Grzybecznik drobny

Grzybecznik drobny

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	Eurotiomycetes
Rząd	Mycocaliciales
Rodzina	Mycocaliciaceae
Rodzaj	grzybecznik
Gatunek	grzybecznik drobny
Nazwa systematyczna
Mycocalicium subtile (Pers.) Szatala Magy. Bot. Lapok 24: 47 (1925)

Grzybecznik drobny (Mycocalicium subtile (Pers.) Szatala) – gatunek grzybów z rodzinyMycocaliciaceae.

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycocalicium, Mycocaliciales, Mycocaliciomycetidae, Eurotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi.

Po raz pierwszy gatunek ten opisał w 1797 r. Christiaan Persoon, nadając mu nazwę Calicium subtile. Obecną nazwę nadał mu w 1925 r. Ödön Szatala i nazwa nadana przez niego jest według Index Fungorum prawidłowa.

Niektóre synonimy nazwy naukowej:

• Calicium parietinum Ach. 1816
• Chaenotheca parietina (Ach.) Cout. 1916
• Cyphelium parietinum (Ach.) Bagl. 1865.

Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski.

Charakterystyka

Morfologia

Plecha sterylna zanurzona w podłożu, przerośnięty przez nią obszar jest często jaśniejszy niż otaczające drewno. Apotecja czarne lub brązowawo czarne o wysokości 0,5–0,9 mm, złożone z główki i trzonu. Główka o średnicy 0,2–0,3 mm, stożkowata do soczewkowatej, jej zewnętrzna część jest słabo lub bardzo dobrze rozwinięta, o grubości 15–50 µm; gdy jest cienka, składa się z kilku warstw wąskich, silnie sklerotynizowanych strzępek; lepiej rozwinięta zbudowana jest z misternie splecionych, bladych do lekko brązowych strzępek o nabrzmiałych ścianach, lub z rzędów bladobrązowych, krótkich, cylindrycznych komórek o jedynie umiarkowanie pogrubionych ściankach. Trzon oprószony, składający się ze słabo splecionych i rozgałęzionych, ciemnych do ciemnozielono-brązowych strzępek o średnicy 3 µm, oraz mniej lub bardziej brązowych lub czerwonawo-brązowych strzępek rozrastających się w kierunku powierzchni trzonu.

Hymenium o grubości 50–85 µm, w górnej części ciemnobrązowe, hypotecjum ciemnobrązowe, szeroko stożkowate, o grubości 60–90 µm. Worki 39–42 × 3–3,5 µm, cylindryczne, z zarodnikami ułożonymi w jednym szeregu; część wierzchołkowa silnie i równomiernie pogrubiona. Askospory ciemnobrązowe, proste, szeroko elipsoidalne do elipsoidalnych, lekko wrzecionowate i spłaszczone, 7–8 × 3,5–4 µm, bez ornamentacji powierzchniowej lub słabo i nieregularnie ornamentowane (w mikroskopie optycznym). Pyknidia niezbyt częste, ale gdy występują często liczne, czarne, kuliste do nieco jajowatych, często z wyraźnie wydłużoną częścią wierzchołkową, o średnicy 0,15–0,20 mm, z wyraźnymi porami wierzchołkowymi. Komórki konidiotwórcze wąsko cylindryczne do butelkowatych, 9–11 × 1 µm, konidia 4–5 × 1–1,5 µm.

Metabolity wtórne

Nie wykryto, chociaż czasami w apotecjach występuje czerwony pigment.

Gatunki podobne

Mycocalicium albonigrum odróżnia się strukturą wyrostka i wierzchołka worków. Mycocalicium subtile można też pomylić z Chaenothecopsis nana; zawsze należy sprawdzać wierzchołek worka. U M. subtile jest silnie pogrubiony i bez widocznego kanału w stadiach półdojrzałych i dojrzałych. M. subtile ma również większe worki, a zarodniki są ułożone wzdłużnie w worku lub czasami nieco nieregularnie zorientowane, ale nigdy tak gęsto i ukośnie ułożone jak u Ch. nana. Różnią się też siedliskiem; M. subtile występuje tylko na drewnie w miejscach suchych i otwartych, Ch. nana występuje także na korze drzew iglastych (lub rzadziej na korze liściastych), w miejscach raczej wilgotnych, często 1–3 m nad ziemią, na pniach.

Występowanie i siedlisko

Występuje na całym świecie. W Polsce podano wiele jego stanowisk.

Grzyb saprotroficzny, nie lichenizujący. Występuje na suchym, spróchniałym drewnie, zwłaszcza sosny, pospolity również na drewnie świerków i drzew liściastych (np. wierzbach), rzadko na korze. W Polsce notowany na jodle, buku, świerku, dębie, rzadko na skałach w lesie. Wydaje się, że Mycocalicium subtile występuje wyłącznie na drewnie i najlepiej w miejscach raczej suchych i otwartych.