Gigantopithecus
| Gigantopithecus | |||
| Koenigswald, 1935[1] | |||
| Okres istnienia: 1–0,3 mln lat temu | |||
 Żuchwa gigantopiteka | |||
 Rekonstrukcja gigantopiteka | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
gigantopitek | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Gigantopithecus blacki Koenigswald, 1935 | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Gigantopitek (Gigantopithecus) – wymarły rodzaj ssaków naczelnych z rodziny człowiekowatych (Hominidae), który żył milion do trzystu tysięcy lat temu[4], na obszarze dzisiejszych Chin, Indii i Wietnamu obok innych gatunków hominidów[5]. Zachowane skamieniałości sugerują, że Gigantopithecus blacki był największą małpą człekokształtną, jaka kiedykolwiek żyła, osiągającą do 3 m wysokości i 540 kg masy ciała[4][6][7].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Gigantopithecus: gr. γιγας gigas, γιγαντος gigantos „ogromny, olbrzymi”[8]; πιθηκος pithēkos „małpa”[9].
- Gigantanthropus (Giganthropus): gr. γιγας gigas, γιγαντος gigantos „ogromny, olbrzymi”[8]; ανθρωπος anthrōpos „człowiek”[10]. Nowa nazwa dla Gigantopithecus Koenigswald, 1935.
Gatunki
[edytuj | edytuj kod]- Gigantopithecus blacki Koenigswald, 1935
Wyginięcie
[edytuj | edytuj kod]Grupa naukowców w artykule opublikowanym w 2024 roku na łamach „Nature” sugeruje, że Gigantopithecus wyginął przez zmiany klimatu; 2,3 miliona lat temu środowisko stanowiło mozaikę lasów i traw, co zapewniało idealne warunki dla dobrze prosperujących populacji G. blacki. Jednak między 295 000 a 215 000 lat temu wystąpiła zwiększona zmienność środowiska spowodowana zwiększoną sezonowością, co spowodowało zmiany w zbiorowiskach roślinnych i wzrost otwartych środowisk leśnych, do których G. blacki nie był w stanie się przystosować w przeciwieństwie do występującego wraz z nim Pongo weidenreichi[11].
Kryptozoologia
[edytuj | edytuj kod]Niektórzy kryptozoolodzy uważają, że gigantopitekami są takie istoty jak Yeti, Wielka Stopa, Yowie, Yeren i Skunk ape[12][13].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Gigantanthropus Weidenreich, 1946.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ G.H.R. von Koenigswald. Eine fossile Säugetierfauna mit Simia aus Südchina. „Proceedings of the Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen”. 38 (8), s. 874, 1935. (niem.).
- ↑ F. Weidenreich: Apes, Giants and Man. Chicago; London: University of Chicago Press; Cambridge University Press, 1946, s. 59. (ang.).
- ↑ H. Weinert. Über die neuen Vor- und Frühmenschenfunde aus Afrika, Java, China und Frankreich. „Zeitschrift für Morphologie und Anthropologie”. 42 (1), s. 124, 1950. JSTOR: 25753107. (niem.).
- ↑ a b Jane Christmas: Giant Ape lived alongside humans. McMaster University, 2005-11-07. [dostęp 2007-12-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-06)].
- ↑ R. Ciochon i inni, Dated Co-Occurrence of Homo erectus and Gigantopithecus from Tham Khuyen Cave, Vietnam, „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”, 93 (7), 1996, s. 3016–3020, DOI: 10.1073/pnas.93.7.3016, PMID: 8610161, PMCID: PMC39753 [zarchiwizowane z adresu 2009-03-07].
- ↑ Russell L Ciochon: The Ape that Was – Asian fossils reveal humanity's giant cousin. University of Iowa. [dostęp 2007-12-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-25)].
- ↑ Eric Pettifor: From the Teeth of the Dragon: Gigantopithecus blacki. W: Selected Readings in Physical Anthropology. Kendall/Hunt Publishing Company, 2000, s. 143–149. ISBN 0-7872-7155-1. (ang.). Rok pierwszego wydania: 1995
- ↑ a b Jaeger 1944 ↓, s. 96.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 176.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 18.
- ↑ Yingqi Zhang i inni, The demise of the giant ape Gigantopithecus blacki, „Nature”, 10 stycznia 2024 (ang.).
- ↑ Bjorn Carey: Gigantic Apes Coexisted with Early Humans, Study Finds. LiveScience, 7 listopada 2007. [dostęp 2007-12-06].
- ↑ The Bigfoot-Giganto Theory. Bigfoot Field Researchers Organization. [dostęp 2007-12-06].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).