pieśni do słów Ebby Lindqvista(inne języki) i innych (1942)
Brunnen do tekstu Jarla Hemmera(inne języki) (1944)
Att älska i vårens tid do słów Gösty Rybranta(inne języki) (1948)
På reveln, cykl 4 pieśni do słów Andersa Österlinga, Einara Malma(inne języki) i Ebby Lindqvista(inne języki) (1949)
Det lyse nat do słów Mogensa Lorentzena(inne języki) (1951)
Själ och landskap do słów Ebby Lindqvista(inne języki) (1952)

Utwory wokalno-instrumentalne

Lyssna, hjärta na sopran, alt, flet, triangel, mały gong i fortepian do słów Rabindranatha Tagore (1950)
Sommarmusik na sopran i orkiestrę kameralną do słów Einara Malma(inne języki) (1964)

Utwory sceniczne

opera radiowa Hen Armes penningar, libretto Bertil Malmberg(inne języki) według Selmy Lagerlöf (1958)
balet Ungersvennen och de sex prinsessorna (1951)
muzyka do sztuk teatralnych: Konungen według Pära Lagerkvista (1933), Stormen według Williama Szekspira (1934), Bödeln według Pära Lagerkvista (1934), Vävaren i Bagdad według Hjalmara Bergmana (1934), Vår ære og vår makt według Nordahla Griega (1935), Köpmannen I Venedig według Williama Szekspira (1936), muzyka do sztuki radiowej De blinda według Maurice’a Maeterlincka (1949)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2639. ISBN 0-02-865529-X.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 7. Część biograficzna n–pa. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2002, s. 125–126. ISBN 978-83-224-0808-7.

[baker-1] Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2639. ISBN 0-02-865529-X.

[encmuz-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 7. Część biograficzna n–pa. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2002, s. 125–126. ISBN 978-83-224-0808-7.

[1]

[2]