Gąsówka szarobrązowa
_Singer_41661.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gąsówka szarobrązowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Lepista luscina (Fr.) Singer Lilloa 22: 192 (1951) [1949] | |
Gąsówka szarobrązowa (Lepista luscina (Fr.) Singer) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lepista, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1818 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus luscinus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Rolf Singer w 1951 r.[1]
Ma 7 synonimów. Niektóre z nich:
- Austroclitocybe luscina (Fr.) Raithelh. 1990
- Melanoleuca luscina (Fr.) Métrod 1949[2].
Nazwę polską zarekomendował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica do 12 cm, za młodu wypukły z podwiniętym, lekko bruzdowanym brzegiem, później płaskowypukły z prostym brzegiem, czasami wklęsły. Powierzchnia sucha i gładka, czasami z drobnymi łuskami wokół środka, beżowa, szarobrązowa lub brązowa, często nierówna lub nakrapiana, czasem z owalnymi plamami ułożonymi w okrąg[4].
Gęste, przyrośnięte lub zbiegające, czasem ze słabo wyraźnym ząbkiem, o barwie od kremowej do jasnobeżowej, często u starszych okazów z bladoróżowym odcieniem[4].
Wysokość do 7 cm, cylindryczny, czasem rozszerzony lub zwężający się ku podstawie, stosunkowo gruby. Powierzchnia włóknista, biaława do beżowej[4].
Białawo-beżowy, gęsty i gruby, ale cienki na obwodzie kapelusza. Zapach mączysty lub nieokreślony, smak nieokreślony lub nieco nieprzyjemny[4].
Biladoróżowy. Zarodniki eliptyczne, 4,5–7 × 3–4,5 μm, pokryte drobnymi brodawkami[4].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji, Australii oraz na Nowej Zelandii i Tasmanii[5]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył 7 stanowisk[3], w późniejszych latach podano następne[6]. Najbardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[7].
Naziemny grzyb saprotroficzny. Występuje w lasach sosnowych wśród mchów, oraz wśród traw na pastwiskach w parkach, ogrodach, przy drogach. Jest grzybem jadalnym[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-04-29] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-04-29] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e Сиво-кафява леписта [online], manatarka.org [dostęp 2023-04-29] (bułg.).
- ↑ Występowanie Lepista luscina na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-04-29] (ang.).
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-04-29].
- ↑ Aktualne stanowiska góśówki szarobrązowej w Polsce [online] [dostęp 2023-04-29] (pol.).