Grzybówka cytrynowoostrzowa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
grzybówka cytrynowoostrzowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Mycena citrinomarginata Gillet Hyménomycètes (Alençon): 266 (1876) [1878] | |
.png)
Grzybówka cytrynowoostrzowa (Mycena citrinomarginata Gillet) – gatunek grzybów z rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycena, Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1878 r. Claude-Casimir Gillet[1]. Synonimy[2]:
- Mycena avenacea var. citrinomarginata (Gillet) Arnolds 1982
- Mycena citrinomarginata var. aberrans Robich 2016
- Mycena citrinomarginata var. truncigena Kühner 1938
- Mycena citrinomarginata var. vestita Velen. 1939
- Mycena olivaceomarginata f. citrinomarginata (Gillet) E. Ludw. 2012
Maria Lisiewska w 1987 r. nadała mu nazwę polską grzybówka cytrynowoobrzeżona[3]. Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował nazwę grzybówka cytrynowoostrzowa[4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 5–20 mm, kształt stożkowy, szerokostożkowy, lub wypukły, zbruzdowany, półprzezroczyście prążkowany. Jest higrofaniczny. Powierzchnia naga, czasami nieco śliska, o bardzo zmiennym kolorze. Może on być bladożółty, zielonkawożółty, oliwkowożółty, czysto żółty, żółtawy z brązowawym odcień szarości, szarozielony lub szarawy z żółtym odcieniem. Jest ciemniejszy pośrodku, jaśniejszy na brzegu[5].
Blaszki w liczbie 15–21, dochodzące do trzonu, wąsko przyrośnięte, czasami zbiegające krótkim ząbkiem, o barwie od bladobiałej do bladoszarobrązowej. Ostrza cytrynowe lub ciemnożółte, czasami białawe[5].
Wysokość 25–85 mm, grubość 0,5–1 mm, wewnątrz pusty, kruchy, walcowaty, przy podstawie nieco rozszerzony, prosty lub zakrzywiony. Cała powierzchnia delikatnie owłosiona, połyskująca. W górnej części jaśniejsza: bladożółta, zielonkawożółta, oliwkowozielona, szarawa, w dolnej o barwie od żółtobrązowej do szaro-brązowej lub sepio-brązowej. Podstawa, zwykle gęsto pokryta długimi, grubymi, giętkimi, białawymi włókienkami, często sięgającymi daleko w górę trzonu[5].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki 23–32 × 8–10 µm, maczugowate, 4-zarodnikowe. Zarodniki 8–14,5 × 4,5–6 µm o kształcie od pipetowatego do prawie cylindrycznego, gładkie, amyloidalne. Cheilocystydy 30–65 × 5–18 µm, maczugowate, wrzecionowate, z zawartością o barwie od żółtej do bezbarwnej, z jednym luk kilkoma prostymi lub nieco rozgałęzionymi wyroślami na wierzchołkach. Pleurocystyd brak. Strzępki włosków o szerokości do 2–4,5 µm, pokryte prostymi, lub rozgałęzionymi wyrostkami. Komórki końcowe o szerokości 2,5–10 µm, pokryte dość grubymi naroślami. Sprzążki występują w strzępkach wszystkich części grzyba[5].
Zapach nieokreślony, smak łagodny[5].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Znane jest występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej, Europie i na Nowej Zelandii[6]. Władysław Wojewoda w zestawieniu grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 r. przytacza liczne stanowiska[4]
Grzyb saprotroficzny. Owocniki występują od lata do jesieni w grupkach lub pojedynczo w różnych siedliskach: na trawnikach i terenach otwartych, pod drzewami (zarówno iglastymi, jak i liściastymi), wśród ściółki pod jałowcami, wśród mchów lądowych, na pniach pokrytych mchem, wśród opadłych liści i na zwalonych gałązkach[5].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]Mycena citrinomarginata jest bardzo zmienna morfologicznie, jednak dobrze odróżniają ją takie cechy jak: żółte odcienie na kapeluszu i trzonie, zazwyczaj wyraźnie ubarwione ostrza blaszek i wełniste włoski od podstawy trzonu wysoko podchodzące w górę. W mikroskopie włoski te mają postać cylindrycznych komórek o długości co najmniej 200 µm. Niektórzy autorzy podkreślali pokrewieństwo z grzybówką oliwkowoostrzową Mycena olivaceomarginata, niektórzy sugerowali nawet, że są one tym samym gatunkiem. Maas Geesteranus twierdzi jednak, że „oprócz swoich częściowo różnych nisz ekologicznych, M. citrinomarginata i M. olivaceomarginata można od siebie odróżnić, ponieważ końcowe komórki strzępek warstwy korowej trzonu w pierwszym gatunku są liczne, podczas gdy w drugim ich brak, albo są tak rzadkie, że wydają się nieobecne”. Czasami M. citrinomarginata można znaleźć pod jałowcem pospolitym, razem z podobnie wyglądającymi M. citrinovirens, ale można je łatwo odróżnić po ich cechach mikroskopowych[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-02-23] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-02-23] (ang.).
- ↑ M. Lisiewska, K. Kochman, A. Skirgiełło. Grzybówka (Mycena). 17. Podstawczaki (Basidiomycetes), bedłkowe (Agaricales), gąskowate I (Tricholomataceae). Kraków: PWN, 1987.
- ↑ a b Władysław Wojewoda. Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Mycena citrinomarginata Gillet [online] [dostęp 2021-02-23] (ang.).
- ↑ Mycena citrinomarginata [online], Discover Life [dostęp 2021-02-23] (ang.).