Gryka 1922 (obraz Stanisława Masłowskiego)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gryka 1922
Ilustracja
Obraz "Gryka" z 1922 roku sygnowany "STANISŁAW MASŁOWSKI./WOLA.1922."- z Woli Rafałowskiej, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, fot.: Pracowania Fotograficzna Muzeum Narodowego w Krakowie
Autor

Stanisław Masłowski (1853-1926)

Rodzaj

pejzaż

Data powstania

1922

Medium

akwarela/karton

Wymiary

wys. 65,5 cm, szer. 97,0 cm (w świetle ram)

Miejsce przechowywania
Miejscowość

Kraków

Lokalizacja

Muzeum Narodowe w Krakowie - nr inw. MNK III-r.a.-1350

Gryka 1922 – obraz - akwarela[1] polskiego malarza Stanisława Masłowskiego (1853-1926) malowany w 1922 roku, we wsi Wola Rafałowska, znajdujący się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie. W rejestrze obiektów Muzeum - występuje pod nr inw. MNK III-r.a.-1350 jako: "Gryka" - motyw krajobrazowy z Woli Rafałowskiej"[2].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Obraz malowany techniką akwarelową, w 1922 roku, we wsi Wola Rafałowska, o wymiarach: wys. 65,5 cm, szer. 97,0 cm (w świetle ram), sygnowany: "STANISŁAW MASŁOWSKI./WOLA.1922.", jest pejzażem przedstawiającym - na tle rozległej panoramy pól uprawnych - cztery równoległe zagony biało kwitnącej gryki. Na wprost, w głębi widoczny jest jasny uprawny pas - zapewne zboża, za którym odmalowano - różnym natężeniem zieleni - niewielki śródpolny lasek - zagajnik. Po lewej i po prawej stronie widać luźne pojedyncze drzewa, a za nimi, przy horyzoncie - typowe dla krajobrazów mazowieckich oddalenia. Górną część obrazu zajmuje równomiernie zasnute cienką powłoką chmur, szaro-błękitne niebo. Dolny, wąski, poziomy plan obrazu, wraz z sygnaturą po lewej, u dołu - to zapewne połać spiętrzonych, piaszczystych brył-skib i bruzd gruntu.

Dane uzupełniające[edytuj | edytuj kod]

Obraz określony tu nazwą Gryka 1922 jest jedną z trzech akwarel Masłowskiego o tematyce "Gryka", z lat 1920, 1922 i 1924, przechowywanych (2022) w polskich muzeach.[3]. Wymienione obrazy pochodziły z późnego, schyłkowego okresu jego dojrzałej twórczości, kiedy malarz był bliski swego siedemdziesięciolecia. Był to jednak dla niego, paradoksalnie, równoczesny okres renesansu, po wojennym załamaniu lat 1914-1918, na co zwrócił uwagę Tadeusz Dobrowolski (1960) - pisząc: "Poczucie dobrego malarstwa zachował artysta, pomimo pewnego spadku sił twórczych, bardzo długo, bo w tym jeszcze czasie (1924) wymalował wyjątkowo uroczy krajobraz pt. 'Ule' [...] Na kanwie głęboko odczutej ziemi polskiej snuł delikatną przędzę swych na wskroś osobistych wizji malarskich, o czym w r. 1910 pisał w sposób następujący: 'żyję - życiem uroku poezji, sztuki, czegoś, co jest poza nami, choć to coś widzimy. Bo przecież choć maluję z natury, to jednak nie powtarzam ściśle rzeczy widzianych' ".[4]

Omawiana akwarela jest przykładem szeroko reprezentowanej w twórczości artysty tematyki wiejskiego, pejzażu mazowieckiego. Pochodzi ona ze wsi Wola Rafałowska, w której malarz (podobnie, jak inni artyści[5]) wielekroć, w latach 1903-1924, spędzał plenery.[6][7][8][9]

Przebieg tworzenia omawianej akwareli (podobnie, jak dwu pozostałych, wyżej wymienionych) następująco opisał syn artysty (historyk sztuki), jako świadek towarzyszący malarzowi podczas jego plenerów w Woli Rafałowskiej. "Pamiętam dobrze, jak malował grykę. Jak z drobnych plam żółto-zielonych i z pustych partii papieru, w kontraście z fioletem łodyg i ziemi, wyrastała ta niezwykła w swoim natężeniu biała płaszczyzna pola, jak rzeczki i strumyki koloru znaczyły granice między zagonami, jak z nieforemnych kleksów rodziło się gorące, migotliwe kartoflisko, a z plamek jasnozielonych i błękitnych zimne płaskie pasy seradeli." [...] Cytowany autor zanotował dalej, jak wraz z postępem swej pracy jej autor kilkakrotnie cofał się i spoglądał na jej wynik oczekując na przeschnięcie akwareli. Czasem siadał, poprawiając swój nieodłączny zielony melon [...] - [...] "chłodny, jak twierdził, i świetny na upały. Uniwersalny zresztą, bo łapał nim także do moich dziecinnych zbiorów pazie królowej, gnieżdżące się w starej kępie brzóz i jodeł na polu Wójcickiego.[10] Siadał nabijał fajkę z gumowego kapciucha i częstował tytoniem Józefa, który wyłaził z jakiejś bruzdy, gdzie leżał przez ten czas.[11] Kilka seansów przedpołudniowych na ogół kończyło obraz."[12]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W rejestrze obiektów Muzeum podano: "technika rysunkowo-malarska, akwarela, ołówek, papier - https://www.mnk.pl/pl/(dostęp: 23 września 2022)
  2. ↑ https://www.mnk.pl/pl/(dostęp: 23 września 2022)
  3. ↑ Są to: Muzeum Okręgowe w Rzeszowie (obraz "Gryka" z 1920 roku), Muzeum Narodowe w Krakowie (obraz "Gryka" z 1922 roku) i Muzeum Narodowe w Warszawie (obraz "Gryka" z 1924 roku)
  4. ↑ Tadeusz Dobrowolski: Nowoczesne malarstwo polskie, t. 2, Wrocław-Kraków, 1960, wyd. "Ossolineum", ss. 272-273.
  5. ↑ Na przykład Henryk Grombecki, Henryk Piątkowski
  6. ↑ Polski Słownik Biograficzny, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk, 1975, wyd. „Ossolineum”, tom XX/1, zesz. 84 – hasło: „Masłowski Stanisław (1853-1926)”, ss. 130-131
  7. ↑ Stanisław Masłowski – Materiały do życiorysu i twórczości, oprac. Maciej Masłowski, Wrocław 1957, wyd. „Ossolineum” (w serii Źródła do dziejów sztuki polskiej, t.VII) ss. 137 i nast.
  8. ↑ Halina Cękalska-Zborowska: Wieś w malarstwie i rysunku naszych artystów, Warszawa 1969, wyd. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza], ss. 277-285.
  9. ↑ Stanisław Masłowski - Akwarele - 12 reprodukcji barwnych", Warszawa 1956, ze wstępem Macieja Masłowskiego, wyd. Sztuka, ss. 13-15
  10. ↑ Nazwisko gospodarzy wsi Wola Rafałowska
  11. ↑ Mowa o Józefie Jarzębowskim zwanym "Burakiem", dorywczym współpracowniku gospodarzy wsi Wola Rafałowska, pp. Kalinowskich. Z jego pomocy (noszenie przyborów malarskich, stalug i parasola chroniącego przed upalnym słońcem) korzystał Masłowski podczas tamtejszych plenerów. - Zob.: Stanisław Masłowski – Materiały do życiorysu i twórczości, op.cit., s. 261.
  12. ↑ Tamże, s. 222.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gryka_1922_(obraz_Stanisława_Masłowskiego)&oldid=73168310”