Gočárovy domky
![]() | |
![]() Restauracja | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres | |
Typ budynku |
budynki usługowe |
Styl architektoniczny | |
Architekt | |
Inwestor | |
Rozpoczęcie budowy |
1920 |
Ukończenie budowy |
1921 |
Zniszczono |
lata 70. XX w. i 2002 |
Odbudowano |
1978 i 2010-2011 |
Pierwszy właściciel | |
Obecny właściciel | |
Położenie na mapie Pragi ![]() | |
Położenie na mapie Czech ![]() | |
![]() |
Gočárovy domky – zespół dwóch zabytkowych[1], drewnianych, rondokubistycznych[2] domów zlokalizowanych na terenie ogrodu zoologicznego w Pradze.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/ZOO_Praha_2023_Go%C4%8D%C3%A1rovy_domky_%281%29.jpg/240px-ZOO_Praha_2023_Go%C4%8D%C3%A1rovy_domky_%281%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Zoo_Praha_0722.jpg/140px-Zoo_Praha_0722.jpg)
Budynki w łącznej liczbie pięciu zaprojektował Josef Gočár (autor m.in. kubistycznego Domu Pod Czarną Matką Bożą w Pradze[3]) jako obiekty techniczne dla portu lotniczego Praha-Kbely. Zbudowano je w latach 1920-1921[3], a od 3 maja 1958 objęto ochroną jako zabytek (do státního seznamu kulturních památek, czyli państwowego rejestru zabytków, wpisano je 31 grudnia 1974)[1]. W latach 70. XX wieku zostały rozebrane, a dwa z nich przeniesiono do praskiego zoo i zmontowano w trochę zmodyfikowanej formie dopiero w 1978 przy wybiegu górskich zwierząt kopytnych, w pobliżu Wełtawy[3]. Przed rozbiórką uratował je ówczesny dyrektor praskiego zoo, prof. Zdeněk Veselovský[2]. Jeden służył początkowo jako miejsce zabaw z dziećmi, a następnie jako baza noclegowa. Drugi pełnił funkcję mieszkania służbowego[4].
Wszystkie budynki lotniskowe, także dwa zachowane, reprezentują charakterystyczny tylko dla architektury czechosłowackiej styl rondokubistyczny. Forma budynków wykorzystuje typowe elementy czeskiego kubizmu architektonicznego, które jednak są znacznie bardziej dekoracyjne niż w innych realizacjach. Architekt inspirował się architekturą ludową wiejskiego baroku z południa Czech. Charakterystyczna była też odważna i pogodna kolorystyka domów[4] (właściwe rondokubizmowi trzy kolory flagi czechosłowackiej: biel, czerwień i niebieski[3][5]).
W 2002 powódź zalała oba domy i znacznie je uszkodziła, do tego stopnia, że nie nadawały się do użytku. Prowizorycznie je wówczas zakonserwowano i czekano na odbudowę. W kwietniu 2010 rozpoczęła się odbudowa, a domy przeniesiono wyżej, w bezpieczną część ogrodu zoologicznego (rozważano również możliwość zwrotu ich do Kbeli, czy przemieszczenia na Petřín[3]). Rekonstrukcja odbyła się pod nadzorem Wydziału Konserwacji Zabytków Urzędu Miejskiego Pragi. Elewacje zewnętrzne przywrócono do pierwotnego wyglądu według projektu Gočára. Odtworzono także wnętrza, w tym m.in. meble, piec kaflowy i żyrandole. Obiekty oddano do użytku wraz z rozpoczęciem sezonu turystycznego w 2011. Odbudowa przebiegła według projektu inżyniera Tomáša Novotnego[4].
Obecnie w budynkach znajduje się restauracja (tak jak pierwotnie na lotnisku), sklep oraz pomieszczenia przeznaczone na działalność kół zoologicznych[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Národní památkový ústav, Gočárovy domky - Památkový Katalog [online], pamatkovykatalog.cz [dostęp 2023-11-27] .
- ↑ a b Zoo Praha, Domky s ornamenty [online], Zoo Praha [dostęp 2023-11-27] (cz.).
- ↑ a b c d e Zoo Praha, Gočárovy domy [online], Zoo Praha [dostęp 2023-11-27] (cz.).
- ↑ a b c d Zoo Praha, Rekonstrukce Gočárových domů [online], Zoo Praha [dostęp 2023-11-27] (cz.).
- ↑ Petr Dvořáček, Architektura českých zemí – Moderní architektura, Levné knihy, Praga, 2005, s. 48-53, ISBN 978-80-7309-288-7