Gerrit Achterberg
| |
| Data i miejsce urodzenia |
20 maja 1905 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
17 stycznia 1962 |
| Narodowość |
holenderska |
| Język |
niderlandzki |
| Dziedzina sztuki |
sonet, oda, poemat |
Gerrit Achterberg (ur. 20 maja 1905 w Langbroek, 17 stycznia 1962 w Leusden) – poeta holenderski. Związany z dwoma czasopismami literackimi: Opwaartsche Wegen (1923-1940) i Criterium (1940-1949).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie chłopskiej wyznania kalwińskiego. W latach 1927–1933 był nauczycielem. Później zmieniał kilkakrotnie pracę z powodów zaburzeń psychicznych. 1938-1944 poddany przymusowo leczeniu psychiatrycznemu w związku ze skutkami jego patologicznej agresywności. Przyczyną poddania go leczeniu było zamordowanie w 1937 kobiety, u której wynajmował pokój. Postrzelił wówczas także jej 16-letnią córkę, a cała sprawa miała podtekst erotyczny. Skazany na 1,5 roku pozbawienia wolności. Wkrótce po wojnie (1946) wziął ślub. W tym okresie utrzymywał się jedynie ze zdobywanych z trudem prac zleconych. Do końca roku 1955 był objęty nadzorem sądowym. Pomimo tego otrzymał wówczas zamówienie rządowe na napisanie tomu wierszy. Dramatyczne losy pisarza powoli zmieniały recepcję jego utworów, a jednocześnie były silnym impulsem i inspiracją dalszej twórczości.
Wybrane utwory (chronologicznie)
[edytuj | edytuj kod]- 1925 – De zangen van twee twintigers
- 1931 – Afvaart (Odpłynięcie)
- 1939 – Eiland der ziel (Wyspa duszy)
- 1940 – Dead end (Ślepa uliczka)
- 1941
- Osmose (Osmoza)
- Thebe (Teby)
- 1943
- Huis (Dom)
- Reiziger doet Golgotha (Podróżny zalicza Golgotę)
- 1944
- Eurydice (Eurydyka)
- Morendo (Zamierająco [termin muz.])
- Sintels (Żużel)
- Meisje (Dziewczyna)
- Kleine kaballistiek voor kinderen (Krótka kabalistyka dla dzieci)
- Schaaatsenrijder (Łyżwiarz)
- 1945 – Limiet (Granica)
- 1946
- Cryptogamen
- Energie (Energia)
- Existentie (Egzystencja)
- Radar (Radar)
- Sphinx (Sfinks)
- Stof (Substancja)
- 1947
- Doornroosje (Śpiąca królewna)
- En Jezus schreef in 't zand (A Jezus napisał na piasku)
- 1949
- Hoonte
- Sneeuwwitje (Królewna Śnieżka)
- 1950
- Mascotte (Maskotka)
- Woord (Słowo)
- 1953
- Ballade van de gasfitter (Ballada o monterze instalacji gazowych)
- Cenotaaph (Cenotaf)
- Ode aan Den Haag (Oda do Hagi)
- 1954 – Autodroom (Tor wyścigowy)
- 1957 – Spel van de wilde jacht (Gra o dzikich łowach)
- 1961 – Vergeetboek
pośmiertnie:
- 1963 – Verzamalde gedichten (Wiersze zebrane)
- 1969 – Blauwzuur (Kwas pruski)
- 1980 – Achtergebleven gedichten (Wiersze pozostawione)
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Literatura niderlandzka, tj. flamandzka i holenderska. W: Andrzej Dąbrówka: Słownik pisarzy niderlandzkiego obszaru kulturowego. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1999, s. 30-32. ISBN 83-214-1132-0.
- Wpis w Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren. [dostęp 2013-02-03]. (niderl.).